تراکم معنا و حافظه جمعی؛ ویژگی منحصربهفرد تخت فولاد
نویسنده کتاب «سپهر ملکوت» گفت: اگرچه همه گورستانها واجد هویت تاریخی هستند، اما تخت فولاد از نظر تراکم معنا و حافظه جمعی، موقعیتی منحصربهفرد دارد.
به گزارش خبرنگار ایکنا از اصفهان، مهرداد عربستانی، نویسنده کتاب «سپهر ملکوت» در آیین رونمایی از این کتاب که امروز، چهارم دیماه با حضور جمعی از مسئولان شهری در مصلای امام خمینی(ره) اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: انسانها هنگام تولد ناخواسته درون یک جامعه، فرهنگ، زبان و تاریخ پرتاب میشوند؛ تاریخی که پیش از آنان شکل گرفته است و آنها تأثیری در آن نداشتهاند؛ سپس بهتدریج بهوسیله زبان، خاطرات جمعی، شادیها، رنجها و تجربههای نسلهای گذشته به آنان منتقل میشود.
وی افزود: انسان در عین حال که وارث گذشته است، رو به آینده نیز حرکت میکند و از همان زمینه تاریخی و فرهنگی، در ساخت آینده خود و جامعه مشارکت دارد. در این مسیر، نقش نهادهایی مانند خانواده، مدرسه و جامعه غیرقابل انکار است؛ ولی از سوی دیگر فضاهایی همچون موزهها، معماری شهری، نمادها و بهویژه گورستانها، تبلور عینی حافظه تاریخی و فرهنگی یک ملت بهشمار میروند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به جایگاه ویژه تخت فولاد تصریح کرد: گورستانها محل پیوند فرهنگ و تاریخ یک جامعه با خاک هستند؛ در این میان تخت فولاد بهدلیل ردپاهای تاریخی گسترده در دورههای مختلف، جایگاهی ممتاز دارد. اگرچه همه گورستانها واجد هویت تاریخی هستند، اما تخت فولاد از نظر تراکم معنا و حافظه جمعی، موقعیتی منحصربهفرد دارد.
وی با تأکید بر ضرورت آشتی با گذشته گفت: مواجهه با تاریخ و سنت به معنای دیدن، شناختن و فهمیدن گذشته بدون حذف، قضاوت یا نادیدهگرفتن چیزی است؛ حتی اگر این گذشته خوشایند نباشد. فقط از مسیر پذیرش تاریخ است که امکان ترمیم، شفا و گشودن راهی برای ساختن آینده فراهم میشود.
عربستانی تأثیر نهادهای فرهنگی و مدیریت شهری را در این مسیر مورد اشاره قرار داد و افزود: شهرداریها و نهادهای فرهنگی میتوانند با فراهمکردن بستر انتقال بیواسطه تاریخ، گذشته را همانگونه که هست، به نسل امروز منتقل کنند. بناها اگرچه خود سخن نمیگویند، اما آنچه به آنها معنا میدهد، میراث فرهنگی ناملموس شامل خاطرات جمعی، قصهها، باورها، مناسک، مهارتها و شیوههای زیست است.
وی با اشاره به لزوم بازخوانی صادقانه تاریخ بیان کرد: بخشهایی از تاریخ بهدلیل تلخ یا ناخوشایندبودن نادیده گرفته شدهاند و اگر این روند ادامه یابد، امکان تکرار این وقایع در آینده نیز وجود دارد. برای نمونه، حمله افغانها به اصفهان ترومایی تاریخی است که باید بدون قضاوت، تحلیل و فهم شود تا از تکرار چنین رخدادهایی جلوگیری به عمل آید.
این استاد دانشگاه در پایان ضمن قدردانی از همکاران پژوهشی خود گفت: این پژوهش با همراهی زهره کورانی و یوسف سرافراز انجام شده است و امیدوارم نتایج آن با نقد و نظر متخصصان تکمیل شود؛ چراکه مواجهه انتقادی با تاریخ، گامی ضروری برای پویایی فرهنگی و اجتماعی جامعه است.
انتهای پیام
