شماره 48 فصلنامه «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» منتشر شد

به گزارش ایکنا، شماره 48 فصلنامه «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» حاوی هفت مقاله با عناوین «سبک‌شناسی سوره احقاف با محوریت سبک ابهام» نوشته پرویز آزادی «نگاهی نو به «اُمّیّت نبیّ»» به قلم ابوالفضل خوش منش و مرضیه پوران «پژوهشی درباره زبان جنسیّت‌زدۀ عربی و بازنمایی آن در قرآن» به قلم مریم خیری؛ شهریار نیازی و مژگان سرشار «قراینی در بازشناسی مرجع ضمیر در اسناد ضمیری الکافی»  نوشته سیدعلی دلبری و علی اکبر حبیبی مهر «واکاوی عوامل ایمان‌ناپذیری اقوام از دیدگاه قرآن کریم با روش تحلیل محتوای مضمونی» نوشته رامین طیاری نژاد؛ زهره اخوان مقدم و زهرا منصوری «گفتمان کاوی جریان‌های نفوذ فکری ـ فرهنگی دشمنان در عصر امیرالمؤمنین علی(ع)» به قلم میثم مطیعی، محمد عترت دوست و مرتضی سلطانی و «نقش مؤلفه‌های کاربردشناختی در تبیین آیات مشتمل بر تعاملات اجتماعی قرآن با اهل کتاب با تأکید بر آیه 93 سوره آل عمران» نوشته زهرا هاشمی؛ شادی نفیسی و فاطمه هاشمی است.

سبک‌شناسی سوره احقاف با محوریت سبک ابهام

در چکیده مقاله «سبک‌شناسی سوره احقاف با محوریت سبک ابهام» می‌خوانیم: سبک‌شناسی قرآن کریم یکی از علوم جدید قرآنی متخذ از زبان‌شناسی است. سبک‌شناسی، مطالعه سبک‌های ساختی، آوایی و معنایی یک متن است. این علم انواع سبک‌های بیانی قرآن کریم را مورد مطالعه قرار می‌دهد. در این نوشتار یکی از ابعاد سبک‌شناسی سوره احقاف؛ یعنی سبک ابهام مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس این مطالعه، سبک ابهام، سبک معنایی و بیانی غالب سوره احقاف است. با توجه به اینکه محور اساسی این سوره یکی از روحیات منفی اخلاقی انسانی یعنی استکبار است، خداوند جهت درمان این ویژگی منفی و هشدار به انسان، از شیوه بیانی ابهام استفاده می‌کند. سبک بیانی ابهام ، در سبکِ ساختی از واژگان غریب و ناآشنا استفاده می‌کند؛ در سبکِ دستوری از ساخت‌های دستوری مجمل بهره می‌برد، و در سبکِ معنایی به بیان موضوعاتی می‌پردازد که برای مخاطب ناآشنا و غریب است و در سبکِ آوایی نیز از آواهایی استفاده می‌کند تا مخاطب را به حیرت و سردرگمی بیاندازد. خداوند حکیم با به کار بردن سبک ابهام در برابر مستکبرانی که خود را همه‌دان (عالم) و همه‌کاره (قادر) می‌دانند، آنها را به ضعف و درماندگی‌شان آگاه می‌سازد تا به عجز خود پی برده و راه بندگی در پیش گیرند.

قراینی در بازشناسی مرجع ضمیر در اسناد ضمیری الکافی

در چکیده مقاله «قراینی در بازشناسی مرجع ضمیر در اسناد ضمیری الکافی» آمده است: بهترین کتاب در حدیث شیعه، کتاب گران‌سنگ الکافی نوشته محمد بن یعقوب کلینی است که دارای گونه‌های گونه‌گونی از اسناد است. مانند: سند عادی، تحویلی و ... از مهم‌ترین و پرشمارترین این گونه‌ها، سند ضمیری است (1097سند) که به دو گونه سند ضمیری عادی (360 سند) و غیرعادی (737 سند) تقسیم می‌گردد. این جستار به سبب جایگاه خطیر درست کشف کردن مرجع ضمیر، بر آن شد که با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، به جست‌وجوی قراینی برآید که به یاری آنها، مرجع ضمایر این‌گونه از اسناد در کتاب بی‌نظیر حدیثی شیعه به صواب تمییز داده شود. دستاورد این نوشتار عبارت است از وجود هشت قرینه در کشف مرجع ضمیر که قراین داخلی آن بر این پایه‌اند: اقتضای سیاق، سلسله اسناد مشابه و استاد و شاگردی که حدیث‌شناس را دست‌کم در 349 حدیث راهبری می‌کند و قرینه‌های خارجی عبارتنداز: تصریح بزرگان، بودن سند در کتابی دیگر، کثرت نقل یک راوی از راوی دیگر، روایت نمودن شخصی از کتاب مخصوصی و عدم رجوع ضمیر جز به یک راوی خاص که حدیث‌شناس را حداقل در 222 سند راهنمایی می‌کند که بسیاری از این اسناد، از گونه اسناد ضمیری غیرعادی بوده و بدان‌ها ارجاع داده شده است. به آدرس این تعداد از احادیث به عنوان نمونه ارجاع داده شده، و گرنه این قراین در دیگر احادیث ضمیری نیز کاربرد دارد.

برای مشاهده متن کامل مقالات این شماره اینجا کلیک کنید.