عضویت در سازمان همکاری شانگهای اقتصاد ایران را تسکین می‌دهد
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: در شرایط وضع تحریم‌های سنگین و انزوای سیاسی، عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای نقش آرام‌بخش برای سیاست و اقتصاد ایران دارد.
علی امیدی، عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای، اظهار کرد: این سازمان ابتدا با عنوان شانگهای 5 فعالیت می‌کرد و در سال 2001، به سازمان همکاری شانگهای تغییر نام داد و اعضای آن تقریباً بخش عمده‌ای از قاره آسیا را شامل می‌شوند. بیشترین اهمیت این سازمان، به عضویت قدرت‌های بزرگ موجود و نوظهور مثل چین، روسیه و هند در آن برمی‌گردد. به هر حال، قدرت‌های بزرگ سیاسی و اقتصادی در این سازمان عضویت دارند و یک سوم جمعیت جهان و نیز 40 درصد اقتصاد جهانی را دربر می‌گیرد.
وی با بیان اینکه سازمان همکاری شانگهای در راستای چندجانبه‌گرایی سیاسی اهمیت دارد، افزود: با فروپاشی شوروی بعد از جنگ سرد، آمریکا یکه‌تاز جهان شد و قدرت‌های دیگر به این صرافت افتادند که چندجانبه‌گرایی را در سیاست جهانی حاکم کنند. فلسفه تأسیس سازمان همکاری شانگهای نیز به همین موضوع چندجانبه‌گرایی در مقابل یکه‌تازی آمریکا برمی‌گردد. معمولاً اگر کشورها بخواهند در مقابل یک قدرت بایستند، هزینه بیشتری باید بپردازند و نتایجی هم که به‌دست می‌آورند، ممکن است مطابق انتظارشان نباشد، ولی اگر از طریق یک نهاد بین‌المللی در برابر یک تفکر یا قدرت یکه‌تاز مقاومت شود، هم مشروعیت این کار افزایش پیدا می‌کند، هم منابع تجمیع می‌شود و هم نتایج عملی آن بیشتر خواهد شد.
عضو هیئت علمی گروه روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان اضافه کرد: از آغاز هزاره سوم تاکنون، جهان با چالش‌های جدیدی مثل افراط‌گرایی دینی، تجزیه‌طلبی، تروریسم، قاچاق انسان و قاچاق مواد مخدر مواجه بوده و این‌ها تهدیدات مشترکی برای تمام بشریت به‌شمار می‌رود. بنابراین، یکی از دلایل تشکیل سازمان همکاری شانگهای، تجمیع منابع برای همکاری‌های مشترک به‌منظور مقابله با این تهدیدات بود.
امیدی درباره دستاوردهای عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای، گفت: اگر دولت‌ها بخواهند سیاست‌های خود را به‌صورت انفرادی دنبال کنند، با پذیرش بین‌المللی مواجه نمی‌شوند و نتیجه عملی قابل توجهی نیز به‌دست نمی‌آورند. ایران در سال‌های اخیر تحت شدیدترین تحریم‌های بین‌المللی قرار داشته است و آمریکا و اروپا دنبال این بودند که ایران را بیش از پیش منزوی و پتانسیل‌های ژئوپلیتیکی کشور را خنثی کنند. ایران دو پتانسیل مهم ژئوپلیتیکی دارد که یکی، قرار گرفتن در مرکز بیضی انرژی جهان است و دیگری، قابلیت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی بابت کریدور شمال ـ جنوب، یا پروژه جاده ابریشم جدید، یا همان یک کمربند، یک راه، ولی اروپا تلاش کرد نیازهای انرژی خود را از طریق کشورهایی مثل آذربایجان و ترکمنستان تأمین کند و تحریم‌ها نیز مانع از آن شد که هند و دیگر کشورهای آسیایی از ایران نفت وارد کنند. بنابراین، به‌دلیل رشد اقتصادی منفی، نتوانستیم پتانسیل‌های حمل‌ونقلی خود را فعال کنیم و انزوای سیاسی نیز مزید بر علت شد، ولی عضویت در نهاد مهمی مثل سازمان همکاری اقتصادی شانگهای، هم ما را از انزوای سیاسی خارج کرد، یعنی قدرت‌هایی مثل چین، روسیه و هند ایران را به باشگاه خودشان راه دادند و برای آن وجاهت و اهمیت قائل شدند و هم با توجه به اینکه این سازمان یک‌سری ترتیبات اقتصادی نیز دارد و به دنبال افزایش تجارت متقابل است، باعث کم اثر شدن تحریم‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: وقتی اعضای این سازمان کاهش تعرفه‌ها و تهاتر کالاها را پذیرفته‌اند، مجبورند که با ایران وارد مراوده تجاری شوند و هدف درازمدت آنها این است که ارزهای ملی یا منطقه‌ای را جایگزین دلار کنند. در واقع، چین و روسیه دیرزمانی است که این هدف را دنبال می‌کنند. اگر این اتفاق بیفتد، تحریم‌ها علیه ایران کم اثر خواهد شد. از نظر امنیتی نیز درست است که این سازمان مثل ناتو چنین تعهدی ندارد که اگر یکی از اعضای آن مورد حمله نظامی واقع شود، دیگر اعضا به آن کمک کنند، ولی یکی از دلایل تشکیل آن، مقابله با تهدیدات فراملی مثل تروریسم و قاچاق مواد مخدر است. اگر اعضای سازمان همکاری شانگهای در این زمینه نیز تشریک مساعی کنند و همکاری‌های متقابل انجام دهند، قطعاً در راستای منافع ملی ایران نیز خواهد بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه نباید از عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای انتظارات واهی داشت، تصریح کرد: باز شدن قفل سیاست و اقتصاد کشور در گرو حل پرونده هسته‌ای است و تا زمانی که این قفل باز نشود، عضویت در نهادهایی مثل سازمان همکاری شانگهای بیشتر نقش تسکین‌دهنده برای ما خواهد داشت، تا درمان مشکلات. به همین دلیل، نباید از این اتفاق انتظارات واهی داشته باشیم، ولی به هر حال در شرایط وضع تحریم‌های سنگین و انزوای سیاسی، عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای نقش آرام‌بخش برای سیاست و اقتصاد ایران دارد.
وی اظهار کرد: برای اینکه ایران بتواند جایگاه خود را در سازمان همکاری شانگهای تثبیت کند و از مزایای عضویت دائم در این سازمان بهره‌مند شود، باید برنامه استراتژیک فعال، مؤثر و کارآمدی به‌منظور ایجاد پیوستگی متقابل میان خود و اعضای این سازمان طراحی و تدوین کند.
انتهای پیام
