موحدیان: مخاطب حلقه مفقوده در عرصه نشر است

دومین کنفرانس پژوهش‌های نشر امروز چهارشنبه ۲۲ تیر، به همت انتشارات جهاد دانشگاهی در سالن ایرج افشار کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران افتتاح شد. در این کنفرانس در مجموع 17 سخنرانی ارائه می‌شود که خبرگزاری ایکنا گزارش مشروح آنها را به ترتیب ارائه کرده است.

«بررسی مشوق‌های انگیزشی و موانع بازدارنده پدیدآوران در نشر کتاب» عنوان مقاله مشترک قاسم موحدیان؛ رئیس اداره کتابخانه‌های عمومی زنجان و خانم شاه محمدی، سخنران پنجم از پنل اول است که در ادامه آمده است.

به گفته موحدیان کمتر پژوهشی است که بشود مسائل و معضلات حوزه نشر را در آن از زاویه‌ای دیگر دید و هدف خود را در این پژوهش اتخاذ زاویه‌ای متفاوت عنوان کرد. 

این پژوهشگر اظهار کرد: نتایج پژوهش‌ها و آمارها بیانگر این است که در ایران تعداد کمی از افراد وارد عرصه نویسندگی می‌شوند و تعداد افرادی که وارد این عرصه می‌شوند در مقایسه با جمعیت کل کشور ناچیز است و درحالی که این نسبت در برخی کشورها بسیار بالاست و از طرفی دیگر نویسندگانی داریم که فقط یک اثر خلق می‌کنند.

موحدیان ادامه داد: در این پژوهش عوامل اثرگذار بر ورود مؤلفان به این حوزه، عوامل بازدارنده از ورود افراد، و عوامل موثر بر روی‌گردانی افراد از نشر کتاب بررسی شده است، ما عوامل انگیزشی را در شش طبقه دسته ‌بندی کردیم؛ اولی بحث رقابت‌جویی و فضل‌فروشی است که افراد را وارد این حوزه می‌کند. دوم کسب سرمایه نمادین و کسب جایگاه اجتماعی بوده که باعث شده افراد به این خاطر دست به خلق اثر بزنند.

وی عامل سوم را موقعیت شغلی و حرفه‌ای برشمرد و ادامه داد: در میان اعضای هیئت علمی و دانشگاهیان این موضوع دیده می‌شود. افراد از این طریق سعی می‌کنند رزومه و موقعیت شغلی خود را ارتقا بخشند.

موحدیان ادامه داد: عامل دیگر بحث رضایتمندی درونی است و اینکه اسم شخص به عنوان مؤلف ذکر می‌شود.  عامل دیگر تشویق و درخواست است که در میان دانشگاهیان و انجمن‌های علمی و فرهنگی بیشتر دیده می‌شود. در آخر نیز تعهد اخلاقی به پیشرفت و اشتراک‌گذاری دانش و حفظ میراث شفاهی و فرهنگ بومی از عوامل موثر در ورود به این حوزه بوده است.

این پژوهشگر در توضیح عوامل بازدارنده بیان کرد: فقدان شناخت نسبت به مخاطبین؛ دشواری مهارت نوشتن؛ وظایف شغلی و خانوادگی؛ عوامل مدیریتی و نشر؛ پیدایش راه‌های جایگزین نشر کتاب؛ مخاطره‌آمیز بودن نشر، از جمله عوامل بازدارنده از ورود به حوزه نشر و تألیف است.

موحدیان در پایان «رقابت» را عامل انگیزشی قوی برای پدیدآوران عنوان کرد که عوامل دیگر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین مخاطب حلقه مفقوده مهمی در عرصه نشر است و بعضاً کتاب‌ها برای خوانده شدن نوشته نمی‌شوند.