هستی‌شناسی؛ مقدمه خودشناسی
گروه معارف ــ استاد حوزه علمیه اصفهان با بیان اینکه خودسازی نیاز به مقدمه دارد، گفت: اگر انسان به جهان خلقت بنگرد، به ناچیز بودن خود پی می‌برد؛ مقدمه اول خودشناسی، هستی‌شناسی است.
حجت‌الاسلام امیررضا وطن‌خواه، استاد حوزه علمیه اصفهان در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان، اظهار کرد: خودسازی نیاز به مقدمه دارد و آن، شناخت خود به لحاظ استعدادها، امکانات، افق‌ها و عظمت‌ها است و تا انسان درک درستی از اینها نداشته باشد، به شناخت نمی‌رسد.
وی افزود: اگر انسان به جهان خلقت بنگرد، به ناچیز بودن خود پی می‌برد و مقدمه اول خودشناسی، هستی‌شناسی است. وقتی انسان عظمت هستی را درک کرد، با مفهوم بی‌نهایت آشنا شده و با شنیدن کلام خدا به ارزش خود پی می‌برد.
این استاد حوزه علمیه اصفهان ادامه داد: مقدمه دوم خودشناسی، آخرت‌شناسی یا فرجام‌شناسی است. انسان با شناخت معاد و فرجام فعلیت خودش را در می‌یابد و هنگامی که فعلیت خود را در معاد و قیامت دید، اولاً به دنیا دل نمی‌بندد و آماده ساختن می‌شود، ثانیاً انگیزه رشد و تعالی و دستیابی به حقیقت و واقعیت در او به اوج می‌رسد.
حجت‌الاسلام وطن‌خواه با اشاره به اینکه سوره انسان ما را با معاد، قیامت، جهان هستی و خودمان آشنا می‌کند، گفت: انسان با اختیار بر خود، شخصیتش را رشد می‌دهد. خداوند در سوره انسان، ابرار یعنی اهل‌بیت(ع) را الگوی ما در زمینه خودسازی قرار داده است؛ بنابراین اگر انسان در مسیر خودسازی و سیر و سلوک قرار گرفت، توهم و خیال نیست، بلکه حقیقت و واقعیت است و می‌تواند از انسان کاملی که در عالم هستی، ولی، وصی و نبی نامیده می‌شود، الگو گرفته و راه رفته او را برود. در واقع، شناخت مربی و الگو سومین مقدمه خودسازی به شمار مي‌آید.
وی خاطرنشان کرد: وقتی انسان این مقدمات را طی کرد و به درک عظمت انسانی نائل شد، نوبت به بروز استعدادها، به فعلیت رساندن آنها و حرکت در راه رشد و تعالی می‌رسد و نیاز به برنامه دارد که متون دینی این برنامه را به انسان معرفی کرده است، چنانکه آیه 19 سوره مزمل می‌گوید:«إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شَاءَ اتَّخَذَ إِلَی رَبِّهِ سَبِيلًا؛ این آیات (قرآن) برای تذکر و یادآوری فرستاده شد تا هر که بخواهد راهی به سوی خدای خود پیش گیرد».
ایمان؛ برنامه خودسازی
این استاد حوزه علمیه با تشبیه بحث خودسازی به قهرمانی در ورزش، بیان کرد: باشگاه ورزشی همان جهان هستی است که اعضای آن با تمرین زیاد می‌توانند قهرمان شوند و هیچ ورزشکاری بدون مربی به قهرمانی نمی‌رسد. ایمان همان برنامه خودسازی است، چنانکه خداوند در آیه 21 سوره حدید می‌فرماید:«سابِقُوا إِلي مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أُعِدَّتْ لِلَّذينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ...؛ به پیش تازید برای رسیدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتی که پهنه آن مانند پهنه آسمان و زمین است و برای کسانی که به خدا و رسولانش ایمان آورده‌اند آماده شده است...».
وی تصریح کرد: ایام خاص مثل ماه رمضان و شب‌های جمعه و مکان‌هایی مثل زیارتگاه‌ها کمک می‌کند تا با سرعت بیشتری در زمان محدود دنیا بتوانیم به درک عظمت آخرت نائل شویم، بنابراین ماه رمضان از دو جهت در خودسازی و انسان‌سازی تأثیر دارد که اولین آن، تمرین تقوا است.
حجت‌الاسلام وطن‌خواه اضافه کرد: آیه 183 سوره بقره می فرماید:«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ ﺍﻯ ﺍﻫﻞ ﺍﻳﻤﺎﻥ! ﺭﻭﺯﻩ ﺑﺮ ﺷﻤﺎ ﻣﻘﺮﺭ ﻭ ﻟﺎﺯم ﺷﺪﻩ است، ﻫﻤﺎﻥﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﭘﻴﺸﻴﻨﻴﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﻣﻘﺮﺭ ﻭ ﻟﺎﺯم ﺷﺪ، ﺗﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰﻛﺎﺭ ﺷﻮﻳﺪ». در این آیه، لَعَلَّكُمْ به معنای شاید نیست، بلکه در معنای یقین به کار رفته است و روزه‌داری یقیناً تقوا را در انسان ایجاد می‌کند. منظور از تقوا، کنترل احساسات و عواطف است و انسان بعد از کسب معارف و علوم ویژه خودسازی نیاز به خود کنترلی دارد.
وی افزود: دومین تأثیر ماه رمضان در خودسازی و انسان‌سازی، جبران کسالت، تنبلی، سستی و بی‌حوصلگی در طول زندگی است. اگر کسی شب قدر را درست درک کند، بیش از ۸۰ سال انسان را رشد می‌دهد.
انتهای پیام
