تحلیل قرآن درباره رابطه زلزله و کوه/ چرا قرآن به دریا و کشتی اشاره کرده است؟

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی هفتم آذر در ادامه تفسیر سوره مبارکه نحل گفت: گفته شد که در این سوره خداوند به نعمات خود اشاره کرده است و با کلمه «لکم» بر این موضوع تأکید می‌کند. آیه 13 سوره نحل فرمورده است: «وَمَا ذَرَأَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ». ذَرَأَ، آشکار کردن چیزی با به وجود آوردن آن است و این رنگارنگی مخلوقات برای اهل ذکر آیه و نشانه است؛ علامه طباطبایی فرموده است که آیات 11، 12 و 13 این سوره به ترتیب با یتفکرون، یعقلون و یذکرون خاتمه یافته است. آیه 11 به برخی میوه‌ها مانند زیتون و نخل اشاره می‌کند که انسان با فهم آن و با کمی تفکر در پیدایش آن به عظمت خدا پی‌ می‌برد. فهم آیه 12، که به تسخیر شمس و قمر و نجوم اشاره می‌کند، نیازمند مقدمات علمی است و فهم آن جز برای کسانی که در مباحث اجرام آسمانی و زمین و ... غور می‌کنند ممکن نیست. بنابراین از واژه یعقلون استفاده کرده و در آیه 13 چون نیازمند مقدمه کلی فلسفی است، از واژه يَذَّكَّرُونَ بهره برده است. البته بنده این نوع تبیین را نمی‌پذیرم.

استاد سطح خارج حوزه علمیه گفت: قرآن با علم مخالف نیست و عالمان را با جاهلان یکسان نمی‌داند و آنقدر بر علم تأکید کرده است که در یک سرزمین فاقد علم که تعداد باسوادان آن به عدد انگشتان دست نمی‌رسید، بعد از 50 سال پس از ظهور اسلام، جنبش علمی با محوریت قرآن شکل گرفت، ولی این آیات قصد بیان این مسئله را ندارند که شما اگر می‌خواهید پی ببرید که ستارگان و خورشید و ... آیه خدا هستند، ضرورتاً نیاز به علم نجوم ندارید. البته کسی که نجوم می‌داند بهتر به عظمت خدا پی‌ می‌برد. به همین دلیل اگر واقعاً دانشمندان علوم مختلف دانشمندند، باید بیش از دیگران به خدا باور داشته باشند و پدیده‌های آسمان و زمین برای دانشمندان نجوم بیش از دیگران شناخته‌شده‌تر است و حجت بیشتری هم برای آنان هست، ولی فهم قدرت خدا نیاز به دل پاک دارد نه لزوماً تخصص علمی. ایمان مشروط به دانش ظاهری نیست و آن دانشی که نیاز دارد را خدا در اختیار همه انسان‌ها گذاشته است.

آیت‌الله هادوی تهرانی با اشاره به آیه 14 سوره نحل «وَهُوَ الَّذِي سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْكُلُوا مِنْهُ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ»، بیان کرد: این مضمون در آیه 12 سوره فاطر «وَمَا يَسْتَوِي الْبَحْرَانِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَمِنْ كُلٍّ تَأْكُلُونَ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُونَ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْكَ فِيهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ» هم آمده است. در اینجا می‌گوید که خدا دریا و گوشت تازه آن را به شما ارزانی داشت تا بتوانید از مرواریدهای آن سود بجویید و زینت را برای خودتان فراهم کنید.

چرایی اشاره قرآن به نعمت دریا و کشتی

آیت‌الله هادوی تهرانی اظهار کرد: با وجود پیشرفت‌ بسیاری که در علوم مختلف مشاهده می‌شود، حمل بار با کشتی ویژگی‌های خاصی دارد و مقدار باری را که می‌توان با کشتی حمل کرد با هیچ وسیله نقلیه دیگری قابل حمل نیست. سهم مأکولات هم از دریا زیاد است، گرچه انسان‌ها از طریق صید بی‌حصر و بی‌رویه و آلودگی باعث از صدمه زدن شده است. الان مروارید طبیعی گران است. البته مرواریدهای مصنوعی هم ساخته می‌شود که عمدتاً منظم هستند. به هر حال قرآن کریم درباره شکر تذکر داده است تا انسان به این نعمت‌ها توجه کند و بهترین شکرگزاری، حفظ نعمتهاست.

وی بیان کرد: حجم اکسیژنی که نهنگ‌ها تولید می‌کنند از حجم اکسیژنی که درختان تولید می‌کنند بیشتر است و در صورت آسیب دیدن، به هوای تنفسی انسان لطمه می‌زنند. به خصوص کشورهای صنعتی در این مسئله مقدم هستند. براساس یک فیلم مستند، در لندن شلوغ پرنده پر نمی‌زند و در دوره کرونا بشر اجازه داد که طبیعت خودش را بازسازی کند؛ یعنی اگر کرونا برای انسان آسیب بود، برای پدیده‌هایی چون دریا و آسمان نعمت بود، زیرا سفرهای زیاد دریایی و هوایی تعطیل شد و در نتیجه آلودگی هوا و آب کاهش یافت و حیوانات توانستند به وضع طبیعی خود برگردند. 

تبیینی برای چرایی سفارش به خوردن ماهی

آیت‌الله هادوی تهرانی افزود: محمدمهدی اصفهانی در مورد لحما طریا(گوشت تازه) می‌گفت که این حیوانات مانند ماهی (که ما شیعیان نوع فلس‌دار آن و میگو را حلال می‌دانیم ولی اهل سنت همه انواع آن را حلال می‌دانند) زنجیره مولکولی کوتاهی دارند. لذا به آسانی هضم می‌شوند و اگر این زنجیره مولکولی بشکند سریع تبدیل به ماده‌ای سمی می‌شوند. به همین دلیل در قرآن سخن از لحما طریاست و باید ماهی را تازه بخوریم زیرا زود فاسد شده و خطرناک و سمی است. به تعبیر ایشان، گوشت قرمز بر خلاف گوشت سفید هضم دشواری دارد. بنابراین باید این زنجیره بشکند. به همین دلیل استفاده از پیاز و آبلیمو در مصرف گوشت باعث هضم آسان آن می‌شود.

وی با اشاره به آیه 15 این سوره «وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَنْ تَمِيدَ بِكُمْ وَأَنْهَارًا وَسُبُلًا لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»، گفت: براساس این آیه خدا کوه‌هایی را در زمین مانند میخ قرار داد تا مانع زلزله شود؛ ارتباط بین زلزله و کوه یک بحث علمی است و در مناطقی که کوه وجود دارد احتمال زلزله کمتر است. از نظر علمی، زلزله به خاطر حرکت پوسته زمین رخ می‌دهد و چون در زیر این پوسته مواد مذاب قرار دارد در اثر حرکت این مواد و لایه‌های زیرین، زلزله ایجاد می‌شود.

آیت‌الله هادوی تهرانی گفت: قرآن در مکه که کوهستانی است نازل شد و از جنس سخت‌ترین سنگ‌ها یعنی خاراست و امروزه در آنجا با زحمت بسیار زیاد منزل می‌سازند و امکان چاه زدن وجود ندار. یکی از مصادیق بارز این آیه، مکه است و به همین دلیل تصور نمی‌کنم در مکه زلزله رخ داده باشد. قرآن کریم بر کوه تأکید کرده تا به ما بفهماند که همه این پدیده‌ها برای آن نیست که انسان صرفاً نانی بخورد و به غفلت بگذراند. این پدیده‌ها خلق شده تا انسان به معرفت و بندگی خدا برسد و هر کسی هم به اندازه معرفت خود بنده خدا خواهد شد و همه چیز در اطراف ما برای تذکر است تا خدا را بهتر بشناسیم. به تعبیر امام علی(ع) ما چیزی را ندیدیم مگر اینکه قبل و با آن و بعد از آن خدا باشد و عالم پر از خداست ولی ما غافل و مهجور از آن هستیم.