جوانه؛ روایت‌هایی که به مادری، جمعیت و فرزندآوری پل می‌زند
یکی از نویسندگان مجموعه کتاب‌های جوانه گفت: این مجموعه با پرداختن به مسئله ملی جمعیت، مادری و فرزندآوری در تلاش است تا از مسیر روایت تجربه زیسته خانواده‌های ایرانی، نگرش‌های جامعه را در خصوص این مسائل دگرگون کند.
راضیه ترکان، نویسنده و پشتیبان مجموعه کتاب‌های جوانه با موضوع جمعیت و فرزندآوری، به‌مناسبت روز ملی جمعیت در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان اظهار کرد: از این مجموعه، تاکنون شش عنوان منتشر شده و آثار دیگری نیز در دست تدوین است. چهار کتاب جوانه که به همت نشر «حماسه یاران» انتشار یافته، عبارت است از «تاروپود» نوشته مرضیه احمدی، «به رنگ مات» به قلم حدیث محمدی، «هر روز معجزه‌ای تازه اتفاق می‌افتد» تألیف زهرا مظاهری و «پنجره‌ای رو به خانه» به نویسندگی راضیه ترکان. دو کتاب دیگر به کوشش انتشارات «معارف» نیز با عناوین «پناهم باش» نوشته راضیه ترکان و مهناز محمدیان و «فکرشم نکن» به قلم مرضیه احمدی در اختیار علاقه‌مندان قرار دارد.
وی با تأکید بر اینکه کتاب‌های جوانه در قالب روایت شکل گرفته است، ادامه داد: این روایت‌ها یا ناداستان‌ها بر پایه زندگی‌های واقعی، اما داستان‌گونه بیان شده‌اند. روایت یکی از بهترین قالب‌ها برای ارتباط با مخاطب و تأثیرگذاری بر اوست. از بین چهار اثر یادشده، «تاروپود» و «پنجره‌ای رو به خانه» تک‌روایت‌اند. «تاروپود» روایتی از زیست زینب عاشری، مادر چهار فرزند و «پنجره‌ای رو به خانه» روایتی از زیست زهرا صادقی، مادر ۱۰ فرزند است.
این نویسنده افزود: «به رنگ مات» و «هر روز معجزه‌ای تازه اتفاق می‌افتد» نه تک‌روایت، بلکه مجموعه‌ای از روایت‌هاست. در کتاب «به رنگ مات» به سراغ خانواده‌های تک‌فرزند رفته و تجربه زیسته آنان را به قلم آورده‌ایم.
وی با تأمل در کتاب «هر روز معجزه‌ای تازه اتفاق می‌افتد» بیان کرد: ناباروری موضوع اصلی این کتاب است و در آن، ناباروری اولیه و ثانویه مورد واکاوی قرار می‌گیرد. این اثر نیز چندروایتی و حاصل گفت‌وگوی ما با چند خانواده است. مصاحبه‌شوندگان ما در مجموعه کتاب‌های جوانه، زنان ایرانی از شهرهای گوناگون از جمله اصفهان هستند.
تحول در جمعیت به تحول در نگرش‌ها نیاز دارد
ترکان در باب نوع نگاه نگارندگان مجموعه کتاب‌های جوانه که سرپرستی آن به‌عهده بهزاد دانشگر است، گفت: در همه این آثار برای ما طرح و نظام‌مندی مسئله بسیار حائز اهمیت بود. ما در جایگاه نویسنده، خودمان را موظف می‌دانستیم که آنچه مسئله روز جامعه است، مورد واکاوی قرار گیرد و نظر مخاطبان را جلب کند. مادری، فرزندآوری و جمعیت سه مسئله اساسی در این مجموعه است.
وی یکی دیگر از خصایص این آثار را نگاه چندبعدی دانست و اظهار کرد: وقتی به مسائل اجتماعی نگاه می‌کنیم، نباید موضوع را به‌صورت تک‌بعدی بررسی کنیم؛ بنابراین ما از جنبه‌های گوناگون به موضوع وارد شدیم. نوع نگاه مادری و خانواده پرجمعیت، ناباروری، تک‌فرزندی، ازدواج، ازدواج مجدد، بارداری در سنین بالا، نوع فرایند زایمان و تک‌تک عوامل دیگری که جمعیت امروز کشور را بغرنج کرده است، به‌طور همزمان در نظر داشته‌ایم.
این نویسنده با تأکید بر اینکه همزمان با ثبت روایت‌ها کار پژوهشی هم صورت گرفته است، گفت: برای نمونه، در کتاب «هر روز معجزه‌ای تازه اتفاق می‌افتد» مسئله ناباروری مطالعه شد و عوامل گوناگونی که در ناباروری دخالت دارد، مانند سبک زندگی، به‌تعویق‌انداختن بارداری و مسائل پزشکی مورد تأمل قرار گرفت.
وی درباره یکی از نتایج برآمده از روایت و پژوهش در شش کتاب مورد بحث بیان کرد: براساس مطالعات این شش کتاب، پی بردیم که نوع نگرش‌ها به مفهوم مادری در جامعه ما دگرگون شده است؛ از این‌رو، اگر می‌خواهیم تحولی در وضعیت فرزندآوری و جمعیت اتفاق بیفتد، باید نوع نگرش جامعه دگرگون شود.
جمعیت مسئله ملی است
ترکان سپس تأکید کرد: ما به سهم خودمان برای تطور در نگرش‌ها و بینش‌های کنونی تلاش کردیم؛ برای مثال از زندگی زنانی گفتیم که در عین اهمیت‌دادن به مفهوم خانواده و فرزندآوری‌های متعدد در جامعه سهمی دارند و افراد موفقی محسوب می‌شوند. یکی از تابوهای امروز، مادری بعد از ۴۰ سالگی است که به آن نیز پرداخته‌ایم.
وی به مخاطبان مجموعه کتاب‌های جوانه اشاره کرد و افزود: از نظر نویسندگان جوانه، خواندن این مجموعه برای همه افراد جامعه مناسب است؛ چون همه مردم در معرض مسئله جمعیت و فرزندآوری قرار دارند. شاید زیست یک نفر به‌طور مستقیم با فرزندآوری پیوند بخورد و شاید کس دیگری به‌دلیل ارتباط با اقوام، بستگان یا دوستان با موضوع فرزندآوری مواجه شود؛ بنابراین امید است که این کتاب‌ها مستقیم یا غیرمستقیم بر نگرش‌ها تأثیر بگذارد. ما در مجموعه کتاب‌های جوانه فقط روایت‌ها را نشان داده و قضاوت را به مخاطبان سپرده‌ایم.
این نویسنده تصریح کرد: اگر می‌گوییم مخاطب کتاب‌های جوانه همه مردم‌اند، چون جمعیت، مسئله‌ای ملی است و ابعاد گوناگون زیست ما را از جمله جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی، امنیت و خانواده دربرمی‌گیرد؛ بنابراین برای گذار از این بحران نیازمند ورود همگان و عزم ملی هستیم. هیچ‌کس نمی‌تواند خود را از مسائل مادری، خانواده و فرزندآوری دور نگه دارد.
مونا فاطمی‌نژاد
انتهای پیام
