نقش «عوام» در تعظیم شعائر الهی/ وحشتی که به دل دشمنان می‌افتد

به گزارش ایکنا،‌ سید محمود جوادی در مهر نوشت: دین اسلام از آغاز رسالت رسول اکرم (ص) تا آخر الزمان مدیون زحمات پیامبر خدا (ص)، اهل بیت آن حضرت و امت ایشان است که نقش بسزائی در حفظ کیفیت و کمیت این دین آسمانی ایفا کرده اند. به طور یقین رسول خدا (ص) ، اهل بیت آن حضرت و امامان معصوم عامل اصلی و نقش تعیین کننده در ارائه کیفی دین اسلام به شمار می روند، عاملانی که برای تداوم این دین آسمانی نیاز به تکثیر پیروان و بالا بردن آمارِ نفوس مومنین بودند تا ریشه ی اسلام مستحم تر شده وشعاع آن گسترده تر شود.

برای بررسی نقش امت اسلامی و عامه مردم در پیشبرد اهداف عالیه اسلام و حفظ شعائر الهی ابتدا قصد داریم اشاره کوتاهی به معنای شعایر اسلامی کنیم و با بررسی دیدگاه قرآن نسبت به این مسئله، به نقش عوامِ مردم در این مهم بپردازیم.

شعائر اسلامی، مکان ها و نشان هایی می باشند که خداوند آنها را برای عبادت قرار داده و انسان را به یاد خدا می اندازد. برای نمونه، صفا و مروه در قرآن کریم، دو مکان و علامت برای عبادتند که در مراسم حج خدا در آن یاد می شود.البته مصادیق بسیار دیگری نیز برای شعایر اسلام ذکر شده است؛ مانند: نماز، روزه، حج، زکات و اذان و اقامه و ... که نشانی از مسلمانی افراد است.

مفهوم شعائر

قبل از هر چیز لازم است که معنا و مفهوم «شعائر» دانسته شود تا در ضمن آن بتوانیم به مصادیقش نیز پی ببریم.

«شعائر»، جمع «شعیرة» به معنای علامت و نشانه آمده است. و در اصطلاح به معنای محلّی است که برای عبادت معیّن شده است.

در قرآن کریم، صفا و مروه، دو مکان و علامت برای عبادت اند که در مراسم حج، خدا در آن یاد می شود.

مفهوم شعائر از دیدگاه قرآن

عبارت شعائر، در قرآن مجید نیز به صراحت بیان شده است. خداوند در آیات متعدّد با بیان برخی از مصادیق آیین اسلام، به مسلمانان فرمان داده است که شعایر الهی را بزرگ شمرده و آن را گرامی دارند، و تکریم و پیروی از شعایر را نشانه تقوای قلبی مؤمنان می داند؛ « وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ » (آیه 32 سوره حج).

البته همان طور که در بالا گفته شد، شعایر اسلام منحصر به موارد تصریح شده در قرآن نیست، بلکه هر مکان و علامتی که برای عبادت باشد و انسان را به یاد خدا می اندازد، جزء شعایر اسلامی محسوب می شود، اما برخی از آنها از اهمیت ویژه ای برخوردارند؛ مانند حج که یکی از مهم ترین شعایر اسلام، است، و خداوند در قرآن، در مواردی به آن تصریح فرموده است:

الف. «صفا و مروه از شعایر (و نشانه‏های) خدا است!».

ب. «و شترهای چاق و فربه را (در مراسم حج) برای شما از شعایر الهی قرار دادیم...».

بنابر این، شعایر اسلامی، و به تعبیر قرآن کریم «شعائر الله»، مکان ها و علامت هایی برای عبادت هستند که خدا آنها را برای عبادت قرار داده است، و انسان را به یاد خدا می اندازد؛ مانند: نماز، روزه، حج، زکات، اذان، اقامه و ... ، که نشانی از مسلمانی افراد است و مسلمانان بر محور آن گرد آمده و از گمراهی و ضلالت مصون می مانند.

جمعیت عوام؛ سرمایه انسانی، اقتصادی و نظامی اسلام

از آنجا که مردم بعنوان سرمایه های انسانی، اقتصادی و حتی نظامی هر کشوری به حساب می آیند، کشورهای اسلامی با داشتن جمعیتی بالغ بر یک میلیارد و هشتصد میلیون نفر با نژادها و زبان های مختلف از سرمایه های عظیمی در این زمینه نسبت به سایر کشورها و جوامع دیگر برخوردار هستند.

شاید برخی در خصوص آنچه در این بخش قصد داریم به آن بپردازیم، بر ما خرده بگیرند اما باید بپذیریم یکی از عوامل تکثیر پیروان دین اسلام، رشد و نمو این دین آسمانی در شبه جزیره عرب است، مکانی که ساکنان این نقطه از جغرافیای جهان میل زیادی به تعدد زوجات و زاد و ولد فراوان دارند. از آنجا که دین اسلام اجازه تعدد زوجات (با قید برقراری عدالت) به مردان مسلمان داده است، چه بسا پس از اکمال دین اسلام یکی از احتمالات گرویدن برخی از کفار و مشرکین به این دین آسمانی برخورداری از مزایای شرعی این چنینی (تعدد زوجات) و کامروایی بیش از پیش مردان عرب باشد.

در کارهای جمعی مانند نمازهای جماعت، خمس، زکات، جهاد و ... این عوام مردم هستند که بعنوان بازوی اقتصادی و نظامی این دین آسمانی به ایفای نقش می پردازند و سیاهی لشکر مبارک و سرمایه انسانی بی بدیلی است برای اسلام که در شرایط سخت، در راه حفظ دین خدا قدم برمی دارند و از هیچ کوششی دریغ نمی کنند.

فطری بودن دین اسلام یکی دیگر از عوامل گرایش عوام به این دین آسمانی است و گرایش یافتن افراد کم سواد و بی سواد به آن در مقایسه با افراد باسواد و تحصیلکرده بالاتراست. افراد عوام خیلی ساده و بی ریا با خدا ارتباط برقرار می کنند و جالب اینجاست که با برآورده شدن حاجتشان، میزان ایمانشان به خدا و اسلام هر روز بالاتر می رود.

نقش کمیت و جماعت مسلمین در ارعاب دشمن

مسئله دیگر تهدید و ارعاب دشمن است. تفسیر المیزان می‌فرماید که یک گروهی و قبیله‌ای یهودی بنام بنی النضیر بودند. این یهودی‌ها در پناه اسلام در شهر مدینه زندگی می‌کردند و قراردادشان این بود که توطئه نکنند. این یهودی ‌ها پیمان شکستند. پیغمبر به مردم گفت گرد قلعه بروید. رفتند و بنی النضیر را محاصره کردند. تفسیر المیزان می‌گوید. (فکبّر رسول الله و کبّر المومنون) پیغمبر الله اکبر می‌گفت و همه مسلمان ‌ها هم الله اکبر می‌گفتند و یک دلهره‌ای برای یهودی ‌ها پیدا شد، و چند شب بدین منوال گذشت.

دنباله بحث را در بحار الانوار علامه مجلسی اینگونه آورده است، شب یازدهم حضرت رسول رفت و فرماندهی این جمعیت را به علی بن ابیطالب (علیه‌السّلام) داد. حضرت علی که آمد، پیغمبر گفت: در مدتی که من نیستم و شما فرمانده هستید. تا صبح همه باید الله اکبر بگویید. همه مسلمان ‌ها دور این قلعه را گرفتند و فریاد الله اکبر زدند و این ‌ها خلاصه خودشان میدان را خالی کردند و رفتند. ارعاب دشمن از شعار و تقویت روح خودمان از شعار، ترسیم خط مکتبی ما از شعار و معرفی مکتبمان هم از شعار است. ما با شعار این کار ‌ها را می‌کنیم.

تجمعات باشکوه دینی و مذهبی؛ عزت بخش اسلام و آبروی مذهب

همان گونه که فریاد «الله اکبر» مسلمانان در صدر اسلام توانست رعب و وحشت را در دل یهودیان و دشمنان پیامبر (ص) بیندازد، امروز ما نیز می توانیم از طریق تجمعات دینی و مذهبی بویژه از طریق زیارت اربعینِ امسال و ساله های دیگر و با تاکید بر اتحاد و یکدلی و فریاد «یا حسین (ع)» ترس و وحشت به دل دشمنان اسلام بیندازیم.

این روزها که بسیاری از شیعیان خودرا برای زیارت سید الشهدا (ع) در روز اربعین آماده می کنند، باید قدردان این حضورِ عظیم، کم نظیر و تاثیرگذار باشیم و با تقویت روحیه برادری با شیعیان عراق و شیعیان دیگر کشورهای شرکت کننده در این راهپیمایی، توطئه دشمنان اسلام را خنثی سازیم.

این حضور کمّیِ منحصر بفرد اگر با کیفیّت لازم آمیخته شود وبا هوشیاری و درکِ لازم در خصوص مکان و زمان این رویداد مذهبی صورت بگیرد، می تواند بسیاری از مشکلات پیش روی مسلمانان را بردارد و اختلافات موجود را برطرف سازد تا طرح تفرقه میان مسلمانان و بویژه میان شیعیان ناکام شود.

تاکید و اصرار بر تعظیم شعائر الهی در شرایط خطر

این روزها برخی شهرهای عراق شاهد تظاهرات و اعتراضات مردمی است که متاسفانه این نا آرامی ها با مراسم پیاده روی اربعین مصادف شده است، اتفاقی که دشمنان اسلام آن را برای برهم زدن این راهپیمایی عظیم چند میلیونی تدارک دیده اند، چراکه همین تجمع باشکوه باعث وحدت بیشتر میان شیعیان جهان و ایجاد رعب در دل دشمنان می شود. به همین دلیل آنها قصد دارند با ایجاد خطرات متعدد و نا آرامی های این چنینی، ترس را میان زائران امام حسین (ع) ایجاد کنند و از شکوه کم نظیر مراسم پیاده روی اربعین بکاهند. لذا مراسمی که موجب ترس دشمن می شود نباید بخاطر نا آرامی های موقتی و از روی ترس ترک شود.

در بیان فضائل و عظمت زیارت قبر مطهر سیدالشهداء علیه السلام اخبار فراوانی از ائمه طاهرین علیهم السلام به ما رسیده است، این مطلب را به کسانی تقدیم می کنیم که در ایام خوف و خطر به زیارت سید و سالار شهیدان مولا اباعبدالله الحسین علیه السلام مشرف شده و از فیض زیارت حضرتش بهره مند شده اند

محدث عالی مقام ابن قولویه قمی رضوان الله علیه در کتاب شریف "کامل الزیارات" چنین نقل کرده است:

حدثنی أبی رحمه الله ومحمد بن عبد الله وعلی بن الحسین ومحمد بن الحسن رحمهم الله جمیعا، عن عبد الله بن جعفر الحمیری، عن موسی بن عمر، عن حسان البصری، عن معاویة بن وهب، عن أبی عبد الله (علیه السلام) قال: قال لی: یا معاویة لا تدع زیارة قبر الحسین (علیه السلام) لخوف، فان من ترک زیارته رأی من الحسرة ما یتمنی ان قبره کان عنده، اما تحب ان یری الله شخصک وسوادک فیمن یدعو له رسول الله (صلی الله علیه وآله) وعلی وفاطمة والأئمة (علیهم السلام)

معاویه بن وهب می گوید امام صادق علیه السلام به من فرمودند: ای معاویه! به خاطر ترس و وحشت زیارت قبر امام حسین علیه السلام را ترک مکن، زیرا کسی که زیارت آن حضرت را ترک کند، چنان حسرتی بخورد که آرزو نماید قبر آن حضرت نزد او باشد و بتواند زیاد به زیارتش برود، آیا دوست داری که خداوند تو را در زمره کسانی ببیند که پیامبر و امیرالمومنین و فاطمه و ائمه (سلام الله علیهم اجمعین) در حقشان دعا فرموده اند.

امید است حضور همیشه در صحنه و بموقع مردم در عرصه های مختلف زندگی اجتماعی، دینی، فرهنگی و سیاسی همچنان مایه دمیدن شور و شعور لازم در این عرصه ها باشد و این حرکت ها که در زمره شعائر الهی قرار دارد، برای عزت اسلام و دین خدا به دور از افراط و تفریط و با پرهیز از خرافات و آلایش های آسیب زننده همچنان با شکوه بیشتر به پیش برود.