چرا امام حسن(ع) به مبارزه آرام روی آورد؟

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین فرشاد یزدی، شب گذشته سوم مهرماه در مراسم عزاداری دهه آخر ماه صفر، در بیت مرحوم آیت‌الله العظمی بروجردی به سخنرانی پرداخت.

در ادامه متن سخنان وی را می‌خوانید:

 

در روز بیست و هشتم از ماه مبارک صفر و روز شهادت امام حسن مجتبی(ع) و در آستانه شهادت امام رضا(ع) قرار داریم. امروز به زندگانی 47 ساله امام حسن مجتبی(ع) می‌پردازیم. بنده این 47 سال را به سه بخش مجزا شامل دوران کودکی و طفولیت، دوران سیاسی زندگی ایشان و در نهایت ده سال باقی‌مانده، بعد از شهادت امیرالمؤمنین(ع) تقسیم کرده‌ام. ایشان هفت سال در دوران طفولیت در کنار پیامبر اسلام(ع) آنچنان مورد محبت و عطوفت بودند که ایشان در بسیاری از مواقع امام حسن(ع) را بر شانه راست خود سوار می‌کردند لذا اصحاب نیز که این لطف‌ها را می‌دیدند آنها هم به امام حسن(ع) محبت می‌کردند.

پیامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند آنقدر به حسن و حسین علاقه‌ دارم که دوست دارم حیاتم را بین این دو تقسیم کنم. اسامه بن زید، می‌گوید سوالی برایم پیش آمد لذا گفتم محضر رسول خدا بروم و سوالم را از ایشان بپرسم اما موقع ورود، دیدم ران‌های پیامبر بلندی عجیبی دارد بنابراین بعد از سوال و گرفتن جواب، از ایشان پرسیدم یا رسول‌الله ماجرا چیست؟ عبای خود را کنار زدند و دیدم که حسن و حسین بر روی پای ایشان مشغول استراحت هستند. آنها شب و روز را با پیامبر سپری می‌کردند و سخت مورد احترام ایشان بودند.

 

بخش دوم زندگانی کریم اهل بیت(ع)، بخش سیاسی زندگی ایشان و از مقاطع درخشان تاریخ اسلام است چراکه در این دوران، غوغایی رخ داده است مخصوصا صلح با معاویه در این دوران اتفاق افتاده است. کسی نباید تصور کند این صلح به منزله سازش با حاکم ظالم بوده است بلکه همانگونه که شهید مطهری می‌فرمایند؛ این صلح مبارزه آرام بوده است و فقط شیوه فرق کرده است. امام حسین(ع) شمشیر از غلاف می‌‌کشد اما امام حسن(ع) باید با این شیوه مبارزه را پیش ببرد. چهل هزار نفر در دوران بعد از شهادت امیرالمؤمنین اعلام جنگ با معاویه کرده بودند و امام حسن مجتبی، حقوق این چهل هزار نفر که دست بیعت دادند از بیت‌المال دو برابر کرد اما معاویه با وعده و وعید، بسیاری از این افراد و برخی از خواص را به سمت خود کشاند. 

اگر کسی معتقد باشد شجاعت امام حسن(ع) کمتر از امام حسین(ع) است ایشان را نشناخته است چون بسیاری به وی خیانت کردند و حتی برخی به معاویه نامه نوشتند که اگر به مدینه بیایی ما حسن بن علی(ع) را کتف‌ بسته به تو تحویل می‌دهیم در حالی که هفتاد و دو نفر همانند کوه و آهن در کنار امام حسین بودند لذا اگر امام حسین(ع) شمشیر می‌کشد به این علت است که چنین افرادی در کنار وی قرار داشتند. آیت‌الله جوادی آملی بارها فرموده‌اند؛ اگر در نهضتی و در یک جامعه اسلامی، رهبری معصوم باشد اما مردم وی را پشتیبانی نکنند موفق نمی‌‌شود اما اگر رهبر معصوم نباشد و مردم در صحنه باشند و پشتیبانی کنند، همانگونه که مردم از امام خمینی و مقام معظم رهبری حمایت کردند، آن رهبر موفق می‌شود و ان‌شاء‌الله پرچم را به دست صاحب الزمان خواهند داد. امام  حسن مجتبی(ع) کسی را نداشت و تعدادی اهل نفاق و دنیاپرست اطراف وی می‌بودند و حتی در نماز به ران مبارک وی خنجر زدند، به همین دلیل به مبارزه آرام روی آوردند. 

 

بخش سوم زندگانی ایشان نیز به دوران بعد از شهادت امیرالمؤمنین(ع) مربوط است. پس از این جریانات تلخ و کشنده، ایشان عصرها به مسجد پیامبر(ص) می‌رفتند و مردم را موعظه می‌کردند. موعظه‌هایی که امروز به درد مردم و مسئولان ما می‌خورد. اگر بخواهیم در دوران غیبت به وظایفمان به خوبی عمل کنیم باید درس‌هایی از ایشان بگیریم.

سه کلمه شامل اعبد، غنا و مسلم وجود دارد که لازم است به آنها توجه کنیم که سعادت دنیا و آخرت ما در گرو اینهاست. در حدیثی از امام حسن(ع) آمده است اگر می‌خواهید از همه عابدتر باشید وقتی در مقابل گناه قرار گرفتید آن را پس بزنید. معامله صحیح، لقمه حلال، عدم دروغگویی و احتکار باعث می‌شود که تبدیل به اعبدالناس شوید. 

پرونده‌ای به زیبایی شهید در قرآن کریم برای هیچ کس باز نشده است. در قرآن آمده است: «وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ ؛ البته نپندارید که شهیدان راه خدا مرده‌اند، بلکه زنده‌اند (به حیات ابدی و) در نزد خدا متنعّم خواهند بود» (169/ آل عمران) در آیه‌ای دیگر آمده است: « وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتٌ ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ وَلَٰكِنْ لَا تَشْعُرُونَ؛ و به آنان که در راه خدا کشته شوند مرده نگویید، بلکه زنده ابدی هستند و لیکن همه شما این حقیقت را درنخواهید یافت» (بقره/ 154) یعنی شما زمینی‌ها نمی‌‌توانید اوج شهید را درک کنید اما حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه و در بخش کلمات قصار می‌فرماید اگر کسی‌ قدرت بر گناه دارد و می‌تواند گناه نکند از شهید هم بالاتر است.

 

 امام حسن مجتبی(ع) نیز می‌فرماید عابدترین‌ها کسانی‌ هستند که با وجود امکان گناه، از گناه دوری می‌کنند. خواسته دیگر امام حسن(ع) این است که از آنچه خدا به شما داده راضی باشید چراکه این رضایت بسیاری از مشکلات انسان‌ها را برطرف می‌کند. سومین موضوعی که امام حسن مجتبی(ع) به آن اشاره می‌کند این است که مهربانی و عطوفت به دیگران به عنوان نشانه مسلمانی را در نظر داشته باشیم. ان‌شاءالله این سه خواسته امام از یادمان نرود.