نادیده گرفتن طیف‌های فکری، وحدت جامعه را خدشه‌دار می‌کند

عصمت همتی، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با ایکنا اصفهان، در خصوص شکاف‌های اجتماعی در جامعه، اظهار کرد: تفاوت دیدگاه‌ها، تحلیل‌ها و برداشت‌ها در حوزه جامعه شناسی امری طبیعی است. اما گاهی اوقات عواملی در این مسئله دخیل شده و فاصله دیدگاه‌ها را تا جایی زیاد می‌کند که دو دیدگاه کاملا متعارض ایجاد شده و اصطلاحا جامعه دوقطبی می‌شود.

وی با بیان اینکه در اینگونه مواقع شکاف طبقاتی ایجاد می‌شود، ادامه داد: تا رسیدن به این حالت، جامعه مراحلی را طی می‌کند و فاصله دیدگاه‌ها به قدری زیاد می‌شود که در دو سر یک خط قرار گرفته، مواضع قابل جمع نیست و جامعه به وضعیت بحرانی وارد می‌شود.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: عدم مدیریت صحیح فرهنگی، اقتصادی، معیشتی و سیاسی جامعه از عواملی است که می‌تواند جامعه را به این مرحله برساند. اگر در تصمیم‌گیری‌ها، سلایق و طیف‌های متفاوت فکری لحاظ شده و همه تفکرات مجال ظهور و بروز داشته باشند، این شکاف‌ها و بحران‌های طبقاتی از بین خواهد رفت.

همتی خاطرنشان کرد: وقتی تفاوت سلیقه‌ها و طیف‌های فکری نادیده گرفته شده و مسائل فرهنگی در قالب امر و نهی و باید و نباید حل شود، متاسفانه یک حادثه این تفاوت‌ها و تمایزها را هویدا می‌کند و در این مرحله متفکران شروع به تحلیل کردن این عوامل می‌کنند. این اواخر پس از شهادت سردار شهید سلیمانی، وحدتی بزرگ میان مردم ایجاد شد و همه نظاره‌گر این وحدت بودند. 

وی گفت: پس از آن جریان، وظیفه مسئولین این بود که فکر کرده و راه‌های حفظ آن وحدت را پیدا کنند. مشکلات اجتماعی در همه جوامع به وجود می‌آید، اما تدبیر و برخورد همراه با اصول اخلاقی و در جریان گذاشتن مردم می‌تواند راهی باشد تا از تنش‌ها کاسته شود.

صداقت موجب اعتماد متقابل می‌شود

همتی تصریح کرد: هیچ‌گاه صداقت به ضرر گوینده تمام نمی‌شود. صداقت موجب اعتماد متقابل می‌شود و اگر اعتمادها بازگردد انسان‌ها با همدلی و گفت‌وگو می‌توانند مشکلات را حل کنند. در کنار صداقت، شفافیت نیز باید وجود داشته باشد. مسائل باید برای مردم توضیح داده شده و شفاف‌سازی شود. گاهی اوقات ما نمی‌توانیم دردی را از کسی برداریم، ولی می‌توانیم همدردی و همدلی کنیم تا این احساس به او القا شود که درد او درد ما هم است.

این استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: با هدف قرار گرفتن هواپیمای مسافربری که داغ سنگینی برای همه مردم ایران بود، مسئولین باید این شیوه‌ها را به کار می‌گرفتند. البته این کار در سطحی انجام شد. ریس جمهور به عنوان بالاترین مسئول اجرایی کشور باید خانواده‌های داغدار را به مقر ریاست جمهوری دعوت  و با آنها صحبت کرده و به شکایت آنها گوش دهد. خانواده‌های داغدار درد عمیقی دارند و در شرایطی نیستند که حرف‌هایی که ما می‌خواهیم را بگویند.

همتی در ادامه گفت: خیلی از این پدر و مادرها حاضر هستند خودشان بمیرند ولی فرزندانشان زنده باشند. البته در این حادثه، رئیس جمهور آمریکا مقصر است که تهدید کرده بود 52 نقطه از ایران را مورد حمله قرار خواهد داد و کسی که این خطا را انجام داد، قصد محافظت و انجام وظیفه را داشته است. ولی خانواده‌های داغدار به همدلی و همدردی ما نیاز دارند، باید تلاش کنیم بر اساس توان‌مان انتظارات و سوالات آنها را پاسخ دهیم.

وی اضافه کرد: شبکه‌های خارجی تبلیغات زیادی روی این مسئله انجام می‌دهند و مسئولین ما هم در سطوح بالا باید با اینها همدردی کنند. در فرهنگ غنی دینی ما مرگ جزو تقدیر وجود انسان‌ها تفسیر شده و با باور زندگی پس از مرگ زندگی اینها تمام شده نیست. اینها جوانانی به دنبال کسب علم، موقعیت بالاتر و تاثیرگذاری بودند که هیچکدام از اینها در منابع دینی ما تقبیح شده نیست. آنها سال‌ها زحمت کشیدند و درس خواندند و احساس کردند اگر به جای دیگری بروند شرایط بهتری خواهند داشت. ما می‌توانیم با این مبانی دینی جرقه‌های امیدی برای خانواده اینها روشن کرده و شرایط را برای آنها بهتر کنیم.

جامعه، عرصه تضارب آراء است 

همتی خاطرنشان کرد: برخورد خشونت‌آمیز، یک کاسه کردن همه، همه را مزدور و عامل بیگانه دانستن و یا تقابل فیزیکی شکاف‌های اجتماعی موجود را بیشتر می‌کند. از آن طرف آمریکا و همدستانش نیز منتظر فرصتی برای سوءاستفاده هستند. حال ما نمی‌توانیم به علت سوءاستفاده آنها، حق‌های مطرح شده این طرف را کلا نادیده بگیریم.

وی گفت: باید بیشتر در این مورد بیاندیشیم و اجازه ندهیم کار به جایی برسد که خدای ناکرده با دو تفکری مواجه شویم که به هیچ عنوان با هم جمع نشوند. در حال حاضر در جامعه طیف‌های متفاوت فکری وجود دارد که این تفاوت لازمه یک جامعه است و اینکه همه باید یک جور فکر کنند، اشتباه است و تا وقتی این نگاه وجود دارد به وحدت جامعه کمکی نمی‌شود.