آزادی بیان و عقل‌گرایی؛ زیربنای توسعه فرهنگی/ دانشگاه موتور محرک توسعه جوامع است
گروه فرهنگی ــ یک کارشناس فرهنگی گفت: نگاه مثبت به دنیا، رویکرد تعاملی با دیگر فرهنگ‌ها، باور به آزادی بیان و عقل‌گرایی چهار شاخصی هستند که باید در توسعه فرهنگی جامعه مورد توجه قرار گیرند.
علی‌اکبر کجباف، کارشناس فرهنگی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره توسعه فرهنگی، اظهار کرد: توسعه، از منظر صاحب‌نظران، در ابتدا یک مفهوم صرفاً اقتصادی داشت، اما به مرور زمان و در پی شکست کشورهایی که صرفاً معیارهای اقتصادی را سرلوحه برنامه خودشان قرار داده بودند، باعث شد که مفهوم یک‌بعدی توسعه از بین برود، بر این اساس موضوع توسعه به معنای عام و به طور کلی مطرح شد که مبنای هر توسعه‌ای را می‌توانیم توسعه فرهنگی بدانیم.
رسیدن به توسعه همه‌جانبه؛ دغدغه دولت‌ها
وی افزود: دغدغه دولت‌ها رسیدن به توسعه همه‌جانبه و مبنای این توسعه همه‌جانبه، انسان به عنوان یک موجود فرهنگی است، بنابراین زیربنای توسعه حقیقی و پایدار می‌تواند توسعه فرهنگی باشد، که به همین دلیل باید برای ارتقای سطح فرهنگی جامعه تلاش کرد. توسعه به عنوان یک مقوله کیفی؛ چند بعدی، انسانی و اجتماعی است که باید از گذر نوسازی یعنی تغیرات اجتماعی حاصل شود.
این کارشناس فرهنگی بیان کرد: اگر بخواهیم صرفاً تعریفی برای توسعه داشته باشیم، باید به توسعه و تلاش انسان برای ایجاد تعادل بین نیازها و خواسته‌های او نیز توجه کرد که شامل امکانات بالقوه و بالفعل در جامعه است. تعامل انسان‌ها، فرهنگ را در محیط ایجاد می‌کند، که این فرهنگ به طور مدام تکامل پیدا خواهد کرد. به دنبال انقلاب صنعتی که تغییرات عمده‌ای را در کل ساختار نظام اجتماعی فرهنگی جامعه بشری ایجاد کرد، جهان با انقلاب بزرگ دیگری به نام انقلاب اطلاع رسانی مواجه شد که تأثیر زیادی بر ابعاد فرهنگی داشت.
ادوارد بارنت تایفرهنگ عبارت از مجموعه علوم، دانش‌ها، هنرها، افكار و عقاید، اخلاقیات و مقررات و قوانین، به عنوان آداب و رسوم و سایر آموخته‌ها و عاداتی است كه انسان به عنوان یك عضو جامعه كسب می.
وی تصریح کرد: توسعه فرهنگی همه مردم جامعه را دربر می‌گیرد و فقط شامل نخبگان نمی‌شود، هدف توسعه فرهنگی این است که بتواند اسباب دسترسی توده‌های مردم را به فرهنگ و مشارکت آن‌ها در زندگی فراهم کند، یعنی دو عنصر دسترسی و مشارکت در حوزه فرهنگ مطرح است که این‌ها به عنوان جزء لاینفک برنامه‌های توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در نظرگرفته می‌شوند.
این کارشناس فرهنگی گفت: توسعه یک ماهیت فرهنگی دارد که شاخص‌های آن تلاش برای پیشرفت همه جانبه، تماس مطلوب آحاد جامعه با مفاهیمی مثل خدا، خود انسان، محیط پیرامون، خیرخواهی، انتقادپذیری، روحیه کار تیمی، همزیستی مسالمت‌آمیزی در سایه احترام به عقاید دیگران است.
توسعه فرهنگی براساس ظرفیت‌های ملی و سیاست‌گذاری پیش رود
کجباف اضافه کرد: توسعه فرهنگی باید براساس ظرفیت‌های ملی، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری پیش برود. برهمین اساس توسعه فرهنگی در چهل سال گذشته روندی رو به رشد داشته که البته نقاط ضعفی هم در آن وجود داشته است. انقلاب اطلاع‌رسانی و فرهنگی که در جامعه تحت عنوان فرهنگ مجازی و شبکه مجازی ایجاد شده، طبیعتاً در فرهنگ جامعه ما تاثیرگذار بوده است.
وی اظهار کرد: امام خمینی(ره) اساس سعادت و شقاوت یک ملت را فرهنگ می‌دانند، فرهنگ سازنده و پیش رو در حوزه فردی و اجتماعی، سبب هدایت انسان‌های جامعه می‌شود و تربیت هر دو بخش را دربر خواهد داشت، امام(ره) معتقد بودند بزرگترین تحولی که باید اتفاق بیفتد، در زمینه فرهنگ است، تا اصلی‌ترین نقش خودش، یعنی تربیت انسان را ایفا کند.
این کارشناس فرهنگی ادامه داد: فرهنگ سرچشمه همه حسن و قبح‌ها، کامیابی‌ها و ناکامیابی‌ها است و هویت یک جامعه را شکل می‌دهد، به همین دلیل استعمارگران هجمه فرهنگی را سرلوحه اهداف خود قرار داده‌اند، در عرصه توسعه فرهنگی، دانشگاه‌ها نقشی اساسی و به نوعی فرهنگ‌ساز دارند. دانشگاه موتور محرک برای توسعه جوامع است که از این طریق، اساس توانمندی، شایستگی و خودباوری فرهنگی را به جامعه تزریق می‌کند.
کجباف اظهار کرد: اگر جامعه‌ای خواهان توسعه فرهنگی است، باید نگاه مثبت به دنیا داشته باشد، رویکرد تعاملی با دیگر فرهنگ‌ها برقرار کند، باور به آزادی بیان داشته باشد و به عقل‌گرایی توجه کند، این‌ها چهار شاخصی هستند که در توسعه فرهنگی باید مورد توجه قرار گیرد.
وی بیان کرد: بنابراین فرهنگ نقش حیات‌دهنده در جامعه دارد و به همین دلیل توسعه فرهنگی هم معلول و هم زمینه‌ساز توسعه است، یعنی براساس آن، سایر ابعاد توسعه نیز می‌تواند زمینه بروز و ظهور پیدا کند و جامعه به سوی رشد و کمال رهنمون شود. جامعه ایران، به عنوان جامعه دینی و اجتماعی مطرح می‌شود که در آن ماهیت ارزش‌های فرهنگی به عنوان آموزه‌های الهی را تشکیل می‌دهد، به همین دلیل دین و فرهنگ در این جامعه یک رابطه تنگاتنگ و درهم تنیده دارند.
انتهای پیام
