تجارت اجناس بی‌فایده و مضر، حرام شرعی است/فعالیت‌های اقتصادی در اختیار مردم باشد
گروه معارف - مدیر گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم گفت: در اسلام، تجارت برای تأمین نیازهای مردم و کسب سود مادی مورد تأکید قرار گرفته است و خرید و فروش اجناس بی‌فایده و مضر به حال مردم، اشکال شرعی دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالفضل موسویان، مدیر گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره نظر اسلام در خصوص داد و ستد اظهار کرد: یکی از اموری که در اسلام بسیار مورد تأکید قرار گرفته، تجارت است و مواردی مانند کم‌فروشی یا ربا در این زمینه ناپسند شمرده می‌شود.
وی ادامه داد: در اسلام توصیه شده است که افراد به سراغ تجارت بروند تا بتوانند مواد مورد نیاز مردم را در زمینه‌های مختلف تأمین کرده و مواد مازاد بر نیاز را به مناطق دیگر منتقل کنند، در واقع اقتصاد جامعه به همین تجارت وابسته است.
مدیر گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم با اشاره به تفاوت تجارت در فرهنگ غرب و فرهنگ اسلامی گفت: در بعضی از مکاتب فرهنگ غرب، فرد تنها به سود خود و اینکه آیا این جنس مورد نیاز مردم هست یا نه، می‌اندیشد و به این موضوع که آیا این تجارت برای مردم نیز سودبخش است یا نه، کاری ندارد.
حجت‌الاسلام موسویان افزود: در این شرایط، فرد فقط کاری را که سود بیشتری برای او دارد، انجام می‌دهد و حتی ممکن است در تجارت او اقلامی وجود داشته باشد که از نظر انسانی بدون فایده و یا حتی مضر، ولی با سود فراوان باشد؛ اقلامی مانند بعضی از مواد تزئینی و یا مواد مخدر.
تجارت در اسلام دو جنبه الهی و مادی دارد
وی گفت: تاجر مدنظر اسلام احتیاجات مردم را برطرف کرده و از فواید مادی آن نیز بهره‌مند می‌شود، ولی چون انگیزه او فقط سود مادی نیست، کار خود را به عنوان یک امر الهی انجام می‌دهد.
مدیر گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم تصریح کرد: زمانی امام صادق(ع) در حال کار بودند، شخصی ایشان را دید و از کار کردن ایشان بسیار متعجب شد و از امام(ع) پرسید که چرا در این هوای گرم و شرایط سخت، این‌طور به دنیا چسبیده‌اید؟ اگر همین حالا خداوند جان شما را بگیرد، در چه حالی او را ملاقات می‌کنید؟ حضرت فرمودند:«من اکنون در حال عبادت خداوند هستم و اگر بمیرم، در حال عبادت خداوند از دنیا رفته‌ام». در واقع مقصود و نگاه امام(ع) به کار کردن، خدمت به دیگران است که در کنار آن، زندگی خود انسان نیز تأمین می‌شود.
وی با بیان اینکه تجارت اجناسی که از نظر شرعی خرید و فروش آنها دارای اشکال باشد، حرام است، گفت: مرحوم شیخ انصاری در کتاب «مکاسب» تمام درآمدهایی را که در آن روزگار انسان می‌توانسته کسب کند، یکی یکی نام برده و حلال یا حرام بودن هر یک را بررسی می‌کند، مثلا خرید و فروش مشروب یا جنسی که نجاست ذاتی دارد، حرام و ممنوع است.
حجت‌الاسلام موسویان اضافه کرد: خرید و فروش برخی اجناس مباح و برخی اجناس نیز واجب است، البته در شرایطی که مردم به جنسی احتیاج داشته باشند، تاجر باید جنس را در اختیار آنها قرار دهد و حق احتکار آن را ندارد.
دولت‌ها کارفرماهای خوبی نیستند
وی در خصوص وظایف دولت در تجارت گفت: از نظر سیاسی تجربه نشان داده است که دولت‌ها نمی‌توانند کارفرمای خوبی باشند و لذا در انجام کارهای اقتصادی معمولا موفقیت چندانی کسب نمی‌کنند. فعالیت اقتصادی باید در اختیار مردم باشد و دولت فقط باید نظارت کند.
مدیر گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم ادامه داد: در کشور ما نیز از ابتدای انقلاب این بحث مطرح بود که بخش‌های در اختیار دولت به بخش خصوصی واگذار شود، البته تاکنون در این زمینه تلاشی که باید انجام می‌شده، اتفاق نیفتاده، شاید حتی بسیاری از نابسامانی‌ها نیز به این دلیل بوده که دولت متولی امور بوده است.
انتهای پیام
