«دلال عباس» روح انقلاب اسلامی را به لبنان معرفی کرد

به گزارش ایکنا به نقل از رایزنی فرهنگی ایران در لبنان، دومین نشست مجازی «پروژه ایران فراسوی مرزها، آشنایی با ایران شناسان»، از سوی رایزنی فرهنگی ایران در لبنان و اداره روابط بین‌الملل، آکادمی علوم انسانی و پژوهش‌های فرهنگی و بنیاد دائرة‌المعارف جهان اسلام و با تجلیل از شخصیت دلال عباس، استاد ادبیات تطبیقی و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان و با حضور کارشناسان فرهنگ ایرانی و اساتید زبان و ادبیات فارسی ذیل برگزار شد.
ابتدا شكوه حسينی، مدیر دفتر همکاری‌های علمی بین‌المللی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ضمن خوشامدگویی به میهمانان و حاضران در جلسه، از دکتر دلال عباس، استاد ادبیات تطبیقی و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان به خاطر حضورشان در این محفل تشکر و  خاطرنشان کرد که دفتر همکاری‌های علمی بین‌المللی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مدتی است که در پروژه‌ای با عنوان «ایران، آن سوی مرزها» در تلاش است تا به بازتاب نمادها و شخصیت‌های ایرانی در خارج از ایران و نیز معرفی استادان و پژوهشگران غیرایرانی بپردازد که در زمینۀ فرهنگ، ادبیات و اندیشه ایرانی فعالیت می‌کنند.
وی افزود: در این جلسه با همکاری رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بیروت و بنیاد دائره المعارف اسلامی میزبان یکی از نام‌آشناترین استادان و مؤثرترین شخصیت‌های عرب بوده که به حق حلقۀ وصلی میان فرهنگ ایرانی و عربی استو سال‌ها در راه معرفی فرهنگ و اندیشۀ ایرانی به دانشجویان، پژوهشگران و استادان عرب و به‌ویژه لبنانی تلاش و مجاهدت کرده‌ است.
دکتر حسینی در پایان گفت: دست روزگار زمانی دکتر دلال عباس را به ایران کشانید و او سال‌هایی چند در این دیار رحل اقامت افکند و در دریای بیکران اندیشه و ادبیات این سرزمین غوطه‌ور شد و مرواریدی چند از صدف عرفان و تصوف و اندیشه و ادب آن برچید و به مشتاقان این فرهنگ در گوشه و کنار جهان گستردۀ عرب ارزانی داشت.

دلال عباس؛ نخستین معرف بانوی مجتهده ایرانی به جهان عرب

سپس دکتر عباس خامه‌یار، رایزن فرهنگی کشورمان در لبنان با اشاره به نقش مهم دکتر دلال عباس در تبادل فرهنگی میان دو کشور، و نیز جهان عرب و ایران، گفت: این بانوی جلیل‌القدر بهترین شخصیتی بود که با هدف نزدیک کردن فرهنگ‌ها میان دو زبان، به عنوان حلقه اتصال، جهت آشنا کردن مردم کشورش با زبان، ادبیات و اشعار فارسی به ایفای نقش پرداخت.
وی ضمن اشاره به ابعاد اخلاقی، ایمانی و معرفتی ایشان، افزود: درباره شخصیت اخلاقی، ایمانی و ارادت ایشان به اهل بیت(ع) و حرکت در مسیر آنها و نیز روش آموزشی و علمی وی در دانشگاه لبنان و پژوهش‌های ارزشمندش مطالب بسیاری گفته شده است، اما باید به نقش مهم این استاد فرهیخته در احیای دوباره مجله «الدراسات الأدبیه» اشاره کنم که قرار است با طراحی و محتوای جدید بار دیگر منتشر شود. این مجله یکی از مهمترین منابع پژوهشی برای فارسی‌آموزان به شمار می‎‌رود چرا که محتوای بسیار پربار و غنی از ادبیات فارسی و عربی را به همراه دارد و دکتر دلال عباس با توجه به علاقه وافرش به زبان و ادبیات فارسی در انتخاب مباحث و عناوین علمی و ادبی پیشرفته آن نقش مهمی داشت و همواره تمام کارهایی که از زیر دست ایشان بیرون می‌آیند در بهترین شکل و محتوا بوده است.
خامه‌یار همچنین به معرفی کتاب «بانوی فقیه ایرانی نصرت امین» که از آثار دکتر دلال عباس است، پرداخت و گفت: شاید نخستین کسی که بانو امین را به جهان عرب به عنوان یک الگوی بانوی مؤمن فقیه و عالم معرفی کرده است، این استاد فرهیخته دانشگاه لبنان باشد.
وی گفت: ما به وجود چنین بانوانی مانند نصرت امین در جوامع شرقی اسلامی خود و نیز امثال استاد فرهیخته دکتر دلال عباس افتخار می‌کنیم.
خامه‌یار در پایان گفت: به این استاد جلیل‌القدر و دیگر اساتید بزرگوار حاضر در این وبینار خیر مقدم می‌گویم و امیدوارم که تمام بانوان از این بانوی فرهیخته الگو بگیرند، چرا که ما به چنین شخصیت‌های تأثیر گذار در جامعه و جهان نیازمندیم.

دلال معتقد است هركه شعر فارسى نخوانده، فرهنگ اسلاميش ناقص است

در ادامه استاد محمد مهدی شریعتمدار، رایزن فرهنگی سابق کشورمان در لبنان، ضمن تشکر از خانم دلال عباس جهت دعوت از ایشان در این مراسم، گفت: تقدير چنين بود كه دانش‌آموخته زبان و ادبيات عربى در حساسترين مقطع تاريخ معاصر و دوران مبارزات و پيروزى انقلاب به ايران بيايد و با نام شيخ بهايى آشنا شود و درباره‌اش پايان‌نامه دكترا بنويسد و همچون او در تعاملات فرهنگى دو كشور بكوشد.

شریعتمدار همچنین از خانم دلال عباس به عنوان آغازگر معرفی شعر، داستان و رمان و ادبيات معاصر ايران به جهان عرب یاد کرد و گفت: تنوع آثار او از تأليف و ترجمه كتب و مقالات علمى و عمومى و راهنمايى رساله ها و انجام سخنرانى‌ها از ديگر خصوصيات تلاش علمى نيم قرن از زندگى پربار اوست و در حوزه تاريخ، ادبيات و فرهنگ ايران، آثارش درباره شيخ بهايى و مقالات متعددش در مجله مطالعات ادبى و توجه به روابط فرهنگى ايران و جبل عامل او را متمايز مى‎كند. او در عرصه سياست نيز از خاطرات مرحوم هاشمى رفسنجانى و درباره امام موسى صدر، مسئله فلسطين، اسلام‌گرايى و ولايت فَقِيه آثارى ترجمه كرده است. او معتقد است كه هركه شعر فارسى نخوانده، فرهنگ اسلاميش ناقص است.

محمد صالح سرخوه، استاد زبان فارسی از کویت، سخنران بعدی بود، وی از دکتر عباس به عنوان یک مادر و الگو یاد کرده و گفت: پس از آشنایی با ایشان، او را الگویی حقیقی یافتم که تنها امثال او را در تاریخ اندلس و شخصیت‌های برجسته و شعرا و ادیبان معروف را دارای چنین اوصافی یافته بودم.
وی افزود: ایشان الگویی مهم برای ارزش‌های فرهنگی و ادبی است که در حال حاضر کمیاب شده است. از سوی دیگر شعر نو که به تازگی و در سال‌های اخیر، وارد دنیای ادبیات عرب شده است و دکتر دلال عباس در این باره تلاش‌های زیادی در انتقال شعر نو به ادبیات عرب و جا انداختن آن به عنوان شعر کرده و به قرآن کریم در این باره اشاره کرده که این نوع شعر را در قرآن کریم می‌یابیم.
او در پایان ضمن قرائت اشعاری در توصیف دکتر دلال عباس به آشنایی خود با این استاد برجسته زبان فارسی اشاره کرده و گفت: تمام نوشته‌ها و اشعارم را پیش از انتشار و چاپ در اختیار ایشان می‌گذارم تا هرگونه که بخواهد تصحیح کند و برای یکی از کتاب‌هایم نیز مقدمه نوشته است.
سپس خانم دکتر نعیمه شکر، استاد زبان فارسی دانشگاه زحله با اشاره به اهمیت ترجمه و برقراری ارتباط با دیگر فرهنگ‌ها با تکیه بر آثار خانم دکتر دلال عباس، گفت: ایشان با برقراری کانال‌های ارتباط فعال میان ادبیات فارسی و عرب، توانست در ابعاد فکری، اجتماعی، دینی، فرهنگی، تاریخی، علمی و ادبی، فاصله میان فرهنگ‌ها را از بین برده و پل ارتباطی میان ملت‌ها برقرار کند.

وی افزود: دکتر دلال عباس با پی بردن به نقشی که در ترجمه متون فارسی به عربی ایفا می‌کند، به گزینش موضوعات متناسب با نگاه عرب‌ها به ترجمه دقیق متون نوین بپردازد و محتوای ارزشمندی ارائه کند.

وی در پایان گفت: از ویژگی‌های متون ترجمه شده توسط ایشان، نقل محتوا با حفظ امانت کامل و انتقال اندیشه‌ها به طور کامل با همان مفهوم زبان مبدأ است که خواننده را به آن معنا سوق می‌دهد.
در ادامه دکتر محمد فراس حلباوی از سوریه سخنران بعدی بود، وی گفت: در دورانی که دکتر دلال عباس در ایران حضور داشت، همزمان با آغاز انقلاب اسلامی بود که استبداد و ظلم را از ایران ریشه‌کن کرد. همان گونه که دکتر دلال می‌گوید، این انقلاب با اشعار عرفانی فارسی در هم آمیخت مانند «دیو چو بیرون رود فرشته در آید».
وی در پایان گفت: دلال عباس با تمام وجود خود این حوادث را مشاهده کرد و پس از بازگشت به جبل عامل در همین مسیر و معرفی انقلاب اسلامی گام برداشت و با ترجمه و تألیف، روح انقلاب اسلامی را به لبنان معرفی کرد.

سپس دکتر حبیب فیاض، استاد دانشگاه لبنان، ضمن بررسی ابعاد شخصیتی خانم دکتر دلال عباس به عنوان مادر، مربی، استاد، شخصیت معنوی و شخصیت فکری ایشان به بیان هریک از عناوین ذکر شده پرداخت و گفت: هنگامی که خانم دکتر از ایران برای من سخن می‌گوید، با تمام وجودم احساس می‌کنم که در میان فرهنگ و مردم ایران قرار دارم و این امر نشان دهنده توانمندی ایشان در بیان واقعیت موجود در ایران و قدرت توصیف واقعیت فکری و اجتماعی آن از سوی وی است.

دکتر فیاض در ادامه گفت: در بُعد دانشگاهی، این جانب همکار ایشان در دانشگاه لبنان بودم، اما تاکنون استادی را مانند وی ندیده‌ام که تا این اندازه به نفع دانشجویان کار کند و به تمام معنای کلمه در امور پژوهشی و آموزشی، خادم آنها باشد و به عنوان یک مربی از تجربیات زندگی علمی خود به آنها بدهد.

وی سپس درباره بعد فکری شخصیت دکتر دلال عباس گفت: شخصیت فکری او بر سه پایه استوار شده است، نخست: بُعد ادبی، وی یک ادیب با تمام ویژگی‌های آن در حدی که می‌توان او را در ردیف اول ادبای جهان عرب به شمار آورد. دوم: بُعد تاریخی است که همواره در روش آموزش خود به تاریخچه و ریشه مواردی که تدریس می‌کرد مراجعه تا آنچه در واقعیت در اندیشه ایرانی‌ها می‌گذرد را به دانشجویان تفهیم کند.

دکتر حبیب فیاض سپس به مترجم بودن ایشان اشاره کرد و گفت: همان گونه که دکتر حداد عادل گفت، اگر خانم دلال عباس نبود، ما هم اکنون شاهد دائرة المعارف اسلامی به وضعیت کنونی موجود نبودیم و من نیز می گویم که اگر وی نبود، شاهد پل ارتباطی میان ایران و جهان عرب در ابعاد فرهنگی، فکری و ادبی با وضعیت کنونی نبودیم.

وی در پایان به بیان بُعد معنوی شخصیت دکتر دلال عباس پرداخت و گفت: دکتر دلال تمام تلاش خود را در جهت ایجاد تغییر و جلوگیری از انحراف نموده و پتانسیل لازم برای انتقال مفهوم تصوف را در متون مربوط به آن در خود دارد. از دیگر اوصاف وی، صبر و محبت به دیگران است که باعث شد در امتحانات سخت الهی سربلند بیرون بیاید.

در ادامه دکتر غلامعلی حداد عادل با تجلیل از شخصیت این استاد برجسته زبان فارسی، گفت: ایشان دوازده عنوان از بیست و هفت عنوان کتاب‌های این جانب را در مجله «العالم الاسلامی» به عربی ترجمه کرده و بیش از یک هزار مقاله از دوازده هزار مقاله، به عربی ترجمه کرده است.

حداد عادل در پایان گفت: وی نقش بارزی در تبادل معرفتی میان ایران و جهان عرب و اسلام ایفا کرد و همواره حلقه وصل میان دو فرهنگ بوده است.

انقلاب اسلامی اندیشه جنگ همیشگی میان حق و باطل را تقویت کرد

در پایان خانم دکتر دلال عباس، به نحوه آشنایی‌اش با زبان فارسی و مسافرتش به ایران در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی مطالبی را بیان داشته و گفت: اواخر دهه شصت قرن بیست میلادی دانشجوی دانشگاه لبنان در رشته زبان و ادبیات عرب بودم، به طور میانگین هفته‌ای دو ساعت با مرحوم دکتر احمد لواسانی زبان فارسی می‌خواندیم. روش تدریس وی و اطلاعات اضافی که به آن می‌افزود، باعث شد تا عاشق این زبان و شعرایی بشوم که برخی اشعارشان را شنیده بودم. آرزویی بود که تحقق آن آسان نبود، آن هم اندیشه مسافرت در آن زمان به ایران و ادامه تحصیل در این کشور.

وی افزود: پس از گذشت 10 سال و درست دو سال پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، تقدیر این بود که آرزوی دیرینه من محقق شود. در اواخر سال 1976م در بحبوحه جنگ داخلی لبنان و تجاوزهای اسرائیل به جنوب که ساکن آنجا هستیم، به اتفاق همسرم به ایران رفتیم و آنجا بود که برای نخستین بار نام بهاء‌الدین عاملی به گوشم خورد، لذا از همان زمان تصمیم گرفتم تا موضوع پایان نامه دکتری من باشد و کار را با جمع‌آوری اطلاعات و اسناد آغاز کردم.
سپس استاد بازنشسته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لبنان، گفت: دو سال اقامتم در تهران، این فرصت را برای من ایجاد کرد تا نسبت به اوضاع فرهنگی، سیاسی و تاریخی آنجا از طریق تلویزیون و به ویژه تلویزیون آموزشی، مطالعه روزنامه‌ها و گفت‌وگو با اساتید، دانشجویان، همسایه‌ها، عموم مردم و خارجی‌های مقیم با این کشور آشنا شوم. در لبنان نیز مطالعه و تحقیق پیرامون بهاء الدین عاملی را دنبال کردم و شروع به ترجمه متون تاریخی و ادبی مرتبط با موضوع پایان نامه‌ام کردم. این پایان نامه را در لبنان و با راهنمایی استادم مرحوم دکتر احمد لواسانی به پایان رساندم. و پس از آن، بر خود واجب دانستم که آن چه را از ایران، انقلاب اسلامی و فرهنگش می‌دانم به کسانی که به ایران توجه دارند اما زبان فارسی را نمی‌دانند، اطلاع دهم یا اندیشه‌های غلط درباره ایران و انقلاب اسلامی موجود در اذهان را تصحیح کنم.

دکتر دلال عباس در پایان گفت: این جریان اجتهاد در اسلام که علمای جبل عامل پایه‌های آن را در ایران استوار کردند، همانی است که امام خمینی(ره) و آقای خامنه‌ای به آن منتسب هستند. شیخ بهایی همچنین حلقه اتصال میان من و شعرای عرفانی بود که از آنها تأثیر گرفته بود و نیز انقلاب اسلامی باعث شد تا اندیشه جنگ همیشگی میان حق و باطل و میان پیامبر اکرم با گردنکشان قریش، و میان حسین(ع) با یزید و میان ونزوئلا با آمریکا شیطان بزرگ، تقویت شود.