تخت فولاد نیازمند نگاه فرهنگی است

به گزارش ایکنا از اصفهان، نشست تخصصی «نقش و جایگاه آرامستان تخت فولاد در گردشگری معنوی و تعالی‌بخش» روز گذشته، ۲۵ بهمن‌ماه در هفدمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران برگزار شد.

در این نشست، ابتدا سیداحمد محیط طباطبایی، رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران(ایکوم) به بررسی ابعاد گسترده آرامستان تخت فولاد پرداخت و تصریح کرد: موزه، پدیده‌ای است که مجموعه‌ای از مؤلفه‌های فرهنگی، تاریخی و هنری در آن دیده می‌شود. تخت فولاد خود موزه‌ای جامع به شمار می‌رود که به‌صورت زنده، این مؤلفه‌ها را گردهم آورده است. بنابراین دیگر نیازی نیست که فرهنگسرا یا مکانی جداگانه برای عرضه این مهم داشته باشیم.

وی افزود: در گذشته برای آنکه مکانی باقی و برقرار بماند، در کنار آن گورستانی بنا می‌کردند. هر شهر و روستایی برای آنکه دوام داشته باشد، قبرستانی دارد و اصفهان دقیقاً از این نعمت زنده برخوردار است. امروز در هیچ شهری از ایران، مجموعه‌ای سراغ نداریم که تا این حد ابعاد گوناگون داشته باشد که ذکر آنها فراتر از این مجال است.

رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران تأکید کرد: متأسفانه ده‌ها سال است که نگاه ما به قبرستان‌ها صورت بهداشتی پیدا کرده و امروز به اشتباه دفن در تخت فولاد متوقف شده است، در حالی که با رعایت سلسله‌مراتبی می‌توانیم این قبرستان را دوباره پویا نگه داریم. لطماتی به این سرزمین وارد شد تا آنکه مرحوم مهندس کازرونی در زمانی که ریاست کل میراث را بر عهده گرفت، دوباره به این مجموعه توجه کرد و آثاری تحقیقی درباره آن منتشر شد.

وی هشدار داد: اینکه هنرمندان یا نام‌آوران در آرامستان‌ها جدا از مردم دفن شوند، سابقه نداشته است. در قبرستان‌های اصیل همچون تخت فولاد، بزرگان در میان مردم عادی دفن می‌شدند و مکان‌ها طبقاتی نبود. همچنین یکسان‌سازی قبرها کاری غلط است و ما از تنوع قبرها مطالب فراوانی می‌آموزیم.

محیط طباطبایی اضافه کرد: نگاه به قبرستان تخت فولاد باید فرهنگی باشد و من هم آنچنانکه دنبال کردم، متوجه شدم کارهای خوبی با نگاه فرهنگی در سال‌های اخیر انجام شده است که باید ادامه یابد. گردشگرانی که می‌خواهند تاریخی از اصفهان را یک‌جا ببینند، باید به تخت فولاد بیایند و وظیفه مسئولان هم آن است که اطلاعات صحیح در اختیار آنان قرار دهند.

وی در پایان سخنانش گفت: تخت فولاد میراث ملی ما در تمامی ادوار و زاینده‌رود مهم‌ترین جلوه اصفهان است. آب زاینده‌رود در درجه اول برای خود رودخانه است و باید تا گاوخونی جاری باشد؛ اگر اضافه بر آن آبی موجود بود، می‌توان آن را به کشاورزی و صنعت داد، اما بدانیم که در ابتدا باید سیستم طبیعی حفظ شود.

تخت فولاد مکانی برای تعالی‌بخشی است

در ادامه، اصغر منتظرالقائم، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با اشاره به وسعت عناصر تخت فولاد اظهار کرد: دانشنامه تخت فولاد از ۲۰ سال پیش با همت ۱۳۰ پژوهشگر تدوین شد. در این کار بزرگ، محققان بسیاری از شهرهای گوناگون و خارج از کشور ما را همراهی کردند و در آن صدها مدخل در معرفی مشاهیر تخت فولاد وجود دارد. تدوین چهار جلد دانشنامه برای یک گورستان، امری بی‌نظیر بوده است.

وی یادآور شد: سنگ قبرها خود موزه‌ای گویا هستند. اشعار زیبا و خوشنویسی در کنار ماده‌تاریخ‌ها، خود سخنگوی فرهنگ هستند. حجاری‌های سنگ‌ها نیز با نقوشی از فرشتگان، انسان‌ها و گیاهان زیبایی بسیاری فراتر از وصف به این مکان داده‌اند.

مدیر دانشنامه تخت فولاد ادامه داد: علاوه بر بزرگان علمی و هنری، تخت فولاد میراث ناملموسی هم دارد که باید مورد توجه قرار گیرد و همین امروز هم آیین‌هایی در این مکان جاری است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به برگزاری دعای کمیل اشاره کرد. همچنین در روزهای گوناگون و به‌خصوص در شب‌های جمعه، مردم به‌صورت گسترده در تکایا حضور دارند.

وی در پایان تصریح کرد: تخت فولاد از دوران پیش از اسلام و تا اکنون پابرجاست و مکانی برای تعالی‌بخشی است. مردم در طول زندگی خود مشکلات روحی و روانی فراوانی دارند که با آمدن به این مکان معنوی به درمان آنها می‌پردازند و ارتباطی با عالم معنا برقرار می‌کنند.

یادآور می‌شود در این نشست، از نخستین نقشه گردشگری اصفهان به زبان چینی انگلیسی همزمان با آغاز سال نوی چینی نیز رونمایی شد.

محمود فروزبخش