هویت فرهنگی و اجتماعی؛ نقطه اتصال نسل گذشته و امروز

رضا اسماعیلی، پژوهشگر مطالعات اجتماعی و فرهنگی، در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره موضوع هویت اجتماعی و فرهنگی اظهار کرد: هویت فرهنگی و اجتماعی با یکی از مؤلفه‌های مفهوم چیستی وکیستی افراد و جامعه تعریف می‌شود. هویت فرهنگی واجتماعی از یکدیگر تأثیر می‌پذیرند و مستقل از هم نیستند. هویت فرهنگی همانند روحی است که در کالبد سیستم اجتماعی قرار می‌گیرد و ساختار‌های اجتماعی را در جامعه شکل می‌دهد. رابطه هویت فرهنگی و اجتماعی اندام‌وار وارگانیک است که بر روی یکدیگر اثرگذارند.

بحث اصلی هویت اجتماعی
وی درباره عوامل تقویت و تخریب‌کننده هویت اجتماعی و فرهنگی افزود: بحث اصلی هویت اجتماعی، بیگانگی اجتماعی است. اگر افرادی که در اجتماع زندگی می‌کنند، ارزش‌ها، هنجار‌ها، جامعه و روابط و ساختارهای اجتماعی و همچنین عدم مشارکت در جامعه را متعلق به خود ندانند، دچار بیگانگی اجتماعی شده‌اند. بیگانگی اجتماعی، احساس عدم تعلق به جامعه، پایین بودن میزان مشارکت اجتماعی و همچنین عدم تعهد به جامعه از عوامل تخریب هویت اجتماعی است.
اسماعیلی بیان کرد: در حوزه فرهنگ اگر جامعه نتواند نیاز اعضا را پاسخ دهد، دچار تعارضات درونی در عرصه فرهنگ می‌شود. در صورتی که سیستم ارزشی و هنجاری که نظام فرهنگی تعیین می‌کند، کارآمدی لازم را نداشته باشد از عوامل تخریب هویت فرهنگی به شمار می‌رود.

عمیق‌ترین لایه‌های فرهنگ
عضو هیئت علمی گروه مدیریت و برنامه‎ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان گفت: عمیق‌ترین لایه‌های فرهنگ نظام جهان‌بینی، باورها و اعتقاداتی است که در حوزه فرهنگ وجود دارد. در مرحله بعد ارزش‌ها، رفتارها و مرحله آخر نماد‌ها قرار دارند. جنبه‌ایی که در حوزه فرهنگ نمایان می‌شود، لایه رفتارها و نمادها هستند. برای مثال پوشش یک نماد محسوب می‌شود و ریشه این موضوع در نظام باورها، اعتقادات و جهان‌بینی افراد است.
اسماعیلی ادامه داد: بی‌توجهی به ریشه و بنیادها موجب بی‌فایده بودن اقدامات می‌شود و یا نتیجه معکوس به همراه دارد. هویت مقوله‌ای نسبتاً رابطی است که با گذر زمان دستخوش تغییر و تحولات خواهد شد. جامعه با هویت اجتماعی، فرهنگی، زبانی، تاریخی و روان‌شناختی تعریف و شناخته می‌شود.
وی افزود: ایجاد هماهنگی و انسجام میان هویت‌ها، توجه افراد به هویت فرهنگی و احساس تعلق به جامعه نمایان‌گر این است که افراد ضمن گذر زمان، به نوآوری‌ها و تغییرات توجه می‌کنند، اما باید هویت خود را محفوظ نگه دارند. به همین دلیل یکی از مؤلفه‌های ارتباطات بین فرهنگ‌ها، بحث هویت فرهنگی است. هویت فرهنگی و اجتماعی اتصال‌کننده نسل گذشته و امروز است.
انتهای پیام