سیر تا پیاز نویسندگی کودک؛ از مخاطب‌شناسی تا قدرت تخیل
یک نویسنده و شاعر گفت: نویسنده کودک و نوجوان باید مخاطب‌شناس، با قدرت تخیل زیاد و از نظر علمی و ادبی، غنی باشد.
بنفشه رسولیان، متولد ۱۳۵۲ و ساکن شاهین‌شهر اصفهان، از نویسندگان و شاعران مطرح کودک و نوجوان است که سال‌هاست در این زمینه فعالیت دارد. آثار او در نشرهایی مانند مهرستان، نوشته، مرغ سلیمان، میچکا، مدرسه، به نشر و... چاپ و منتشر شده است. ارتباط رسولیان با کودکان نیز به کتاب‌هایش محدود نیست و پس از ۳۲ سال آموزگاری دوره ابتدایی و همزیستی با کودکان، امسال در آستانه بازنشستگی قرار دارد.
به مناسبت روز قلم، خبرنگار ایکنا از اصفهان به گفت‌وگو با این بانوی نویسنده پرداخته است که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
ایکنا ـ نخستین باری که برای نگارش داستان، قلم به دست گرفتید، چه زمانی و برای چه اثری بود؟ حس و حالتان را توصیف کنید.
من از کلاس سوم دبستان یعنی سال ۱۳۶۲، نوشتن را آغاز کردم و به خاطر دارم که از تابستان همان سال در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان محل زندگی‌مان ثبت‌نام کردم. با اینکه سن کمی داشتم؛ ولی در کلاس‌های نویسندگی کانون و دورهمی‌های کتابخوانی نیز شرکت می‌کردم.
می‌توان گفت نگارش تخصصی داستان را پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه آغاز کردم و اولین کتابم در قالب شعر به نام «ماه و من» برای رده سنی «ب» در انتشارات هشت بهشت به چاپ رسید. پس از آن نیز با انتشارات مهر قائم همکاری داشتم. از زمانی که شروع به نگارش کرده‌ام، فقط برای کودکان دست به قلم برده‌ام و کودک درونم بسیار فعال است.
ایکنا ـ با توجه به اینکه سال‌ها در جایگاه معلم با کودکان در ارتباط بوده‌اید، ارتباط مستقیم با آنها چقدر در خلق داستان‌هایتان مؤثر بوده است؟
من سال‌ها با کودکان در ارتباط بوده‌ام و تأثیر آنها در الهام‌بخشی داستان‌هایم بی‌نهایت بوده است. می‌توان گفت کودکان، ماده اصلی موضوعات انتخابی من برای نگارش بوده‌اند. همیشه کودکانی که در اطرافم هستند، در داستان‌هایم نیز حضور دارند. با نگاه به آثار من می‌توان دریافت که شخصیت‌ها رئال هستند و موضوعات کتاب‌هایم نیز همان مسائلی را دربرمی‌گیرد که کودکان با آنها مواجهند.
ایکنا ـ آیا نگارش داستان‌هایتان در دغدغه شخصی ریشه دارد یا اینکه کاملاً زاییده تخیل شماست؟
دغدغه‌های شخصی و تخیلاتم هردو در نگارش قصه‌هایم دخیل هستند. البته قدرت تخیلاتم بر دغدغه‌های شخصی‌ام می‌چربد. در کل دوست دارم برای کودکان، قصه‌هایی بنویسم که آنها را در واقعیت زندگی می‌کنند. بخشی از کارم نیز نگارش آثار فانتزی و تخیلی را شامل می‌شود که مبتنی بر دغدغه‌های شخصی است. البته علاقه من به نگارش داستانهای تخیلی در مقایسه با داستانهای رئال بیشتر است؛ اما باور دارم که هردو باید بر هم منطبق شوند.
ایکنا ـ نویسندگی برای کودکان و نوجوانان چه مهارت‌ها و توانمندی‌هایی نیاز دارد؟
نویسنده آثار کودک و نوجوان باید مخاطب‌شناس باشد، به این معنا که بداند مخاطبی که قرار است اثر او را بخواند، در چه گروه سنی قرار دارد و از نظر روحی، روانی و گستردگی گنجینه لغات و واژگان چگونه است. باید بداند آیا می‌توان برای آن گروه سنی از مفاهیم انتزاعی و انواع و اقسام آرایه‌های ادبی استفاده کرد یا خیر؟ بنابراین نویسنده چنین آثاری در وهله اول باید یک مخاطب‌شناس قدر باشد. در وهله دوم نیز باید توانایی و قدرت تخیل زیادی داشته باشد تا بتواند مفاهیمی را در آثارش بگنجاند که مورد علاقه کودکان است. نویسنده آثار کودک و نوجوان از منظر علمی و ادبی هم باید غنی باشد. نوشتن برای کودکان، امری سهل و ممتنع است. بسیاری گمان می‌کنند نوشتن برای کودکان ساده است، در حالی که وقتی قلم به دست می‌گیرند، سختی آن را متوجه می‌شوند. یک نويسنده آثار کودک و نوجوان نمی‌تواند هر کلمه و مفهومی را استفاده کند، مگر آنکه آن را صیقل و شکل بیان و کلام را تغییر دهد تا بتواند با کودک ارتباط برقرار کند.
ایکنا ـ مهم‌ترین یا به‌یادماندنی‌ترین بازخوردی که تاکنون از مخاطبان کودک دریافت کرده‌اید، چه بوده است؟
یکی از به‌یادماندنی‌ترین بازخوردهایی که از مخاطبانم دريافت کرده‌ام، به حدود ۱۰ سال پیش بازمی‌گردد. آن زمان بانویی معلم از کابل، ایمیلی برایم فرستاد و پس از معرفی خود گفت که برای شاگردانش کتاب‌های چهارجلدی من با عنوان «نیما» را می‌خواند و بچه‌ها نیز آنها را بسیار دوست دارند. هنوز هم ایمیل او را دارم. البته نمی‌دانم کتاب‌هایم چطور به دست ایشان رسیده بود؛ اما گفت‌وگو با آن شخص و خواندن ایمیلش برایم بسیار جالب بود.
بازخورد بعدی نیز به سال ۱۳۹۹ و انتشار کتاب «سفری که پر ماجرا شد» برمی‌گردد که مطلع شدم به دست کودکان مناطق محروم مرزنشین هم رسیده است و آن‌طور که مدیر و مسئولان انتشارات مهرستان برایم تعريف کردند، در آن زمان، پسربچه‌ای که در یکی از روستاهای دورافتاده سیستان و بلوچستان زندگی می‌کرد، به دلیل آنکه در محل زندگی‌اش امکان خط‌‌دهی آنتن تلفن همراه وجود نداشت، چندین کیلومتر پیاده‌روی می‌کند و با استفاده از تلفن همراه پدرش با انتشارات مهرستان در اصفهان تماس می‌گیرد و بابت نگارش این کتاب و محتوای آن، بسیار تشکر می‌کند. این زیباترین خاطره‌ای بود که هیچ‌گاه از یادم نخواهد رفت. امیدوارم خداوند به من کمک کند تا بتوانم مادامی که زنده‌ام، برای کودکان بنویسم.
یادآور می‌شود، تازه‌ترین اثر منتشرشده از این نویسنده، «مهراس و ماجراجویی در قصر» نام دارد که در قالب کمیک در انتشارات مهرستان به چاپ رسیده است. با توجه به استقبال کودکان و نوجوانان از این کتاب، تاکنون نزدیک به ۱۱ هزار نسخه از آن به فروش رفته و در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.
زهرا مظفری‌فرد
انتهای پیام
