ارتباط معنایی سوره فجر با امام حسین(ع) + فیلم

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدخلیل باستان، پژوهشگر علوم قرآنی و مدرس دانشگاه در درس‌گفتار «مبانی قرآنی نهضت حسینی» که به مناسبت ماه محرم الحرام به همت خبرگزاری ایکنا در استدیوی مبین سازمان قرآنی دانشگاهیان وابسته به جهاد دانشگاهی به زبان عربی و با زیرنویس فارسی تولید شده است، با اشاره به حدیثی از امام صادق(ص) سوره مبارکه فجر را مرتبط با امام حسین(ع) توصیف کرد. مشروح بیانات او در ادامه می‌آید:

با نام خدا و درود به پیامبر(ص) و اهل بیت مطهرش(ع)، ضمن عرض خیرمقدم به بینندگان عزیز از خداوند می‌خواهم که به شما صحت و سلامتی عطا کرده و توفیق خدمت به اسلام داشته باشید. امروز و در ایام محرم، سخن در این ماه و نهضت امام حسین(ع) مفصل است، کلامی که قلب‌ها را آتش می‌زند و چشم‌ها را غرق در اشک می‌کند.

با این‌ حال از این فرصت کوتاه استفاده می‌کنیم تا درباره محرم و فضایل اهل بیت(ع) به قدر توان سخن بگوییم. مطلبی که درباره آن صحبت می‌کنیم پیرامون سوره فجر است، خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: «به نام خداوند بخشنده مهربان، سوگند به سپيده‏‌دم ﴿۱﴾، و به شب‌هاى دهگانه ﴿۲﴾ و به جفت و تاق ﴿۳﴾»

روایتی که در اینجا می‌خواهم به آن اشاره کنم، اولین‌بار از امام صادق(ع) نقل شده است. ایشان در این حدیث می‌فرمایند که «سوره فجر را در نمازهای واجب و مستحب خود بخوانید چرا که این سوره حسین بن علی(ع) است و هرکس آن را بخواند در روز قیامت با امام حسین(ع) در مقام او محشور خواهد شد. این حدیث در کتاب تفسیر «مجمع‌ البیان» ذکر شده است.

درباره تفسیر و معانی آیات مذکور به طور خلاصه می‌توان گفت که واو در «والفجر» (آیه نخست) همان‌گونه که نحویان گفته‌اند برای قسم بکار می‌رود، همان‌طور که گفته‌ شده در مقام قسم، خالق به مخلوق قسم یاد می‌کند و مخلوق به خالق. آیات زیادی وجود دارد که خداوند به پدیده‌های طبیعی، زمان و میوه‌ها قسم یاد کرده است.

قسم در اینجا به اهمیت موضوع اشاره دارد و در اینجا نیز منظور عظمت و اهمیت فجر است. مفسران درباره معنای «لیال عشر» اختلاف نظر دارند، برخی آن را اشاره به 10 روز ابتدای ماه محرم دانسته‌اند و برخی اشاره به 10 روز ابتدای ذی‌الحجه یا 10 روز آخر رمضان می‌دانند.

با این حال به گفته برخی مفسران این مفهوم به 10 روز ابتدای ماه محرم اشاره و از این‌رو با امام حسین(ع) ارتباط دارد.

درباره معنای شفع و وتر نیز مفسران اختلاف نظر دارند، شفع به معنای زوج و وتر به معنای نقص و فرد است، در اینجا گفته شده که مراد از شفع امام حسین(ع) و امام حسن(ع) است و منظور از وتر امام علی(ع) و یا گفته شده مراد از شفع امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) و وتر منظور پیامبر اکرم رسول الله(ص) است. قصد اطاله کلام را ندارم و درباره این موضوع سخن خواهم گفت. از خداوند متعال برای شما آرزوی توفیق دارم.

در ادامه ویدئوی مربوط به این برنامه را مشاهده می‌کنید.