سیدمحسن هاشمی، پیشکسوت تعزیه در گفتوگو با ایکنا با بیان اینکه هنر مضامین را مانا میکند، گفت: موضوعات عاشورایی از جمله مفاهیمی است که در طول سالها تلاش شده به انحای مختلف هنری به آن پرداخته شود. وقتی مفاهیم عاشواریی با زبان هنر به بیننده منتقل میشود تاثیرگذاری آن چند برابر خواهد بود.
وی افزود: در همه تظاهراتی که پیرامون قیام عاشورا انجام شده این تعزیه است که توانسته به بهترین شکل ممکن به این موضوع نظر داشته باشد. این شکل از هنر حاصل تفکر و نبوغ ایرانی است که با انگیزه عشق و ارادت به اهل بیت(ع) شکل گرفته است. درباره تعزیه این نکته را اضافه کنم تاثیرگذاری این شکل از هنر حتی از آیینهایی چون سینهزنی و زنجیرزنی هم بیشتر است.
این پیشکسوت تعزیه ادامه داد: غنایی که برای تعزیه برشمردم از آنجا نشئت میگیرد که این هنر از تجمیع هنرها شکل گرفته است. برای مثال، موسیقی که در تعزیه وجود دارد ناب و دستنخورده است یا اینکه استفاده از رنگ در تعزیه کاملاً شکل معنایی و زیبا دارد. در این هنر رنگ لباسها یا پرهایی که روی کلاهخودها قرار دارد هر یک معنایی دارد که به آن هویت میبخشد ولی افسوس با تمام مزیتهایی که برای این هنر میتوان برشمرد این کار آنچنان که باید در کشورمان مورد حمایت قرار نمیگیرد.
وی با بیان اینکه تعزیه هنری در جهت ترویج فرهنگ عاشوراست، بیان کرد: وقتی میشود آنچه را در کربلا گذشته با زبانی تاثیرگذار به مخاطب منتقل کرد، توانستهایم در اشاعه و ترویج فرهنگ کربلا موفق قدم برداریم. در ضمن بازسازی آنچه در کربلا گذاشته در تعزیه تنها شکلی یک نمایش را ندارد بلکه جنس تعزیه به گونهای است که مخاطب با تماشای آن این احساس را پیدا میکند که با واقعیت همراه شده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا افزایش امکانات اجرا بر کیفیت تعزیه تاثیر مثبت داشته است، چنین توضیح داد: تعزیه به لحاظ فنی، رشد محسوسی داشته است چون در گذشته تنها در دهه اول محرم شاهد اجرای تعزیه بودیم اما امروز در طول سال تعزیه در اماکن مخصوص به خود اجرا میشود ولی باور من این است چون تعزیه نیازی به امکانات اجرایی آنچنانی ندارد تعزیههای امروزی به لحاظ کیفی نه تنها از کارهای پیش بهتر نیستند بلکه افت اجرا نیز پیدا کردهاند. البته مسلماً در گذشته، حتماً کارهای بیکیفیت وجود داشته است ولی در مقطعی از تاریخ تعزیه به ویژه در دوره قاجار، ما شکلی از تعزیه را شاهدیم که نمیتوان به لحاظ کیفی آن را با هیچ دورهای مقایسه کرد. ناب بودن موضوع در کارهای آن زمان، باعث شده بود تعزیه در آن مقطع از دیگر دوران بهتر باشد.
این پیشکسوت تعزیه تاکید کرد: ممکن است این سوال پیش آید چرا با وجود بالا رفتن میزان تحصیلات در بین اهالی تعزیه باز هم معتقدیم این شکل از هنر در گذشته کیفیتی بالاتر داشته؟ جواب روشن است. اینکه گذر زمان همیشه به معنای رشد نیست. این امر نیز تنها به تعزیه خلاصه نمیشود بلکه در دیگر هنرها از جمله موسیقی هم میتوان آن را مشاهده کرد. دلیلی دیگری که سبب رشد کیفی آثار شده به باورها و اعتقاداتی برمیگردد که عوامل تعزیه در گذشته داشتند. در قدیم هر آنچه در تعزیه وجود داشت برگرفته از باور و ایمان بود.
وی اضافه کرد: امروز هم تعزیهخوانهای ما بر پایه عشق و ارادت کارشان را انجام میدهند و سخن فوق نباید توهینی برای تعزیهخوانهای امروزی باشد. در کلامی دیگر باید گفت شکل ایمان و ارادت در گذشته به اندازهای ناب بود که آن را نمیتوان با هیچ دوره دیگری مقایسه کرد.
هاشمی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه آیا آسیب در تعزیه تنها در فرم و اجراست یا اینکه در معنا نیز برخی اشتباهات را شاهد هستیم؟ گفت: آسیب رایج در این هنر به برخی تحریفات بر میگردد که به اسم تغییر و نوآوری در تعزیه صورت میگیرد. در تعزیه اگر قرار است برخی تغییرات را شاهد باشیم باید کارشناسان فن آن را انجام دهند؛ افرادی که سالها در این حوزه مطالعه و تحقیق انجام داده باشند. نکته بعد اینکه، زمانی تغییر مورد تایید قرار خواهد گرفت که ابتدا اساتید فن آن را تائید کرده و در ادامه مردم نیز آنچه را تغییر کرده، بپسندند.
این پیشکسوت تعزیه، موسیقی را پاشته آشیل تعزیه امروز نام برد و گفت: متاسفانه در زمان حال آنچه برای تعزیه آسیب جدی محسوب میشود، موسیقی تعزیه است. در این حوزه معتقدم افسار گسیخته تغییراتی انجام میشود که به معنای این هنر آسیبهای جدی وارد کرده است. موسیقیهای امروزی نه تنها به لحاظ فرم و اندازه از کیفیت خوبی بهره نمیبرند بلکه بسیاری از آنها کپیبرداری از آهنگ ترکی هستند. این بزرگترین توهینی است که میتوان برای تعزیه متصور شد اما متاسفانه این امر رخ داده و انگار قرار نیست فکری برای آن اندیشیده شود! نقد من به برخی موسیقیها در تعزیه به معنای مقابل با نوآوری در تعزیه نیست بلکه حرفم این است اولا تغییرات با تخصص همراه باشد و دوم اینکه تغییر مورد نظر به ماهیت تعزیه آسیب وارد نکند.
انتهای پیام