سفره برکت‌خواهی؛ آیین روز ششم امام حسین(ع)
در آیین روز ششم امام حسین(ع) که در محله مصلای برزک کاشان برگزار می‌شود، اهالی منطقه بهترین و گرانبهاترین محصولات کشاورزی خود را نذر حضرت سیدالشهدا(ع) می‌کنند تا برای زندگی، محصول، آب و باغ خود طلب برکت، جذب خیر و دفع شر کنند.
بادام، گردو، انواع جوزقند، انواع برگه‌های خشک شده از میوه‌های درختی، توت خشکه، انجیر خشکه، کشمش، نخودچی، بادام‌‌زمینی، خرما، نقل، قند، نبات، کام، شکلات، حلوا، انواع میوه‌های فصل، انواع شیرینی و... در سفره‌ای بزرگ و طولانی، تمام عرض مسجد و حسینیه موسی بن جعفر(ع) در محله مصلای برزک را دربر گرفته‌اند. مرکز سفره نیز زیراندازی سبز دارد و کتاب مقدس، شمع و شمعدان در آنجا فراتر از دور و بر خود، بر تمام سفره احاطه دارند.
دیروز، 23 مردادماه، ششم امام حسین(ع) بود و در برزک، این‌گونه، مراسم ششم را برگزار می‌کنند. تحفه‌های درختان پرمیوه و پرمغز و نغز این خوش‌هواترین و پرآب‌ترین آبادی منطقه کاشان را در سینی می‌گذارند و به سفره تکیه مصلا هدیه می‌دهند. با اینکه شش کاسه گلین در هفت مجمعه مسین که سنت قدیم بوده، جای خود را به سینی‌های پرتعداد و دیس‌های پلاستیکی یک‌بار مصرف داده‌اند، ولی اصل نذر و برکت‌خواهی همان است که به گفته معمرین این آبادی، حدود دو قرن است برپا می‌شود.
در این مراسم آیینی، میدان‌داری با زنان است. آنان هستند که نوبرانه‌ها را در طول سال نگه می‌دارند تا در روز موعود در کاسه‌ها بریزند، کاسه‌ها را در سینی می‌گذارند، سینی‌ها را بر سر می‌نهند، تا مسجد می‌آورند و بعد نوبت سفره‌آرایی و چیدمان می‌شود؛ آماده برای خواندن قرآن، دعا، روضه و سخنرانی.
شهید عاشورا هر چند در سال 61 هجری در میعادگاه نینوا و در محاصره اشقیا عزیز داشته نشد، ولی در میان شیعیان معتقد، بلکه همه آزادی‌خواهان، عزیز است. برای همین، در نذورات نیز بهترین و خواستنی‌ترین تحفه‌ها را پیشکش می‌دارند.
در جامعه کشاورزی برزک نیز چنین است؛ ماندنی‌ترین و گرانبهاترین دسترنج‌شان را که بر سرشاخه‌های درختان تنومند نشسته است، به نذر پیوند می‌زنند تا هم ادای دین، احترام و بزرگداشت داشته باشند و هم برای زندگی، محصول، آب و باغ خود طلب برکت، جذب خیر و دفع شر کنند، سلامت و حاجت خود را بطلبند، فرزندان صالح تمنا کنند و با حال خوش‌تر به زندگی سلام گویند.
صحنه پایانی، بعد از خواندن قرآن، دعا، روضه و سخنرانی، تجمیع، ممزوج و مخلوط کردن همه آجیل‌ها و خوراکی‌هاست؛ تقسیم کردن به بسته‌های کوچک (پاکت‌های فریزر که جایگزین دستمال‌های قدیمی شده‌اند) و توزیع میان عزاداران، حاضران و سفارش‌دهندگان.
این بخش پایانی با رسوم شفاخواهی و درمان‌طلبی مانند «چش چینی»، «قاشق زنی» و... همسانی دارد، چراکه با مخلوط کردن همه خوراکی‌ها شاید بخشی از تحفه‌ها که حلال، طیب، طاهر و نظرکرده‌تر است، در بسته هر نفر باشد و باعث سرازیر شدن خوبی‌ها و خیرمندی‌ها برای گیرنده نذری باشد.
مراسم روز ششم امام حسین(ع) در برزک به شماره 705 در تاریخ 91/9/22 به ثبت میراث فرهنگی ناملموس رسید و امروزه علاوه بر محله مصلا، در محله‌های دیگر برزک نیز برگزار می‌شود.
محمد خداداد، پژوهشگر آیینی و فرهنگ عامه
انتهای پیام
