اعتکاف؛ بستری برای تقویت سرمایه اجتماعی
معاون تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان گفت: اعتکاف ظرفیت بزرگی برای تقویت سرمایه اجتماعی و دینی جامعه است و میتواند نوجوانان و جوانان را در برابر امواج فرهنگی مخرب بیمه کند.
به گزارش خبرنگار ایکنا از اصفهان، حجتالاسلام والمسلمین سیدحسین مؤمنی، معاون تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان در نشست مسئولان اجرایی مراسم اعتکاف استان که امروز، ششم دیماه در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان برگزار شد، با تأکید بر اهمیت اعتکاف در تربیت دینی نسل نوجوان و جوان اظهار کرد: اعتکاف یکی از مهمترین بسترهای رفتارسازی دینی در جامعه است و میتواند نقشی تعیینکننده در ایجاد انس، عادت و معرفت دینی ایفا کند.
وی با اشاره به رشد چشمگیر اعتکافهای دانشآموزی در سالهای اخیر گفت: در اوایل دهه ۹۰، برگزاری اعتکاف دانشآموزی به تعداد اندکی مسجد محدود بود؛ اما امروز صدها مسجد در استان اصفهان میزبان اعتکاف دانشآموزی هستند. این پدیده یکی از رویشهای روشن انقلاب اسلامی محسوب میشود که بهویژه در میان نوجوانان و جوانان نمود عینی پیدا کرده است.
معاون تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان با مقایسه شرایط کنونی با دهههای گذشته بیان کرد: دشمن در دهههای ۶۰ و ۷۰ تمرکز خود را بر جنگ فکری، مناظره، کتاب و مقاله قرار داده بود؛ اما از دهه ۸۰ به بعد با تغییر میدان، به سمت رفتارسازی حرکت کرده است. امروز تغییر باورها نه از مسیر بحث و استدلال، بلکه از طریق تغییر سبک زندگی و الگوهای رفتاری دنبال میشود.
وی با اشاره به نقش رسانهها در این فرآیند ادامه داد: انسان معاصر بهواسطه سلطه رسانه و فضای مجازی، کمتر اهل تفکر عمیق است و همین موضوع، بستر مناسبی برای اثرگذاری از طریق رفتار ایجاد کرده است. در این شرایط، فرد ابتدا در یک رفتار مشارکت و سپس بهتدریج باورهای خود را با آن هماهنگ میکند؛ موضوعی که در روانشناسی از آن با عنوان «ناهماهنگی شناختی» یاد میشود.
مؤمنی با اشاره به بعضی پدیدههای اجتماعی اخیر گفت: در بسیاری از مسائل فرهنگی و اجتماعی، دشمن بدون برگزاری مناظره یا تولید محتوای نظری، صرفاً با ترویج رفتارهای خاص از طریق رسانه، به تغییر تدریجی نگرشها دست یافته است. این الگو در مقابل بهصورت مثبت نیز میتواند استفاده شود.
پیادهروی اربعین و اعتکاف؛ نمونههای موفق رفتارسازی مثبت
وی پیادهروی اربعین و اعتکاف را نمونههایی موفق از رفتارسازی مثبت دانست و افزود: تجربه نشان داده است که بسیاری از نوجوانان و جوانانی که حتی پیشزمینه اعتقادی قوی نداشتند، پس از حضور در این مناسک دچار تحول جدی شدهاند؛ تحولی که با دهها نشست علمی و مقاله به دست نمیآمد.
معاون تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان با تبیین مراحل تربیت دینی تصریح کرد: نخستین مرحله، ایجاد انس دینی است؛ یعنی فرد نسبت به خدا، دین و عبادت احساس خوشایند پیدا کند. اعتکاف دقیقاً در این نقطه نقشآفرینی میکند. بسیاری از شرکتکنندگان، بهویژه در بخش دانشآموزی ممکن است پیش از این تجربه حضور مستمر در مسجد را نداشته باشند.
وی ادامه داد: مرحله دوم، تبدیل این انس به عادت دینی است؛ بهگونهای که نماز، روزه و حضور در مسجد به بخشی از سبک زندگی فرد تبدیل شود. اگر پس از اعتکاف، حداقل بخشی از معتکفان به مسجد و محافل دینی محل خود پیوند نخورند، باید در شیوههای اجرا بازنگری کرد.
مؤمنی مرحله سوم تربیت دینی را معرفت دینی دانست و گفت: فرد باید بداند چرا عبادت میکند و نسبت خود را با خدا و دین بشناسد. پس از آن، مرحله چهارم یعنی خودجوشی دینی شکل میگیرد؛ جایی که فرد بدون اجبار، خود را مسئول میداند و در عرصههای دینی و اجتماعی وارد میشود.
وی با تأکید بر لزوم تداوم ارتباط با معتکفان اضافه کرد: سه روز اعتکاف فرصتی ارزشمند است؛ اما اگر ارتباط پس از آن قطع شود، اثرگذاری کاهش مییابد. ایجاد حلقههای ارتباطی، پیگیری مستمر و توجه به نیاز عاطفی نوجوانان، از الزامات موفقیت در این عرصه است.
معاون تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان در پایان با اشاره به سرمایهگذاری گسترده دشمن در حوزه فرهنگ، آداب و سبک زندگی تأکید کرد: اعتکاف ظرفیت بزرگی برای تقویت سرمایه اجتماعی و دینی جامعه است و میتواند نوجوانان و جوانان را در برابر امواج فرهنگی مخرب بیمه کند. استفاده هوشمندانه از این ظرفیت، نیازمند برنامهریزی، ارتباط مؤثر و نگاه بلندمدت است.
انتهای پیام
