مبانی نظری جنگ نرم در قرآن

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از کردستان، حجت الاسلام سرمیلی یکی از کارشناسان مذهبی تبلیغات اسلامی استان کردستان در یادداشتی مبانی نظری جنگ نرم در قرآن را مورد بررسی قرار داده است که در این یادداشت نمونه های جنگ نرم در قرآن، دشمنان مومنان و ... آمده است.

جنگ نرم از جمله مباحثی است که قرآن کریم در آیات مختلف بدان پرداخته است. چنان که بخشی از آیات قرآن بیانگر آن است که دستگاه‌های ظالم و به ظاهر قدرتمندی چون نمرود و فرعون از این شیوه برای مقابله با پیامبران الهی حضرات ابراهیم(ع) و موسی(ع) استفاده می‌کردند.

طراحان جنگ نرم با سرمایه‌گذاری بر افکار و اندیشه‌ها، آسان‌تر و با شتاب بیشتر به اهداف و نتایج دست می‌یابند. ضمن اینکه این روش، هزینه‌های جنگ سخت را ندارد و چهره خشن متجاوزان، در قالب دوستی و خیرخواهی، در پس پرده حجاب قرار می‌گیرد.

قرآن کریم جلوه‌های گوناگون جنگ نرم را از طریق داستان‌های انبیا و رخدادهای عصر پیامبر اکرم(ص) بیان کرده است. از جمله این روش‌ها می‌توان به استهزا و تحقیر مظاهر دینی در قالب شوخی، تفرقه‌افکنی به نام استقلال‌طلبی، پخش شایعات به نام روشنگری و تضعیف رهبری با تهمت زدن و تحقیر کردن اشاره کرد. تمسک به تعالیم دینی و اطاعت از رهبران آسمانی، بصیرت، صبر و تقوا راهکارهای قرآنی مقابله با نبرد روانی دشمن است.

یکی از مسائل مهم دنیای اسلام، جنگ روانی دشمنان علیه دین است. شناخت دشمن و آگاهی از شگردهای گوناگون جنگ روانی آنان، نیاز اساسی جامعه است تا هر یک از آحاد و مسئولان جامعه اسلامی با شناخت دقیق مؤلفه‌ها و شگردهای این نبرد، بتوانند تاکتیک مناسب در برابر آن را به کار گیرند. قرآن کریم در عصر جاهلیت نازل شده و کفار و منافقان عصر نزول برای مقابله با اسلام از هیچ کوششی دریغ نورزیده‌اند، از این رو قرآن کریم صحنه‌های جنگ روانی و نرم دشمنان اسلام را به خوبی ترسیم کرده است.

نمونه‌های جنگ نرم در قرآن:

دشمن در قالب دوست و خیرخواه و با لطایف الحیل ظاهر می‌شود؛ چنان که قرآن در مورد شیطان می‌فرماید: «او قسم خورد که من برای شما دو نفر(آدم و حوا) از خیرخواهانم.» (اعراف / 21) ازاین رو شناسایی دشمن در جنگ نرم بسیار مهم است. قرآن، دشمنان مؤمنان را این گونه معرفی فرموده است:

شیطان:

قرآن درباره شیطان می‌فرماید: «إ نَّ الشَّیْطَانَ لِلْانسَان  عَدُوٌّ مُّبین؛ همانا شیطان برای انسان دشمنی آشکار است.» (یوسف / 5) امام علی(علیه السلام) نیز می‌فرماید: «شیطان راه‌های خود را به شما آسان جلوه می‌دهد، تا گره‌های محکم دین شما را یکی پس از دیگری بگشاید». (نهج البلاغه: خطبه 121) و باز شدن هر گره، به همان اندازه انسان را از دین خدا و فطرت الهی خویش جدا می‌گرداند تا جایی که رابطه وی با دین الهی قطع می شود؛ یعنی دیگر چیزی در درون او وجود ندارد تا قلباً به آن تمسک جوید. (طباطبایی، 1417،ج 2 ص 101)

کافران

قرآن درباره کفار می‌فرماید: «مَن کَانَ عَدُوّاً للّهِ ومَلآئِکَتِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جـِبْر یلَ وَمِیکَالَ فَإنَّ اللّهَ عَدُوٌّ لِلْکَافِرینَ؛هر كه دشمن خدا و فرشتگان و فرستادگان او و جبرئيل و ميكائيل است[بداند كه] خدا يقينا دشمن كافران است» (بقره / 98) خدا از آن جهت دشمن کافران است که آنها همواره با دین خدا دشمنی می‌کنند و در راه خدا ایجاد مانع می‌کنند (انفال / 36) و برای نابودی حق می کوشند (کهف / 56) و سعی می کنند اهل حق را از حق رویگردان کنند. (نساء / 89)

یهود و مشرکان

قرآن در آیه 82 سوره مائده درباره این دو گروه می فرماید: «لَتَجِدَنَّ أ شَدَّ النَّاس  عَدَاوَةً لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَ الَّذِینَ أ شْرَ کُوا؛ مسلماً یهودیان و کسانی که شرک ورزیدند را دشمن ترین مردم نسبت به مؤمنان خواهی یافت.» ادامه دشمنی آنان در قرون متمادی نسبت به مسلمانان و حتی مسیحیان، شاهد محکمی بر صدق این مدعاست. گرچه خطاب این آیه با پیامبر| است؛ اما پوشیده نیست که آیه در مقام بیان قانون و ضابطه ای کلی است. (طباطبایی، 1417،ج 6 ص 80)

منافقان

منافقان خطرناک ترین دشمنان اسلام هستند. بسیاری از جلوه‌های جنگ نرم مثل تحقیر مؤمنان (هود / 27)، ایجاد جنگ روانی (احزاب / 13)، افساد در پوشش اصلاح (بقره / 11)، دروغ گویی (منافقون / 1)، وعده های دروغین (توبه / 77) و تضعیف باورهای دینی (احزاب / 12) توسط منافقان اجرا می شود. نفاق، در جایی است که مسلمانان دارای قدرت باشند و مخالف به خاطر ترس نتواند اظهار مخالفت کند. در این هنگام، مخالفان نفاق را در پیش می گیرند و خلاف آنچه را در دل دارند، اظهار می نمایند و چنین شرایطی برای مسلمانان در مدینه فراهم شد. این افراد بدترین دشمن هستند که انسان او را دوست خود می پندارد. اما بیشترین عداوت را در حق انسان انجام می‌دهند.

یادداشت: حجت الاسلام سرمیلی