قدم به قدم پیاده‌روی اربعین زیارت است
گروه اجتماعی ــ مدیرکل تبلیغات اسلامی چهارمحال‌وبختیاری با بیان اینکه هدف پیاده‌روی اربعین امتداد اجتماع و تفکر توحیدی است، افزود: زائر در سراسر مسیر پیاده‌روی تا حرم در فراق امامش راه می‌پیماید و این شورِ زیارت است؛ لذا اصل پیاده‌روی اربعین زیارت است و قدم به قدم آن زیارت محسوب می‌شود و ضرورتی برای ورود به حرم نیست.
پیاده‌روی اربعین به معنای حرکت شمار زیادی از مسلمانان شیعه به سمت شهر کربلا، در جنوب بغداد، به‌منظور جمع شدن همهٔ آن‌ها در چهلمین روز شهادت حسین بن علی(ع)، سومین امام شیعیان در واقعهٔ عاشورا است.
به گفته برخی پژوهشگران، راهپیمایی در روز اربعین از زمان امامان شیعه بین شیعیان رایج بوده است، ولی سندی برای آن ارائه نشده است. سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی، راهپیمایی اربعین را سنت و رفتار مداومِ شیعیان از زمان ائمه(ع) دانسته که در زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند.
حدیثی از امام صادق(ع) در رابطه با ثواب پیاده‌روی اربعین و در خطاب به یکی از صحابه، نقل می‌شود: اى حسین! کسى که از منزلش بیرون آید و قصدش زیارت قبر حضرت حسین ابن على(ع) باشد، اگر پیاده رود خداوند منان به هر قدمى که برمى‌دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه را از او محو مى‌فرماید؛ تا زمانى که به حائر برسد و پس از رسیدن به آن مکان شریف، حق تعالى او را از رستگاران قرار مى‌دهد تا وقتى که مراسم و اعمال زیارت را به پایان برساند که در این هنگام او را از فائزین محسوب مى‌کند تا زمانى که بازگردد، در این وقت فرشته‌اى نزد او آمده و مى‌گوید: رسول خدا(ص) سلام رسانده و به تو مى‌فرماید: از ابتدا عمل را شروع کن، تمام گناهان گذشته‌ات آمرزیده شد.
پیاده‌روی و زیارت حرم مطهر امام حسین(ع) در روز اربعین ریشه تاریخی دارد؛ چرا که جابر بن عبدالله انصاری و عطیه عوفی در سال ۱۲۸۱ قمری با پای پیاده از مدینه حرکت کردند و در صبح اولین اربعینی که از شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) می‌گذشت، به کربلا رسیدند و طبق آنچه که در منابع شیعه معتبر مشهود است، در روز اربعین حضرت زینب کبری(س) و امام سجاد(ع) همراه با هشتاد و چهار نفر وارد کربلا شدند و پس از گفت‌وگو با جابر عبدالله انصاری، قبر مطهر امام(ع) را زیارت کردند و از آنجا زیارت اربعین آغاز شد.
پیاده‌روی اربعین پس از این در برهه‌ای از زمان به ورطه فراموشی سپرده می‌شود و در نهایت توسط «شیخ میرزا حسین نوری» دوباره احیا می‌شود. این عالم بزرگوار اولین بار در عید قربان به پیاده‌روی از نجف تا کربلا اقدام کرد که ۳ روز در راه بود و حدود ۳۰ نفر از دوستان و اطرافیانش وی را همراهی می‌کردند. «محدث نوری» از آن پس تصمیم گرفت، هر سال این کار را تکرار کند، که آخرین بار در سال ۱۳۱۹ هجری با پای پیاده به زیارت حرم اباعبدالله الحسین(ع) رفت.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین مهدی طاهری، مدیرکل تبلیغات اسلامی چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری در خصوص آداب زیارت اربعین بیان کرد: اربعین به دو قسمت زیارت اربعین و اقامه اربعین تقسیم می‌شود. زیارت اربعین زمانی است که شخص به سمت حرم می‌رود امام را می‌بیند زیارت می‌کند و به منزل بازمی‌گردد اما اقامه اربعین در صورتی است که فردی زمینه حضور برای زائران حداکثری را فراهم می‌کند و در این مورد حتی ممکن است خود شخص نیز به این سفر نرود اما زمینه را برای حضور دیگران مهیا می‌کند.
اقامه اربعین؛ وظیفه همگانی
وی با بیان اینکه اقامه اربعین هم یک امر مردمی و هم وظیفه دولت است، ادامه داد: در این بخش همه ادارات، سازمان‌ها و نهادها وظیفه دارند تا زمینه‌های مناسب برای حضور حداکثری مردم در پیاده‌روی اربعین را ایجاد کنند.
حجت‌الاسلام طاهری با اشاره به اینکه در زیارت اربعین امکان اقامه اربعین وجود ندارد اما در اقامه اربعین، زیارت نیز میسر می‌شود، تصریح کرد: در زیارت شخص فقط زیارت می‌کند اما در اقامه اربعین شخص علاوه بر اینکه خود زیارت می‌کند دیگران را هم از این ثواب بهره‌مند و با خود همراه می‌کند و همین اقامه اربعین موضوع مهمی است که اکنون جامعه اسلامی به بلوغ تمدن اسلامی رسیده است از این رو بیشتر به آن توجه می‌کند.
پیاده‌روی اربعین؛ امتداد تفکر توحیدی
مدیرکل تبلیغات اسلامی استان با بیان اینکه اساسی‌ترین ذکر، ذکر اجتماعی تبادل فرهنگی بین دو ملت با مبنای یک ارزش دینی وحدت‌آفرین است که همان دعوت کل جهانیان به توحید معرفی می‌شود، افزود: آیا حرف و هدف پیاده‌روی اربعین تنها پیاده راه رفتن است، خیر، یکی از مهم‌ترین اهداف این پیاده‌روی و وظایف مسلمان‌ها به خاطر جهانی بودن دین اسلام دعوت دنیا به توحید است، البته این عمل در اجتماع حج نیز انجام می‌شود و اربعین به دلیل اینکه امام و پیاده‌روی اربعین امتداد اجتماع و تفکر توحیدی است، تداخلی با اجتماع حج ندارد زیرا امام تجلی اسمای خداست.
وی با اشاره به اینکه برای ایجاد تبادل فرهنگی بین دو ملت نیاز به انسجام فرهنگی است و مرز ایمانی و رفتاری دو ملت باید شبیه هم شوند، گفت: برای این اتحاد باید به رفتار مردم عراق در طول مسیر توجه کنیم تا بتوانیم پاسخی صحیح به این رفتار آن‌ها بدهیم.
پذیرایی مردم عراق از زائران با خلوص نیت
حجت‌الاسلام طاهری با بیان اینکه مردم عراق دو ویژگی خلوص نیت و قناعت دارند، افزود: مردم عراق با خلوص نیت و اشک چشم از زائران پذیرایی می‌کنند، کجای دنیا برای خدمت کردن التماس می‌کنند، اهل ایمان از این رفتار چه درسی می‌توانند بگیرند، این خدمتی است که دستمزدش را از شخص نمی‌گیرند و بهایش را از امام(ع) و خداوند طلب می‌کنند و این عمل را تنها برای خدا انجام می‌دهند.
این دکترای تمدن اسلامی به قناعت مردم عراق در طول سال و پس‌انداز برای خدمت خالصانه اشاره کرد و گفت: پرسش اینجاست که زائران در پاسخ به این دو عمل بزرگ مردم عراق باید چه رفتاری داشته باشند، حداقل کاری که می‌توان انجام داد این است که حالت میزبانی مردم عراق را از آن‌ها نگیریم، متواضع و شاکر خدماتشان باشیم و با مردم عراق در ایجاد نظافت شهر سهیم شویم که مجموع این کارها ذکر و یاد خدا است.
اعمال مسیر پیاده‌روی اربعین
وی ادامه داد: تا حد ممکن زیارت را به نیابت از شهدا و یا اولیای الهی انجام دهیم، به طور مثال کل سفر را به نیابت از نرجس خاتون(س) قدم برداریم و ثواب آن را به نیت تعجیل در امر ظهور به حضرت حجت(عج) اهداء کنیم که این نیت خالصانه عینِ ذکر گفتن است.
حجت‌الاسلام طاهری نذر صلوات برای ائمه(ع)، تعجیل در ظهور و جهانی شدن مکتب توحید را از دیگر اعمال این مسیر دانست و بیان کرد: قرائت قرآن و هدیه ثواب آن به شهدای کربلا و خواندن زیارت اربعین در روز اربعین همگی در اقامه اربعین مؤثر هستند و نوعی توجه به ارزش‌های مبتنی بر مکتب توحید محسوب می‌شود.
وی به نحوه زیارت حرم امام حسین(ع) در ایام اربعین اشاره کرد و گفت: قطعاً در این ایام به دلیل ازدحام زیارت برای همگان میسر نمی‌شود و باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که به خاطر زیارت مستحبی مرتکب فعل حرام نشویم، دل‌هایمان را کربلا بگذاریم و برگردیم.
حجت‌الاسلام طاهری در پایان با بیان اینکه پایان فراق، وصال است، اظهار کرد: زائر در سراسر مسیر پیاده‌روی تا حرم در فراق امامش راه می‌پیماید و این شورِ زیارت است؛ لذا اصل پیاده‌روی اربعین زیارت است و قدم به قدم آن زیارت محسوب می‌شود و ضرورتی برای ورود به حرم نیست.
بنا بر این گزارش، همچنین حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد شریعتی، استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهرکرد، در گفت‌وگو با ایکنا در پاسخ به این سؤال که آیا اربعین ریشه در اسلام دارد یا خیر، بیان کرد: میلیون‌ها زائری که عاشق و دلباخته امام حسین(ع) هستند از سراسر دنیا به کربلا می‌آیند تا ضمن تجدید پیمان با اهداف امام، شکوه و قدرت اسلام را به نمایش بگذارند که سال به سال نیز بر این عظمت افزوده می‌شود.
وی به سخنان مقام معظم رهبری اشاره کرد و گفت: طبق فرمایش ایشان این راهپیمایی به یک حرکت بین‌المللی تبدیل شده است و در جهان مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: حکومت بنی‌امیه زمینه نابودی دین و خاموش کردن چراغ توحید و برگرداندن بت‌پرستی به شکل مدرن را در سطح جهان فعال کرده بود که نه در زمان انبیای پیشین و نه در زمان سایر ائمه(ع) بلکه تنها در زمان امام حسین(ع) دین متوجه چنین خطر بزرگی شد.
واژه «اربعین» در قرآن
حجت‌الاسلام شریعتی بیان کرد: اربعین در قرآن و روایات بسیار مورد توجه قرار گرفته است، به‌گونه‌ای که این واژه در چهار سوره از جمله سوره احقاف، اعراف و مائده آمده است.
وی به ترجمه آیه ۱۴۲ سوره مبارکه اعراف و داستان عظمت حضرت موسی و کوه طور اشاره و اظهار کرد: زمانی که حضرت موسی قوم بنی اسرائیل را از یوغ استبداد نجات و در سرزمینی سکنی داد، حضرت به فرمان خدا به کوه طور اعزام شد تا برای طلب نعمت و باران ۳۰ روز مناجات کند اما خداوند ۱۰ شب دیگر به این مدت افزود و ۳۰ را به ۴۰ تکمیل کرد که به استناد این داستان، عنایت خداوند به عدد اربعین را می‌توان دریافت، ضمن اینکه تأثیر مدت نیایش و تکمیل عبادت موسی در تعالی روح و تکامل جان آن پیامبر باید به اربعین ختم شود.
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه در آیات ۲۰ تا ۲۶ سوره مائده نیز به عدد اربعین توجه شده است، افزود: موسی برای جهاد با ستمگران سرزمین فلسطین از خداوند اجازه خواست و مردم را به یاری طلب کرد که مردم در جواب حضرت گفتند در آن سرزمین ستمگران زورگو هستند و آن‌ها هرگز به فلسطین نخواهند رفت لذا موسی مجازاتی برای این قوم از خداوند خواست و خداوند تا ۴۰ سال ورود به شهر را برای این قوم حرام اعلام و افراد را ۴۰ سال در بیابان‌ها سرگردان کرد.
حجت‌الاسلام شریعتی گفت: از این آیه چنین برداشت می‌شود که مدت پالایش جان‌ها و زمان نابودی خصلت‌های شیطانی بر محور اربعین می‌چرخد و رعایت ضوابط و فرمان‌های الهی به مدت چهل سال جان را صفا و دل را جلا داده و جامعه را به تکامل می‌رساند.
گزارش از زینب رحیمی
انتهای پیام
