تأکید روایت‌های اسلامی بر خوش‌پوشی مسلمانان
گروه جامعه: عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد در نشست «بازخوانی و تحلیل پوشش در لسان اهل بیت(ع)» تصریح کرد: با بررسی روایتها مشاهده می‌کنیم مسئله خوش‌پوشی در اسلام بسیار مورد توجه است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) «بازخوانی و تحلیل پوشش در لسان اهل بیت(ع)» سومین نشست از سلسله نشست‌های «بررسی مبانی نظری و مفاهیم دینی حوزه مد و لباس اسلامی ـ ایرانی» بود که امروز چهارشنبه ۲۲ دی ماه با سخنرانی علی حسن‌نیا عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد در خانه کتاب برگزار شد.
در ابتدای این نشست که به همت کارگروه ساماندهی مد و لباس و قبل از برگزاری ششمین جشنواره مد و لباس فجر برگزار میشود، حسن‌نیا که به بررسی آیات و روایت‌های اسلامی در خصوص پوشش پرداخته است، با ابراز خرسندی از اینکه بالاخره در کشور ما نیز پذیرفته شد که پوشش هم بحث فرهنگی است و می‌توان مبانی دینی در خصوص آن را استخراج کرد، گفت: افراط و تفریط، روش استخراج الگوی دینی پوشش و چرایی پوشش سه مقدمه‌ای هستند که در این نشست بحث خواهیم‌کرد.
وی در خصوص افراط و تفریط در خصوص مسائل مربوط به پوشش گفت: بسیاری از مشکلات در خصوص فهم متون دینی ناشی از جهل و ناآگاهی در این خصوص است. یعنی نگاه ما به مسائل دینی یا نگاهی افراطی است یا نگاهی برخواسته از تفریط. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: انسان‌ها دشمن چیزی هستند که در مورد آن نمی‌دانند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در خصوص پوشاک و مبانی مربوط به آن اگر معتقد هستیم اسلام دین کاملی است پس باید مباحثی در این خصوص مطرح کرده باشد که قابل استخراج و استناد باشد. که الگوی ما در استخراج الگوی پوشش اسلامی، قرآن و احادیث، سیره، عمل و تأیید ائمه (ع)، توجه به ماهیت نصوص و روایتها و شرایط صدور و عرف زمانه است.
وی ادامه داد: برخی اقدامات را پیامبر(ص) و ائمه(ع) در خصوص لباس و پوشش خود انجام می‌دادند که مربوط به عرف زمانه آنها بود و باید دید آیا میشود این حکم را به زمان معاصر تعمیم داد یا خیر. البته باید در خصوص عرف زمانه حتماً در نظر داشت که عرف زمانه در چارچوب موازین شرعی باشد و مربوط به عرف جامعه خود ما باشد نه عرف سایر شهرها و کشورها.
این عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد در ادامه سخنان خود به بیان مسئله چرایی پوشش پرداخت و عنوان کرد: در آیه 26 و 27 سوره اعراف آمده است: « يَا بَنِي آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَارِي سَوْآتِكُمْ وَرِيشًا وَلِبَاسُ التَّقْوَى ذَلِكَ خَيْرٌ ذَلِكَ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ ﴿۲۶﴾ يَا بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا إِنَّهُ يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۲۷﴾؛ اى فرزندان آدم در حقيقت ما براى شما لباسى فرو فرستاديم كه عورتهاى شما را پوشيده مى دارد و [براى شما] زينتى است و[لى] بهترين جامه [لباس] تقوا است اين از نشانه هاى [قدرت] خداست باشد كه متذكر شوند (۲۶)اى فرزندان آدم زنهار تا شيطان شما را به فتنه نيندازد چنانكه پدر و مادر شما را از بهشت بيرون راند و لباسشان را از ايشان بركند تا عورتهايشان را بر آنان نمايان كند در حقيقت او و قبيله اش شما را از آنجا كه آنها را نمى بينيد مى بينند ما شياطين را دوستان كسانى قرار داديم كه ايمان نمى آورند (۲۷). که با دقت در این آیه و سخنان ائمه(ع) می‌توان به چرایی پوشش پی برد.
باید به لباس همانند همه نعمت‌ها نگاهی الهی داشته باشیم
وی به بیان مفهوم آیات مطرح شده پرداخت و گفت: در این آیات خداوند به همه انسان‌ها می‌فرماید که لباس را برای شما نازل کرده‌ایم و لباس از آیات و نشانه‌های خداوند است. در قرآن واژه «نازل کردن» فقط در جاهایی مطرح است که خداوند نعمتی را برای بشر داده است. پس آیا لباس هم یک نعمت است؟ اگر بپذیریم که لباس هم یک نعمت است، پس باید به لباس هم مانند همه نعمت‌ها یک نگاه الهی داشته باشیم، بدانیم که لباس فرخنده و مبارک است و بر گردن ما همانند همه نعمت‌های الهی حقی دارد که باید آن حق به جا آورده شود.
لباس موجب قرب انسان به خدا میشود
حسن نیا در ادامه تشریح آیات 26 و 27 سوره اعراف گفت: لباس آمده است که زشتی‌های ما را بپوشاند. وقتی می‌گوییم لباس زشتی‌ها را می‌پوشاند یعنی موجب زیبایی میشود. در این آیات واژه «ریش» هم مطرح شده که به معنی زیور آلات هست که موجب از بین رفتن زشتی‌ها میشود و در ادامه آیه مطرح شده است که لباس تقوا بهترین لباس است که بتواند باعث عفاف شده موجب قرب انسان به خدا و کمال انسانی بشر نیز شود.
فریب شیطان برای فاصله گرفتن از لباس
وی اظهار کرد: در آیه بعدی این سوره آمده است که شیطان کسی است که شما را می‌فریبد تا شما از لباس خود فاصله بگیرید. بر اساس مطالب مطرح شده اگر چرایی لباس را برای خودمان مشخص کنیم، خواهیم توانست الگویی در خصوص نحوه انتخاب لباس و پوشش برای خودمان داشته باشیم.
لباس غم و اندوه را می‌زداید و موجب شادی میشود
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه بر اساس روایتها لباس عامل شادی انسان است، گفت: پیامبر (ص) فرموده‌اند سه چیز انسان را شاداب می‌کند: بوی خوش، لباس ملایم و نوشیدن عسل. حضرت علی(ع) نیز می‌فرمایند: لباس پاکیزه غم و اندوه را می‌زداید. همچنین فرموده‌اند: لباس زیبایی را نمایان می‌سازد. پس باید لباسی انتخاب کنیم که موجب شادابی انسان شود.
خوش‌پوش بودن جزو ویژگی‌های حسن خلق مسلمان است
وی در ادامه سخنان خود گفت: شخصی نزد امام صادق(ع) رفت و سؤال کرد: شخصی به خواستگاری دختر من آمده است چگونه تشخیص دهم که وی فرد دینداری است؟ امام صادق(ع) فرمود: به طول رکوع و سجود وی نگاه نکن بلکه ببین آیا راستگو، امانت‌دار و دارای حسن خلق است یا خیر. بر اساس احادیث اسلامی حسن خلق شامل چهار خصلت است که خوش‌رو بودن، خوش کلام بودن، خوش بو بودن و خوش پوش بودن را شامل میشود. بنابراین با بررسی روایتها مشاهده می‌کنیم که تا چه اندازه مسئله خوش‌پوشی در اسلام مورد توجه قرار داشته است. در روایتها آمده است که وقتی مسلمانی به دیدار برادر مسلمان خود می‌رود باید آراسته‌ترین لباس خود را بپوشد.
وی در ادامه سخنان خود به تشریح الگوی پوشش یک مسلمان از منظر روایتها پرداخت و در خصوص نبایدهای پوشش از منظر اسلامی گفت: «تکبر، ریا و خودستایی» از مواردی است که نباید در پوشش یک مسلمان وجود داشته باشد. شخصی نزد امام صادق(ع) رفت و گفت: حضرت علی(ع) لباس‌های زمخت می‌پوشید اما شما لباس‌های شیک می‌پوشید که امام صادق(ع) پاسخ داد: اینها را با هم قاطی نکن. مردم در آن زمان همینگونه لباس می‌پوشیدند و حضرت علی(ع) هم به عنوان امام و زمامدار آنها همراه آنها بود اگر در این زمان من چنین لباسی بپوشم انگشت‌نما خواهم شد. در روایت آمده است که امام لباس خود را کنار زدند و نشان دادند که در زیر لباس‌های خود لباسی زخمت به تن دارند.
لباس مسلمان نباید کپی‌برداری از دشمن باشد
این استاد دانشگاه که دوره تخصصی مطالعاتی خود را در مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه وین(اتریش) گذرانده است، ادامه داد: لباس یک مسلمان نباید لباس شهرت باشد. یعنی موجب انگشت‌نما شدن وی شود. نباید کپی‌برداری از دشمن باشد که این مسئله بر اساس عرف زمانه تعریف میشود. در خصوص اسراف در داشتن لباس‌های متعدد هم از امام صادق(ع) روایت است که داشتن لباس‌های متعدد اسراف نیست بلکه استفاده نادرست از لباس اسراف است. همچنین اگر لباس چند آستین و یا آستر داشته باشد که موجب زیبایی یا دوام لباس شود اسراف نیست.
تأکید اسلام بر پوشیدن لباس‌های نخی
وی ادامه داد: همچنین در روایتی از حضرت رسول(ص) آمده است که لباس کهنه نخرید بلکه لباس نو و خوب بخرید. در خصوص جنس لباس نیز از حضرت علی(ع) نقل است که می‌فرمایند: ما چون پیرو پیامبر(ص) هستیم لباسی می‌پوشیم که ایشان می‌پوشیدند. سؤال شد که پیامبر(ص) چه لباسی می‌پوشیدند؟ که فرمودند: لباس‌هایی از جنس نخ می‌پوشیدند مگر در اضطرار از لباس‌هایی(از جنس دیگر) استفاده می‌کردند.
لباس مسلمان باید تنوع داشته باشد
حسن‌نیا در خصوص بایدهای مربوط به پوشش و لباس نیز گفت: بایدهای انتخاب لباس برای مسلمانان شامل موارد زیر است: لباس باید موجب شادابی تن و روح شود، عامل تقریب به خدا باشد، حدود حجاب در آن رعایت شده باشد، زیبایی و خوش‌پوشی در آن رعایت شده باشد که بر اساس عرف و زمان این مسئله قابل تعریف است و در رنگ و شکل (طرح) تنوع داشته باشد.
این دکتری الهیات و معارف اسلامی در تشریح بایدهای پوشش گفت: تمیز، مرتب، نرم و با رنگ شاد بودن جزو ملاک‌های ایجاد شادابی در روح و جسم توسط لباس است. ائمه(ع) عرف زمان خود را در خوصوص لباس مورد توجه قرار می‌دادند پس ما هم باید این عرف را مورد توجه قرار دهیم. همچنین در اسلام به مسئله تنوع رنگ و طرح توجه شده و برخلاف افرادی که مطرح می‌کنند در اسلام فقط به چند رنگ توجه شده است تنوع پوشش کاملاً مورد توجه ائمه(ع) بوده است. بر اساس مفهوم همه روایت‌های مطرح شده مسلمان باید زیبا و خوش‌پوش باشد.
سفید زیباترین رنگ از منظر قرآن است
مسئله رنگ آخرین مطلبی بود که حسن‌نیا به آن اشاره کرد و گفت: رنگ‌های سفید، مشکی، سبز، سرخ، زرد و آبی در قرآن مطرح شده است که زیباترین رنگ از منظر قرآن سفید است. در روایت‌های هم رنگ سبز به عنوان رنگی زیبا مطرح شده است. پیامبر(ص) عبایی سبز رنگ داشتند و در روایتها نیز بر استفاده از رنگ‌های شاد تأکید شده است. مثل سفید که مظهر تمیزی، تسلیم، یک‌رنگی، و ... است. در اسلام توصیه شده که کفش یا رنگ زرد باشد و یا رنگ مشکلی. همچنین توصیه شده لباس مشکی نپوشید مگر در اضطرار، امام صادق(ع) می‌فرمایند: به آسمان و رنگ آسمان نگاه کنید که باعث تقویت چشم است. همچنین به رنگ‌های طلوع و غروب نگاه کنید.
وی در پایان سخنانش گفت: در اسلام هر رنگی به جای خود نیکو است و متناسب با روایتها، روانشناسی رنگ‌ها و سمبل رنگ‌ها می‌توان از آنها استفاده کرد.
با عرض سلام و سپاس بابت این مقاله کوتاه و مفید. 
