عصمت فاطمه(س) در آیه تطهیر

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) نافع نوشت: این آیه در خانه‌ ام‌سلمه، همسر رسول‌الله(ص) نازل شد و داستان از این قرار بود که پیامبر اکرم، امام علی، حضرت زهرا و حسنین (علیهم‌السلام) را زیر کساء خویش بردند و خود آن حضرت هم به زیر کساء رفتند و از خداوند متعال چنین خواستند: «اللهم هولاء اهل بیتی‌الذین وعدتنی فیهم ما وعدتنی اللهم اذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا؛ خداوندا ایشان اهل بیت من هستند، آن کسانی که به من وعده‌ای در مورد ایشان داده‌ای؛ خداوندا از ایشان پلیدی را ببر و آنها را پاک و پاکیزه بگردان» سپس آیه نازل شد.(۲)
شیخ صدوق در «کمال‌الدین» از امیرالمؤمنین(ع) چنین گزارش می‌کند که آن حضرت در جمع مهاجرین و انصار در مسجد پیامبر در زمان ایام خلافت عثمان فرمودند: «ای مردم! آیا می‌دانید که خدای تعالی در کتابش فرموده است: «انما یریدالله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» و پیامبر، من و فاطمه و دو فرزندم حسن و حسین را گردآورد و کسایی بر روی ما افکند و فرمود: بارالها! اینان اهل‌بیت و گوشت تن من هستند، آنچه که ایشان را به درد آورد مرا به درد می‌آورد و آنچه که ایشان را مجروح سازد، مرا مجروح ساخته است، پس پلیدی را از ایشان بردار و آنان را پاکیزه ساز. ام‌سلمه گفت: یا رسول‌الله! آیا من نیز از ایشان هستم؟ فرمود: تو بر خیری، اما این آیه در شأن من و برادرم علی و دخترم فاطمه و دو فرزندم حسن و حسین و نه تن از فرزندان فرزندم حسین نازل شده است و هیچ کس غیر ما در آن مشارکت ندارد. همه گفتند: گواهی می‌دهیم که ام‌سلمه به ما نیز چنین گفت و از رسول خدا(ص) هم پرسش کردیم و او نیز حدیث ام‌سلمه را برای ما باز گفت.(3)
برخی با توجه به اینکه صدر آیه و آیه بعد در مورد زنان رسول خدا است گمان برده‌اند که این آیه هم اختصاص به زنان آن حضرت دارد؛ در جواب گفته می‌شود آیه نفرموده است: لیذهب عنکن و یطهرکن، که بیانگر ضمیر مناسب با زنان باشد؛ بلکه ضمیر (کم) آمده است و این در حالی است که در منابع اهل سنت نزول این آیه مختص به اهل بیت(علیهم‌السلام) دانسته شده است.(4) به هر حال این آیه شامل زنان پیامبر نمی‌شود زیرا آنها گاهی مرتکب گناه می‌شدند. در سوره تحریم می‌خوانیم که پیامبر رازی را به بعضی از همسرانش فرمودند و او امانتداری نکرد و به دیگری گفت. قرآن این عمل را گناه نامیده و می‌فرماید: «ان تتوبا الی الله فقد صغت قلوبکما؛ اگر شما دو زن از کار خود به پیشگاه خدا توبه کنید ]خدا توبه شما را می‌پذیرد[، چون دل شما دو نفر از حق و درستی منحرف شده است».(5)
علاوه بر این از عایشه چنین روایت شده که نزول این آیه مختص به خمسه طیبه است: «صبح زودی پیامبر(ص) از خانه خارج شد و بر دوش ایشان عبایی از موی سیاه شتر بود؛ امام حسن(ع) آمد و داخل بر آن شد سپس امام حسین(ع) آمد و او هم داخل بر آن شد سپس خانم فاطمه(س) آمد و داخل بر آن شد سپس امام علی(ع) آمد و داخل بر آن شد سپس پیامبر این آیه را خواندند.»(6)
پیامبر اکرم(ص) در راستای تثبیت این مسئله، در طی شش ماه، به هنگام نماز صبح از کنار خانه فاطمه می‌گذشتند و این آیه را تکرار می‌کردند.(7)
1. «توضیح مطلب اینکه امامت منصب الهی است و طبق آیه 124 سوره بقره که می‌فرماید: (لا ینال عهدی الظالمین؛ پیمان من ]که امامت و پیشوایی است[ به ستمکاران نمی‌رسد)، این منصب به کسانی که آلوده به گناه باشند نخواهد رسید.
2. تفسیر القمی، ج 2، ص 193.
3. کمال‌الدین، شیخ صدوق، ج 1، ص 278، ح 25.
4. ن.ک: صحیح مسلم، ص 130، ح 7؛ صحیح ترمذی، ج 3، ص 34؛ مستدرک الصحیحین حاکم نیشابوری، ج 3، ص 148؛ شواهد التنزیل حسکانی، ج 2، ص 10 و...
5. تحریم، 4.
6. صحیح مسلم، ص 130، ح 7 به نقل از: آیات الانوار فی‌فضائل النبی و آله الاطهار علیهم‌السلام، آیت‌الله میرزا محمود یوسفی غروی، ص 251.
7. شواهد التنزیل، حسکانی، ج 2، ص 18.