مسابقات را از منظر انگیزه‌بخشی جدی‌تر بگیرید/ چند نکته مثبت و منفی از رقابت‌های اصفهان

عطیه تبیانیان، متولد سال 1372 است و موفق شده با کسب رتبه برتر در چهل‌ودومین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم در رشته حفظ کل قرآن(مهرماه 98 به میزبانی اصفهان) به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در مسابقات بین‌المللی کشورمان در سال 99 حضور یابد.

این حافظ کل قرآن کریم در سال 96 و به بهانه روز دختر در ایکنا با گزارش «استفاده بهینه از ۵ سال تعطیلات تابستان برای حفظ کل» معرفی شد، حافظی که توانست با بهره‌مندی از فرصت سه ماه تابستان، طی پنج سال، سرانجام حفظ آیات کلام وحی را انجام دهد و نخستین مشوقش را مادرش می‌داند.

تبیانیان اصالتاً اهل مهدی‌شهر سمنان است در حال حاضر مشغول نگارش پایان‌نامه خود در مقطع کارشناسی ارشد مهندسی فناوری اطلاعات است. او این بار به بهانه هفته قرآن در دانشگاه‌ها(18 تا 24 آبان) در گفت‌وگو با ایکنا درباره علت ورودش به عرصه حفظ قرآن می‌گوید: با توجه به علاقه‌ای که مادرم در زمینه حفظ قرآن داشت، از هفت‌سالگی با راهنمایی‌های وی، که از مربیان قرآن است، شروع به حفظ قرآن کردم. هنگامی که استعدادم را دیدند، من را در کلاس‌های صوت و لحن و تجوید ثبت‌‌نام کردند.

یکی از اهداف تبیانیان این بود که در کنار قرآن، بحث علمی را در کنار دیگر رشته‌های غیرقرآنی ادامه دهد و علت حضورش نیز در رشته مهندسی سخت‍‌افزار در مقطع کارشناسی و در مهندسی فناوری اطلاعات در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا(س) نیز همین بوده است. 

او علاقه‌مند است که برای مقطع دکترا نیز شرکت کند و تحصیلات آکادمی خود را به سرانجام برساند و می‌گوید: ابتدا شاید برای هر کودکی که شروع به حفظ قرآن می‌کند، انگیزه اصلی یعنی انگیزه معنوی خیلی نباشد، اما با کمک و تشویق‌های پدر و مادر و انگیزه‌ دادن آنها، فرزندان می‌توانند پیشرفت کنند. شاید همین موارد موجب شد تا به قرآن علاقه‌مند شوم. لذا توانستم حدود 12 و 13 سالگی حافظ کل قرآن شوم و باید اذعان کنم بیشتر خودم به ادامه راه علاقه‌مند بودم و پدر و مادرم پشتیبانم بودند.

تبیانیان درباره روش حفظش که با برنامه‌ریزی منظم برای ایام فراغت تابستان به آن انجامید، اظهار می‌کند: به صورت پیوسته و فشرده پیش نمی‌رفتم، بلکه در فرصت تابستان هر سال، حدود چهار و یا پنج جزء را حفظ می‌کردم و در طول سال به تثبیت محفوظات می‌پرداختم و از سوی دیگر بر روی حضور در مسابقات متمرکز می‌شدم؛ چرا که از دوره کودکی به حضور در مسابقات علاقه‌مند بودم تا خود را محک بزنم.

او نقش مسابقات را برای ادامه راهش خیلی مؤثر می‌داند و می‌گوید: تا سال 92 فقط حافظ 20 جزء از قرآن بودم و سال 92 هنگامی که در مسابقات سراسری سازمان اوقاف و امور خیریه که در شیراز برگزار شد، در رشته حفظ 20 جزء توانستم رتبه اول را کسب کنم، همین مسابقات من را تشویق کرد تا 10 جزء سوم را حفظ کنم. مسابقات فضای معنوی خوبی دارد، به طوری که بودن در کنار دوستان قرآنی واقعاً حس و حال خوبی دارد و بهترین دوستانم از میان دوستان قرآنی‌ام هستند و در کنارشان احساس آرامش می‌کنم. حضور هرساله در مسابقات موجب می‌شد تا دوستانی از استان‌های مختلف پیدا کنم.

این حافظ جوان کشورمان در هر زمان که فراغتی پیدا می‌کند به مرور محفوظاتش می‌پردازد و سعی می‌کند روزانه یک جزء از قرآن را تمرین کند تا از برنامه حفظ، مرور و تثبیت محفوظاتش عقب نماند.

او درباره بحث فنی این دوره از مسابقات نسبت به ادوار گذشته، بیان می‌کند: چهل و دومین دوره مسابقات از لحاظ کمیته فنی، خیلی بهتر شده بود. نظم مسابقات خیلی خوب بود به طوری که یک هفته پیش از حضور متسابقان، نوبت قرعه‌کشی تلاوت هر فرد برای وی پیامک می‌شد، همچنین در کانال رسمی اوقاف قرار می‌گرفت و این موضوع مهمی بود که موجب کاهش استرس در میان شرکت‌کنندگان شد. خاطرم هست مثلاً در مسابقات سال‌های گذشته، سه روز مرحله مقدماتی برگزار می‌شد و متسابقان استرس داشتند که کدام روز، روز رقابت متسابقان است. از سوی دیگر مسابقات امسال، زمان‌بندی داشت به طوری که مشخص بود که هر فردی چه روز و چه زمانی تلاوت می‌کند.

تبیانیان می‌افزاید: همچنین در زمینه صدور کارنامه‌ها و دریافت آن نیز تحولات خوبی انجام شده بود، طوری که سال‌های گذشته باید مدت زیادی صبر می‌کردیم تا کارنامه‌ها حاضر شود، چه بسا گاهی اوقات در برخی سال‌ها تا لحظه مشخص شدن فینالیست‌ها هم کارنامه‌ها داده نمی‌شد، اما در چهل و دومین دوره مسابقات در شهر اصفهان کارنامه‌ها هم پیامک می‌شد و هم اینکه در دسترس افراد قرار می‌گرفت. همچنین هیئت داوران نیز متشکل از داوران خوبی بود.

او با توجه به اینکه سؤالات در چهل و دومین دوره مسابقات، بنابر گفته داوران سعی شده بود تا تخصصی‌تر طراحی شود، بیان می‌کند: سؤالات امسال از سال گذشته خیلی تخصصی‌تر بود خاطرم است در سال‌های گذشته سؤالات مرحله مقدماتی مسابقات آسان‌تر بود اما امسال حتی در مرحله مقدماتی بین سؤالات، سؤال مشابه نیز وجود داشت. مرحله نیمه‌نهایی نیز برای اکثر افراد هم سؤالاتی بود که از لحاظ وقف و ابتدایی سخت بود و هم سؤالات مشابه وجود داشت.

تبیانیان با انتقاد از اینکه فکر می‌کنم امسال بودجه مسابقات در بحث اجرا کم شده بود اضافه می‌کند: دلیلم این است که در زمینه اسکان و پذیرایی در قیاس با ادوار گذشته امکانات کم‌تر بود. همچنین بحث تبلیغ و اطلاع‌رسانی مسابقات بخش بانوان کم بود به گونه‌ای که گاه شاهد بودیم که سالن خالی بود، حتی بنرهای زیادی نیز در فضای دانشگاه اصفهان نبود، یعنی بُعد رسانه‌ای و تبلیغی مسابقات بانوان خوب نبود، حتی اختتامیه نیز از سوی تنها شبکه مربوط به فعالیت‌های قرآنی نیز به خوبی پوشش داده نشد. پیشنهاد می‌کنم کاش از بانوان برگزیده این دوره از مسابقات، به مانند بخش آقایان یک مستند تهیه می‌شد، به گونه‌ای که هنگام اختتامیه پخش می‌شد. به عبارت دیگر جلوه بصری مسابقات سال گذشته خیلی بهتر بود حتی امسال در بخش آقایان، هنگامی که اسم برگزیده خوانده می‌شد، اطلاعات بیشتری از فرد و استانش نمایش داده می‌شد و حتی در آن نمره مقدماتی و فینال و جمع آن را نشان می‌داد، اما در بخش بانوان حتی عکس هم نمایش ندادند، بلکه تنها اسم فرد اعلام می‌شد و بر روی استیج می‌رفت.

این حافظ کل قرآن درباره بازخوردهایی که پس از کسب رتبه نخست در مسابقات اخیر و همچنین به عنوان نماینده کشورمان در مسابقات بین‌المللی دریافت کرده است، می‌گوید: پس از اینکه در فضای مجازی اعلام کردم که رتبه نخست مسابقات را کسب کردم، دوستانم خیلی خوشحال شدند و شروع به ارسال پیام‌های تبریک و آرزوی موفقیت کردند، اما این وظیفه مرا سنگین‌تر و سخت‌تر می‌کند و امیدوارم بتوانم نماینده خوبی برای کشورمان باشم.

او درباره برنامه‌ریزی برای حضور‌ بهتر در مسابقات بین‌المللی اضافه می‌کند: به همین زودی تمرین مسابقات را شروع خواهم کرد. پارسال سطح رقبا و متسابقان در مسابقات بین‌المللی را در سال‌های گذشته رصد و دنبال می‌کردم، به ویژه در مرحله فینال، حتماً سعی می‌کردم در سالن حضور داشته باشم، اما امسال از سطح متسابقان تا حال حاضر اطلاع چندانی ندارم. امیدوارم از سطح خوبی برخوردار باشند و تلاش می‌کنم به فضل الهی بهترین اجرا را داشته باشم. همچنین از کمک اساتید نیز استفاده می‌کنم تا از نکات و تجربیات آنها، برای ارائه بهتر محفوظات و اجرای بهتر بهره‌مند شوم.

این حافظ جوان کشورمان معتقد است «به لطف انقلاب اسلامی هم برای آقایان و هم بانوان، مؤسسات مختلف قرآنی حتی در دورترین نقاط کشور وجود دارد، کلاس‌های قرآن همه جانبه شده است و از فضای مجازی برای ارائه مطالب در این زمینه به نحو احسن استفاده می‌شود حتی کانال‌های آموزشی است که در آن به بحث آموزش نغمات و تجوید می‌پردازند، به عبارت واضح یعنی هر کسی که بخواهد در این راه قدم بردارد، شرایط فراهم است».

تبیانیان در پاسخ به این سؤال که آیا میزان امکانات و یا بستر فعالیت بانوان در عرصه‌های قرآنی فراهم است؟ اظهار کرد: هنگامی که در سال 92، دومین حضور را در مسابقات سراسری سازمان اوقاف و امور خیریه داشتم، توانستم رتبه اول را در رشته حفظ 20 جزء، کسب کنم و این نشان می‌دهد که در هر خطه و سرزمینی، استادهای خوب قرآنی وجود دارد تا با بهره‌مندی از آنها و تجربیاتشان بتوانیم به خوبی بدرخشیم، فقط افراد باید از فضاهای قرآنی استفاده کنند و از راه خودشان دلسرد نشوند.

تبیانیان ادامه می‌دهد: وجود این قانون که رتبه اول در رشته‌های حفظ 10 و 20 جزء را کسب کرده‌اند، نمی‌توانند به آن رشته‌ها برگردند، برای من نقطه عطفی بود که موجب شد ادامه حفظم را انجام دهم و تکمیل کنم. چنانکه در سال 93، اولین حضور در رشته حفظ کل در مرحله کشوری مسابقات سازمان اوقاف و امور خیریه در تبریز را داشتم و در سال 94 فینالیست مسابقات قرآن در کرمانشاه بودم، همچنین در مسابقات قرآن سال 95 به مرحله فینال راه نیافتم و در سال 96 در مسابقات قرآن که به میزبانی ارومیه برگزار شد، به فینال راه یافتم و رتبه شایسته تقدیر را کسب کردم. اما سال گذشته در مسابقاتی که به میزبانی شهر اراک برگزار شده بود، در سه مرحله رتبه اول را کسب کردم، اما در یکی از مراحل به دلیل استرس زیاد، رتبه عالی را کسب کردم و امسال هم با تلاش زیادتری که داشتم، توانستم رتبه اول را کسب کنم.

او ادامه می‌دهد: در سمنان از محضر اساتیدی چون راضیه نظری، فهیمه گلپایگانی و ملیحه آزاد‌باش استفاده کردم و در سال‌های اخیر نیز از کمک‌های اساتیدی همچون طاهره نایبی موحد که البته جزء رقیب‌های من بودند و یکی از رفیق‌های قرآنی من نیز هستند، پرنیان عصابخش، راضیه جمالی و معصومه عباسی‌نظری در بحث تجوید استفاده کردم که از آنها تشکر می‌کنم.

تبیانیان در کنار درسش، در زمینه حفظ، تجوید و صوت و لحن به امر تدریس می‌پردازد و در حال حاضر با مؤسسه جامعة‌القرآن الکریم و مؤسسه تخصصی قرائت قرآن کریم در سمنان همکاری دارد و به آموزش آموخته‌هایش به گرو‌ه‌های سنی مختلف در مقطع متوسطه اول و دوم و بانوان بزرگسال می‌پردازد.

او همواره سعی کرده است تا به عنوان روش تدریس از راه‌هایی که به موفقیتش در این زمینه انجامیده است، استفاده کند و سعی می‌کند روش‌هایی را در پیش گیرد که منتج به نتیجه شود. تبیانیان همواره علاقه‌مند بوده است که به عنوان نماینده کشورمان در مسابقات بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران حضور پیدا کند که حال به آن راه یافته و امیدوار است بتواند با توفیق الهی و همچنین بهره‌مندی از تجربیات اساتید و دوره‌های گذشته به خوبی بدرخشد.

او که علاقه‌مند به حضور در دوره‌های تخصصی تربیت داور و بحث داوری مسابقات است، می‌گوید: البته در مرحله شهرستانی و استانی مسابقات بحث داوری مسابقات را انجام می‌دهد، اما دوست دارم در میان اعضای هیئت داوری مسابقات کشوری نیز ورود پیدا کنم.

تبیانیان در دوره دبیرستان در عرصه قرائت فعالیت می‌کرد و بنابر گفته‌اش «در مسابقات قرآن در رشته‌های ترتیل و قرائت شرکت می‌کرد اما بحث حفظ برایم خیلی آرامش‌بخش‌تر است همین که انسان هر سال به واسطه همین مسابقات، قرآن را مرور می‌کند و ثواب آن را به ائمه(ع) و شهدا هدیه می‌کنند، خود آن خیلی بحث شیرینی است حتی اگر رتبه‌ای هم کسب نکند، آن بحث شیرینی‌اش وجود دارد».

او در پاسخ به این سؤال که کدام یک از آیات کلام وحی را بیشتر با خود زمزمه می‌کند، اظهار می‌کند: به آیةالکرسی ارادت ویژه دارد و از همان ابتدای حفظم روی سه آیه که به عنوان آیت‌الکرسی معروف است(آیات ۲۵۵ تا ۲۵۷ سوره مبارکه بقره) علاقه‌ای ویژه داشتم و دارم، به طوری که خواندن آن را به دیگر دوستانم نیز توصیه کرده‌ام که در تمامی موارد از قرائت این آیات غافل نشوند و آن هم علتی ندارد جز اینکه این آیات نورانی در کنار سایر آیات کلام الله وحی منشأ خیر و برکات زیادی است و در کنار آن آیه‌ سوره زمر «قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ» است که در آن به ما تذکر داده که هیچ گاه از رحمت خداوند ناامید نشوید. هنگامی که در زندگی من اتفاقی پیش ‌آید، این آیه من را خیلی آرام می‌کند.

تبیانیان به عنوان نماینده ایران در مسابقات بین‌المللی کشورمان از مسئولان درخواست می‌کند: امیدوارم مسئولان حمایت کنند و در صورت امکان برای آمادگی بهتر و بیشتر در مسابقات بین‌المللی، برای ما استاد راهنما گرفته شود تا با آمادگی بهتر در مسابقات حضور پیدا کنیم. همچنین در موضوعاتی چون بنیاد ملی نخبگان نیز مورد حمایت قرار گیریم.

او با تأکید بر اینکه بحث مسابقات عمیق است، بیان می‌کند: هیچ وقت نمی‌توانم بگویم آمادگی کامل دارم و به هیچ دوره‌ای نیازمند نیستم. شاید یک نکته از یک استاد، اجرا، ارائه محفوظات و تلاوتم را از رقبا بهتر کند.

این حافظ جوان کشورمان از کمی اهمیت به برگزیدگان مسابقات قرآن گلایه‌مند بود و اظهار می‌کند: چون مسابقات سراسری سازمان اوقاف و امور خیریه، بزرگترین رویداد قرآنی کشور است، انتظار می‌رود تا مسئولان بیشتر به برگزیدگان آن توجه کنند. مثلا شبکه قرآن در زمینه آشنایی جامعه با رتبه‌های برتر این مسابقات برنامه‌ای می‌گذاشت تا دیگران با این افراد که سال‌ها در این راه زحمت کشیده‌اند بیشتر آشنا شوند. کاش مسئولان بیشتر توجه داشته باشند. 

تبیانیان سه خواهر دارد که یکی از آنها حافظ کل و دیگری حافظ پنج جزء از قرآن و خواهر 10 ساله‌اش نیز حافظ 10جزء قرآن است.

مصاحبه از سمیرا انصاری