آرامش مادر؛ لازمه تربیت صحیح فرزند

مهارت تربیت فرزند و آگاهی از زمان صحیح ارائه نکات تربیتی به کودک، توازن میان تشویق و تنبیه، برخورد مناسب در مواجه با شیطنت کودکان و به طور کلی آشنایی با رمز و رموز تربیت از مواردی است که تمامی والدین باید نسبت به آن آگاه باشند تا بتوانند فرزندپروری درستی داشته و افراد مؤثر و موفقی تربیت کنند.

عدم آگاهی خانواده‌ها از این نکات و مهارت تربیت فرزند موجب می‌شود کودک از ابتدا با تربیت صحیح آشنا نشود. این امر باعث می شود به مرور رفتارهای نادرست در او نهادینه شود. زمانی که کودک به سنین بزرگسالی می‌رسد در معرض بسیاری از آسیب‌های اجتماعی قرار می گیرد. در ادامه نسلی را قربانی کرده و جامعه را دستخوش آسیب می‌کند. نکات تربیتی کودک بیش از آنچه به نظر می‌رسد حائز اهمیت است و ضرورت دارد والدین نسبت به فرزندان بی‌تفاوت نباشند.

فرزندان برای اینکه دنیای پیرامون خود را به بهترین شکل درک کنند، خودشان را از پنجره دید پدر و مادر می‌بینند، یعنی رفتار والدین مستقیما بر روی کودکان اثر می‌گذارد و عزت نفس و اعتماد به نفس او را تقویت یا کاهش می‌دهد.

حجت‌الاسلام رضا دهقان‌نژاد، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان شرقی و پژوهشگر حقوق زنان و خانواده در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با نقش تربیتی مادران در محیط خانواده و تأثیرگذاری ایشان در ارتباط با موضوع تربیت فرزندان، اظهار کرد: مادران از نقش بسیار مهمی در تربیت فرزندان خود برخوردار هستند که این نقش از دوران بارداری فرزندان و انتقال حس روحی و عاطفی به ایشان آغاز شده و در مراحل مختلف زندگی از خردسالی تا نوجوانی و جوانی ادامه دارد.

وی با بیان اینکه حالات و روحیات مادران در زمینه تربیت فرزندان نیز از اهمیت فراوانی برخوردار است، افزود: مادر برای تربیت صحیح فرزندان خود نیازمند آرامش است و چنانچه از آرامش کافی برخوردار باشد، می‌تواند مسیر تربیتی فرزندان را به خوبی طی کند.

حجت‌الاسلام دهقان‌نژاد ادامه داد: روحیات مادران تأثیر فراوانی در روحیات فرزندان خواهد داشت و فرزندان در تمامی دوران زندگی خود نیازمند عاطفه مادری هستند. برخی از اساتید و صاحب‌نظران خانواده بر این اعتقاد هستند که 80 درصد تربیت و جامعه‌پذیری فرزندان بر عهده مادران است و مادران آگاهانه یا ناآگاهانه در این مسئله دخیل هستند. به همین دلیل است که جایگاه مادر در اسلام، بسیار والاست و حتی از جایگاه پدران بالاتر است.

تربیت فعل است نه قول

این پژوهشگر حوزه حقوق زنان و خانواده در ادامه سخنان خود بیان کرد: البته دلیل این جایگاه ویژه از منظر اسلام و قرآن کریم، همان نقش مهم مادران در تربیت فرزندان و نسل آینده جامعه است. تربیت به معنای فراهم کردن زمینه شکوفایی استعدادهای درونی فرزندان است و بیشتر از آنکه قولی باشد، فعلی بوده و مربوط به رفتار است.

وی در ادامه تصریح کرد: فرزندان هر فعالیت و عملی که والدین در محیط خانه انجام می‌دهند را ضبط کرده و ناخودآگاه و از روی تقلید آن را تکرار می‌کنند. امروز بسیاری از کارشناسان و روانشناسان بر این باور هستند که فضائل و رذایل اخلاقی ناشی از تربیت است. برای مثال وجود استرس در فرزندان به دلیل اضطراب و استرس مادران آن‌ها بوده که در فرآیند تربیتی به ایشان منتقل شده است. همچنین، سخاوتمندی و ایثار و فداکاری فرزندان نیز ناشی از همین ویژگی‌ها در رفتار و خلق و خوی والدین به ویژه مادران است.

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان شرقی ادامه داد: دلیل اینکه برخی مادران در گفتار خود دخترانشان را به رعایت حجاب دعوت می‌کنند و با عدم پذیرش این امر از سوی برخی دختران مواجه می‌شوند، این است که گفتار مادران با رفتارشان تفاوت دارد و خود رعایت چندانی بر این مسئله ندارند. بنابراین، چنانچه مادران بخواهند فرزندان خوب و با عزت نفس بالا و اعتماد به نفس بالایی داشته باشند، ابتدا باید خود از این عزت نفس برخوردار باشند.

اغلب مادران از مهارت‌ تربیت فرزند برخوردار نیستند

حجت‌الاسلام دهقان‌نژاد با اشاره به اینکه متأسفانه اغلب مادران امروزی از مهارت‌ها و آموزش‌های لازم برای تربیت فرزندان خود برخوردار نیستند، بیان کرد: بسیاری از مادران این‌گونه می‌اندیشند که به محض مادر شدن فرشته‌ای الهی تمامی اطلاعات کافی برای تربیت فرزندان را در قالب یک فلش در مغز و جان ایشان قرار می‌دهد، در حالی که اصلا این‌گونه نیست و مهارت تربیت فرزندان مقوله‌ای اکتسابی است به ویژه در این زمان که با تهاجم فرهنگی شدید از سوی دشمنان این مرز و بوم برای در اختیار گرفتن ذهن نسل‌های مختلف جامعه مواجه هستیم.

وی با اظهار تأسف از اینکه بسیاری از والدین امروزی از این مهارت‌ها برخوردار نیستند و هیچ زمانی را برای دریافت این مهارت‌ها اختصاص نمی‌دهند، تصریح کرد: کسب مهارت‌های لازم در زمینه تربیت فرزندان نوعی سرمایه‌گذاری و برای مادران امروزی مانند نماز واجب است.

این پژوهشگر حوزه حقوق زنان و خانواده با اشاره به راه‌های موجود در رابطه با چگونگی کسب مهارت‌های تربیتی فرزندان از سوی مادران نیز تصریح کرد: برخی از والدین این‌گونه می‌اندیشند که صرف دارا بودن تحصیلات دانشگاهی در رشته‌‌های مختلف برای تربیت فرزندان کافی است که این‌گونه نیست و مسئله کسب مهارت‌های تربیتی مقوله‌ای متفاوت است که باید از سوی والدین به ویژه مادران پیگیری شود.

عضو هیئت‌ علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان شرقی اظهار کرد: سخنرانی اساتید برجسته و موجه در زمینه مهارت‌های تربیتی، حضور در کارگاه‌های آموزشی حضوری و مجازی، بهره‌گیری صحیح از صفحات آموزشی در فضای مجازی که در رابطه با موضوع مهارت‌های تربیتی ایجاد شده‌اند و نیز مطالعه کتاب‌های منتشر شده در این زمینه از جمله راه‌هایی است که می‌تواند در زمینه آموزش مهارت‌های تربیتی فرزندان به مادران کمک کند.

حجت‌الاسلام دهقان‌نژاد در رابطه با زمان اندک مادران شاغل برای تربیت فرزندان و چگونگی پر کردن این خلأ نیز گفت: باید بدانیم که هیچکس جایگزین مادر نمی‌شود و نمی‌تواند خلأ عاطفی عدم وجود مادر را پر کند. ممکن است که شرایط اقتصادی امروز امکان حضور دائمی مادران در خانه را فراهم نکند، به همین دلیل مادران باید تمام وقت اندک باقیمانده از روز خود را به فرزندان خود اختصاص دهند تا بتوانند در ساعاتی که در منزل و در کنار ایشان هستند، خلأ عدم حضور خود را در شیفت‌های کاری از بین ببرند.

این پژوهشگر حوزه حقوق زنان و خانواده در پایان سخنان خود اظهار کرد: مادران شاغل می‌توانند با قرار دادن تمام وقت خالی خود طی زمان‌هایی که در منزل هستند، خلأ فقدان تمام وقت خود برای فرزندانشان را جبران کرده و نسبت به رفع کمبودهای عاطفی و تربیتی فرزندان اقدام کنند.