کودکان را چگونه با خدا آشنا کنیم

دغدغه بسیاری از والدین است که آیا می‌توانند با فرزندانشان درباره خدا صحبت کنند؟ آیا کودکان را می‌توان با مفاهیمی چون خدا، پیامبر، جهان آخرت، آفرینش و هستی، تکلیف، عبادت و مانند آن آشنا کرد و درباره آن‌ها بحث کرد؟ حرف زدن درباره خدا از این‌ جهت حائز اهمیت است که می‌تواند بهترین راه برآوردن مهم‌ترین نیازهای کودکان باشد، چرا که کودکان بیش از بزرگ‌سالان خود را نیازمند به تکیه‌گاه قوی و مهربانی می‌بینند که قادر است همه آرزوهای آن‌ها را برآورده کند.

فایده دیگر صحبت کردن درباره خدا این است که توضیح درباره زیبایی طبیعت، تولد نوزاد و در کل مرتبط کردن رویدادهای طبیعی به خدا با نوعی احساس شگفتی همراه است و چون روح کودک به دنبال عجایب و اسرار می‌گردد و زمانی که برای پرسش‌های کلیدی خودپاسخی منطقی می‌یابد، احساس آرامش می‌کند.

متأسفانه ایراد بزرگ فرهنگ ما که از بسیاری جهات از فرهنگ قرآنی و سیره نبوی فاصله گرفته، همان ترساندن کودکان از خداوند است. خداوندی که هرچند برای ظالمان و گناهکاران منتقم و جبار است، اما برای دیگران رحمان و رحیم است و برای کودکان فقط جنبه رحمتش را می‌نمایاند درحالی‌که ما از کودکی خدای نامهربان و خشمنا‌ک را به آنان معرفی می‌کنیم!!

عواقب جبران‌ناپذیر ترساندن کودک از خداوند

ژیلا مرادپور، یکی از اساتید دانشگاه‌های استان کردستان و مشاور روان‌شناختی کودکان در گفت‌وگو با ایکنا از کردستان، اظهار کرد: بارها در مشاوره فردی به والدین و در سخنرانی‌ها این نکته خیلی مهم پرورش اعتقادی در کودکی را تذکر داده‌ام.

وی افزود: متأسفانه ما مسلمانان هنوز در ارتقای جنبه‌های روانشناسی تربیت و رشد فکری فرزندان از نظر عقیدتی خیلی عقب هستیم و علاوه بر آن‌که عوامل مختلف دین‌ستیز، کودکانمان را از دین دور می‌کند خود ما هم ناخواسته درروش تربیتمان آنان را به‌جای اینکه به خدا نزدیک کنیم از خدا فراری می‌دهیم!!

مرادپور بیان کرد: کودکان زیر شش سال در ذهن خود، خدا را ابرقهرمان تصور می‌کنند و این ماییم که این ابرقهرمان را برایشان تبدیل به دیو ترسناک و بد می‌کنیم و گاهی القائات حتی باعث ترس‌های بیمارگونه از این خدا در آنان می‌شود که در آینده آنان را دچار اختلالات روانی جبران‌ناپذیری می‌کند.

وی وسواس فکری، فوبیا، پارانوما، دوقطبی بودن را از عاقبت کودکانی دانست که ما از کودکی ابرقهرمان زندگی را برایشان خیلی بی‌رحم و خشن به تصویر می‌کشیم.

مرادپور با اشاره به اینکه وقتی ابرقهرمان دنیا برای کودک این‌قدر بی‌رحم تصور شود، بنابراین به دیگران هیچ اعتمادی ندارد و بدبین است، بیان کرد: وقتی ابرقهرمان کودک به او رحم نکند دیگر هیچ پناهگاهی نمی‌یابد که به او تکیه کند پس از همه‌چیز می‌ترسد و گاهی ترس بسیار شدید یا همان فوبیا پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: همیشه این آثار را شفاف‌تر و مفصل‌تر توضیح دادم تا خانواده‌ها بیشتر در این زمینه هوشیار باشند و ناخواسته فرزندان خود را به سمت بی‌دینی و نهایتاً این اختلالات روانی نکشانند.

تربیت کودک از قبل از تولد وی شروع می‌شود

حجت‌الاسلام مسعود محمدی، از اساتید حوزه با اشاره به اهمیت تربیت کودکان نیز در این زمینه گفت: طبق اسلام، تربیت فرزند از قبل از تولد او و در زمان انتخاب همسر شکل می‌گیرد. زمانی که فرد می‌خواهد دختری را برای همسری خود انتخاب کند باید بداند که چگونه مادری برای فرزند خود انتخاب می‌کند. بر این اساس از نظر اسلام تربیت فرزند قبل از به دنیا آمدن آن صورت می‌گیرد.

وی بیان کرد: نقش مادر هم در تربیت فرزند از آغاز شکل‌گیری نطفه و مرحله جنینی شکل می‌گیرد. مادر در دوره جنینی باید با انجام فرایض دینی و توسل به خدا جنین خود را پرورش دهد و پدر هم با آوردن غذای حلال جنین را رشد دهد و بعد در کنار هم کمک کنند که بچه به‌خوبی تربیت شود.

حجت‌الاسلام محمدی با اشاره به زمینه‌سازی تربیت دینی از دوران خردسالی بیان کرد: نمی‌توان کودک را رها کرد و سپس در دوران نوجوانی او را تربیت کرد. بچه باید از قبل با خدا و قرآن انس داشته باشد. در روایت هم داریم که فرزند را با مسائل دینی آشنا کنید. در روایات آمده است که از سه‌سالگی به بچه لااله الا الله و صلوات یاد دهید.

وی با بیان اینکه والدین باید با شعر گویی و قصه‌گویی کودک را با مفاهیم دینی آشنا کنند، افزود: مادر می‌تواند در دوره جنینی لالایی‌هایی بخواند که زمینه آشنایی فرزندش با خدا فراهم شود.

همه ارگان‌ها در قبال تربیت کودک مسئول هستند

این استاد دانشگاه با بیان اینکه همه ارگان‌ها در قبال تربیت کودک مسئول هستند، اعلام کرد: مسئولیت صداوسیما و مهدکودک‌ها در این زمینه مهم است. رسانه‌ها هم باید در مورد تربیت دینی کودکان بسترسازی کنند. نویسندگان کودک هم باید تلاش کنند کودکان را با خدا و صفات الهی و امور غیبی آشنا کنند.

وی بیان کرد: باید با نشان دادن طبیعت به کودکان به طبیعت، صفات الهی همچون مهربانی و قدرت خداوند برای آن‌ها تشریح کنیم. کودک باید برگ و درخت و گل و حیوانات را از نزدیک ببیند و از طریق مخلوقات خدا به خالق هستی پی ببرد. کودک تا هفت‌سالگی ذهن انتزاعی ندارد بلکه عینی است پس ما باید از طریق دیدنی‌ها او را باخدا آشنا کنیم.

بهشت را برای کودکان به تصویر بکشیم

حجت‌الاسلام محمدی با تأکید بر لزوم استفاده از هنر برای تربیت دینی کودکان بیان کرد: پژوهشگرها باید در این زمینه کار کنند و هنرمندان هم در قالب‌های مختلف همچون بازی، شعر، داستان، پویانمایی و فیلم کودکان را با خدا، مباحثی همچون توکل، رزق و روزی و امور غیبی آشنا کنند.

وی با بیان اینکه باید بیشتر بهشت را برای کودکان به تصویر بکشیم نه جهنم را، یادآور شد: باید زیبایی‌های بهشت را از طریق داستان، نقاشی، پویانمایی، شعر و فیلم به کودک نشان دهیم. متأسفانه ما هنوز تنبیه را به تشویق ترجیح می‌دهیم. باید از بهشت و پاداش خداوند برای بچه‌ها صحبت کنیم.