جهانگیرخان قشقایی در علوم دینی سرآمد بود

به گزارش ایکنا از اصفهان، به نقل از روابط عمومی حوزه هنری استان، برنامه «از یاد نرفتنی‌ها» به همت حوزه هنری استان اصفهان و با همکاری مجموعه فرهنگی تاریخی تخت فولاد اصفهان، روز جمعه، 26 شهریورماه در تکیه جهانگیرخان قشقایی برگزار شد.

در این برنامه، اصغر منتظرالقائم و علی کرباسی‌زاده، از اساتید دانشگاه اصفهان به بررسی زندگی و شخصیت میرزا جهانگیرخان قشقایی، از دریچه فقه، تاریخ، عرفان و فلسفه پرداختند.

اصغر منتظرالقائم، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان به بیان تاریخچه تخت فولاد و نام‌های مختلف آن پرداخت و گفت: این قبرستان در قدیم به لسان‌الارض مشهور بود و پس از آن، بابا رکن‌الدین و سپس تخت فولاد نامیده شد. نام اصلی همان لسان‌الارض بود که به‌دلیل وفات بابا رکن‌الدین در دوران صفوی، با این عنوان نامیده شد.

وی بیان کرد: تخت فولاد مظهر و نماد فرهنگ و تمدن اسلام و مدفن بیشترین علمای شیعی محسوب می‌شود و با وجود بزرگان، علما، عرفا، هنرمندان، سیاسیون و به‌ویژه شهدا، تقدس این مکان بیشتر شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان تصریح کرد: در اسطوره‌های ما آمده که این قبرستان مورد استفاده یهودیان نیز قرار داشته و مزار یوشع نبی(ع) که یکی از علمای یهود بود، در این قبرستان (تکیه شهدا) قرار دارد. سنگ قبرهایی از دوره آل بویه نیز در این قبرستان کشف شده است که از سندیت تاریخی این مکان حکایت دارد. حضور امام حسن مجتبی(ع) در این قبرستان نیز میراث و هویت شیعی را منتقل می‌کند و نماد فرهنگ و تمدن اسلام در ایران محسوب می‌شود.

منتظرالقائم با اشاره به هنرهای به‌کار رفته در مجموعه تخت فولاد مثل کاشی‌کاری، خطاطی، حجاری، شعر، معماری و...، گفت: تخت فولاد فقط به‌دلیل اینکه مدفن علما، عرفا و بزرگان است، اهمیت ندارد، بلکه با وجود هنرهای به‌کار رفته در آن مظهر هنر اسلامی و شیعی نیز محسوب می‌شود. همچنین این مکان میراث معنوی عظیمی است که نماد تفکر عرفانی و فلسفی اصفهان به‌شمار می‌رود.

وی با تأکید بر اینکه اصفهان شهری پیشتاز در تمدن اسلامی بوده است، اضافه کرد: این شهر در زمان صفویه بزرگترین، پرجمعیت‌ترین و زیباترین شهر جهان بود و تمدن ایرانی در این زمان با اصفهان در اوج قرار داشت.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: تمدن به علوم عقلی مانند فلسفه، ریاضی، نجوم، فیزیک و... نیاز دارد و اگر علوم عقلی نباشد، نمی‌توانیم تمدن بسازیم و با علوم اخباری به تنهایی نمی‌توان تمدن ایجاد کرد، چراکه تمدن به بهره‌مندی از همه علوم نیاز دارد.

وی افزود: سیدصدرالدین کوهپایی، شیخ محمد فاضل تونی، حاج رحیم ارباب، سیدابوالحسن اصفهانی و سیدمحمدحسین طباطبایی بروجردی، از جمله شاگردان مشهور میرزا جهانگیرخان قشقایی بودند.

در ادامه این برنامه، علی کرباسی‌زاده، عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه اصفهان به بیان نکاتی در خصوص میرزا جهانگیرخان قشقایی از دریچه عرفان و فلسفه پرداخت و گفت: زندگی جهانگیرخان به سه دوره تقسیم می‌شود؛ دوره نخست زمانی است که جهانگیرخان با اقوام خود به سر می‌برد، دوره دوم به زمانی مربوط می‌شود که ایشان به اصفهان آمد و نزد بزرگترین اساتید آن دوران به تحصیل پرداخت و دوره سوم به زمان تدریس و ریاست میرزا جهانگیرخان بر حوزه علمیه برمی‌گردد.

وی تصریح کرد: نکته مهم در مورد جهانگیرخان این است که در آن زمان رسم بر این بوده که افراد از دوره نوجوانی وارد حوزه می‌شده و در جوانی به اجتهاد می‌رسیده‌اند، ولی ایشان در 30 سالگی وارد حوزه علمیه شد و از چنان فراستی برخوردار بود که توانست این‌گونه بدرخشد و در تاریخ علم این نمونه‌ها اندک است.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان به بیان داستان آمدن میرزا جهانگیرخان از ایل قشقایی به اصفهان برای درست کردن تار خود و سپس ورود به مدرسه صدر پرداخت و ادامه داد: میرزا جهانگیرخان در میان قوم خویش نیز بسیار سرآمد بود، در تیراندازی، سوارکاری و شاهنامه‌خوانی بر همگان برتری داشت و پس از آن با ورود به مدرسه صدر و تحصیل علوم دینی نیز سرآمد شد.

کرباسی‌زاده اضافه کرد: میرزا جهانگیرخان توجه زیادی به نهج‌البلاغه داشت و مدرس نهج‌البلاغه بود، همچنین شاگردانی را در این زمینه تربیت کرد که هر کدام از آنها برای یک شهر کافی بودند.

وی با اشاره به اهمیتی که جهانگیرخان برای فلسفه و حکمت قائل بود، گفت: برخلاف برخی علما که فلسفه و حکمت را با علوم دینی مغایر می‌دانستند، ایشان فلسفه را با علوم نقلی یکسان کرد و 40 سال در مدرسه صدر و مدرسه جده بزرگ به تدریس در این زمینه پرداخت. در واقع، فعالیت‌های ایشان باعث شد که فقها اهمیت علوم عقلی و به‌ویژه فلسفه را درک کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان معرفی مثنوی مولوی به برخی از علما را یکی از مهم‌ترین اقدامات جهانگیرخان دانست و گفت: ایشان علاوه بر اینکه در علوم زمان خویش سرآمد بود، در علم طب نیز بر بسیاری از اطبای زمان برتری داشت، اگرچه هرگز به طبابت نمی‌پرداخت. علاوه بر این، جهانگیرخان هیچ روزی را به غیر از روز عاشورا تعطیل نمی‌کرد و شب و روز جمعه را نیز به تدریس و آموزش علوم می‌پرداخت.

مجتبی شاه‌مرادی، رئیس حوزه هنری استان اصفهان نیز در این برنامه در خصوص ضرورت پرداختن به گنجینه‌های شهر اصفهان، گفت: هر جا هنر به اهداف خود رسیده، پا بر دوش فلسفه داشته و هر جا هنر عرضه شده، بر پایه‌های هویتی خود تکیه کرده است.

وی بیان کرد: جهانگیرخان از علمای بی‌بدیل اصفهان است که در فلسفه نیز سرآمد بود و حوزه هنری رسالت خود می‌داند که میان مفاخر و هنرمندان شهر ارتباط برقرار کند و امیدواریم این برنامه فتح بابی در این زمینه باشد.

رئیس حوزه هنری استان اصفهان ضمن تشکر از مجموعه فرهنگی تاریخی تخت فولاد برای همکاری در برگزاری این برنامه، گفت: امیدواریم به‌زودی شاهد آثاری باشیم که بر مبنای مکتب غنی اصفهان و با معرفی مفاخر این شهر تولید شده باشند.