حجتالاسلام علیرضا ناجی در گفتوگو با ایکنا از اصفهان درباره قضا و قدر الهی اظهار کرد: دلایل مختلفی باید در کنار هم قرار بگیرد تا واقعهای رخ دهد که هر کدام از این دلایل را علت ناقصه میگویند. زمانی که همه علتها در کنار هم جمع شود، معلول محقق میشود که همان قضای الهی است و طبق آیات قرآن، قضای الهی امری تغییرناپذیر محسوب میشود. در آیه 117 سوره بقره میخوانیم:«... و إِذا قَضى أَمْراً فَإِنَّما يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُون؛ و چون فرمان وجود چیزی را بدهد، جز این نیست که به آن میگوید: باش، پس بیدرنگ میباشد». یعنی هر گاه همه علتهای واقعهای رخ داد، آن واقعه قطعا به وقوع میپیوندد.
وی افزود: «قَدَر» به معنای اندازهها است، یعنی هر کدام از این علتها اندازهای دارد و باید به انداره مشخصی باشد تا واقعه به وقوع بپیوندد، برای مثال گل برای رشد کردن احتیاج به مقدار مشخصی آب، نور و... دارد و اگر هر کدام از مقدار مشخص کمتر باشد، در رشد گل اختلال ایجاد میشود.
این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه اصفهان در خصوص تأثیر اعتقاد به قضا و قدر در زندگی و اعمال انسانها گفت: اختیار انسان یکی از علتهای بروز واقعه است، برای مثال در سفر کردن، اراده انسان یکی از علتها به حساب میآید، اما هزاران علت دیگر که در اختیار انسان نیست، باید در کنار آن باشد تا مسافرت اتفاق بیفتد. کسی که به قضا و قدر اعتقاد دارد، چون میبیند که از میان هزاران علت فقط یکی از آنها را در اختیار دارد و مابقی در اختیارش نیست، نتیجه را به خدا واگذار و به او توکل میکند. چنین شخصی معتقد است که اگر کسی امورش را به خداوند واگذار کند، خداوند به بندگانش بینا و آگاه است و هزاران علت دیگر را در مسیری که به خیر و صلاح اوست، قرار میدهد.
حجتالاسلام ناجی بیان کرد: ادبیات قرآنی در کنار اعتقاد به قضا و قدر سبب میشود تا انسان در دنیا بر مبنای هدف حرکت کند، نه اینکه معتقد باشد هدف، وسیله را توجیه میکند و با هر وسیلهای قدم در مسیر بگذارد، بر عکس وظیفه خود را بندگی و اطاعت از خدا میداند و معتقد است اگر خدا را اطاعت کرد، خداوند تمامی عالم را در اختیار او گذاشته و بنده او میکند.
وی در خصوص حدود و قلمرو اختیار انسان گفت: اختیار انسان یکی از علتهای تحقق واقعه است و اگر نباشد، هیچ واقعهای محقق نمیشود؛ برای مثال اگر همه وسایل سفر مهیا باشد، ولی انسان اراده سفر کردن نداشته باشد، سفر رخ نمیدهد، بنابراین اختیار و اراده انسان دخیل و تأثیرگذار است.
این استاد و پژوهشگر حوزه با اشاره به سخن معروف امام صادق(ع) که «لا جَبرَ و لا تَفویضَ لکِن أمرٌ بَینَ امرین»، افزود: همه علتها دست انسان نیست، البته همان یک علت که در اختیار او قرار دارد، اگر نباشد، عمل محقق نمیشود، ولی حدود اختیار انسان تا این اندازه نیست که همه عالم را به دست بگیرد و قضا و قدر میتواند اختیار انسان را جهتدار کند. قضا و قدر به معنای جبر نیست، بلکه به معنای اختیاری عاقلانه و منطقی است که میتواند انسان را به مسیر بندگی خداوند سوق دهد.
وی با بیان اینکه قضای الهی امری غیر قابل تغییر است، تصریح کرد: زمانی که علتها در کنار هم قرار گرفت، قطعا معلول محقق میشود، ولی گاهی ممکن است شخصی از خدا بخواهد تا قَدَرش یعنی اندازهها را تغییر دهد؛ مثلا آتش میسوزاند و آب در صد درجه به نقطه جوش میرسد، ولی اگر خداوند قَدَر را تغییر دهد، آتش بر ابراهيم سرد و سلامت میشود، همان آتشی که خاصیتش سوزاندن بود، چون قَدَر تغییر کرد، خاصیتش را از دست داد، البته این اتفاقات مخصوص متوکلین به درگاه الهی است.
انتهای پیام