هنرمندان جوان را در طراحی المان‌های شهری سهیم می‌کنیم

مصطفی نباتی‌نژاد، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان درباره ظرفیت‌های معنوی و قرآنی این شهر اظهار کرد: ما وارث میراث‌هایی هستیم که گوهرشناسان باید آن را بشناسانند. گوهرشناس اخیری که این موضوع را تبیین و واکاوی کرد، مقام معظم رهبری بود؛ ایشان در دیدار با دست‌اندرکاران کنگره 24 هزار شهید استان، صحبت بسیار مفصلی درباره ویژگی دینداری مردم اصفهان انجام داد که حتی برای خود ما اهالی اصفهان تازگی داشت.

وی افزود: رهبر معظم انقلاب در این دیدار به ظرفیت عالم‌پروری مردم اصفهان و روزگاری اشاره کرد که دانشگاه وجود نداشت و حتی علوم جدید نیز در حوزه تدریس می‌شد و اکنون با انفصال ساختاری که در این زمینه شکل گرفته است، باید تلاش کنیم تا عالمان ما در دنیا سرآمد باشند. در همین راستا، مدیریت شهری به دنبال برگزاری جایزه بزرگ اصفهان با محوریت تقدیر از نقش‌آفرینان مؤثر بین‌المللی مرتبط با اصفهان در آینده نزدیک است.

رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان اضافه کرد: اگر جایزه بزرگ اصفهان قرن‌های پیش برگزار می‌شد، علامه مجلسی(ره) یکی از چهره‌هایی بود که این جایزه باید به او تعلق می‌گرفت. جایزه بزرگ اصفهان باید به سرعت تعریف و پیگیری شود؛ در حال حاضر ایده‌پردازی آن انجام شده است و شورای سیاست‌گذاری جایزه به‌زودی شکل می‌گیرد. موضوع نیز به‌صورت غیررسمی با مقامات شهری و استانی مطرح شده است و در هفته‌های آینده شاهد شکل‌گیری شورای سیاست‌گذاری جایزه خواهیم بود.

وی ادامه داد: بخشی از جایزه بزرگ اصفهان به آن دسته از چهره‌های معتبر بین‌المللی مربوط می‌شود که در زمینه تکریم، ارتقای جایگاه، تولید آثار مرتبط و حتی حل مسائل اصفهان نقش‌آفرینی کرده‌ و گام برداشته‌اند.

نباتی‌نژاد بیان کرد: محور دیگر سخنان مقام معظم رهبری در دیدار با دست‌اندرکاران کنگره 24 هزار شهید استان اصفهان، دینداری مردم این استان و مناسبت‌ها، رویدادها و مناسک آنان بود که چگالی و تراکم آن از بسیاری شهرها بیشتر است. به تعبیر ایشان، زمانی حتی بیشتر از مشهد، در تیمچه‌های بازار اصفهان مراسم مذهبی برگزار می‌شد. شاید این روزها کمتر شاهد برگزاری مراسم در تیمچه‌های بازار باشیم؛ ولی مجموعه‌ای از آیین‌ها مانند روضه‌های خانگی و رویدادهای بزرگ شهری در مناسبت‌های مذهبی همچنان پررنگ است. علاوه بر این، حساسیت مردم اصفهان نسبت به مسائل مذهبی و تأکید آن‌ها بر بزرگداشت شعائر، جلوه‌ای دیگر از ظرفیت‌های معنوی اصفهان محسوب می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که این ظرفیت‌های معنوی چقدر در زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی شهر به‌کار گرفته شده، گفت: بعضی از برنامه‌ها و رویدادها با بهره‌مندی از نوآوری‌، جریان‌های اجتماعی را به حرکت واداشته است. در این راستا می‌توان به شکل‌گیری نهادهای تخصصی برای بعضی از موضوعات اشاره کرد؛ برای مثال باید از مراکز فرهنگی تخصصی در زمینه پشتیبانی و توانمندسازی نوجوانان نام برد که تعدادشان در شهر کم نیست؛ همین‌طور کانون‌ها، سمن‌ها و مراکز تخصصی در زمینه قرآن، سرود، شعر، ادبیات و... که به پاتوق نوجوانان تبدیل شده است. علاوه بر توانمندسازی، این مراکز به نوجوان کمک می‌کنند تا با مدیریت دوران بلوغ، دچار بی‌هویتی و ناامیدی نشود، شاکله فکری‌اش به درستی شکل بگیرد، دچار گسستگی از نهاد خانواده نشود و تعلقات هویتی‌اش را حفظ کند.

هر رویدادی پیوست فرهنگی می‌خواهد

عضو شورای شهر اصفهان در پاسخ به اینکه برای المان‌های شهری و رویدادهایی نظیر اجلاس مجمع شهرهای تاریخی جهان و جشنواره مبلمان شهری، چه سهمی برای ظرفیت‌های معنوی و مفاهیم دینی و قرآنی در نظر گرفته شده است، تصریح کرد: وقتی فراخوان جشنواره‌ها منتشر می‌شود، افراد و اندیشه‌های گوناگون امکان شرکت در آن‌ها را دارند. اگر آثار هنرمندان و فعالان صنفی جوهره توحیدی داشته باشد، فضا برای آن‌ها کاملاً فراهم است. به هر حال، تلاش ما باید این باشد که توسعه شهری بر مبنای توحیدی اتفاق بیفتد. ما در شهری زندگی می‌کنیم که گذشته‌ای توحیدی داشته است و طبیعتاً این سابقه باید در توسعه شهری لحاظ شود.

وی افزود: این نکته باید مدنظر قرار گیرد که هر رویداد فرهنگی و گردشگری که قرار است در شهر برگزار شود، پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی‌ نیز داشته باشد. یکی از این پیوست‌ها می‌تواند برگزاری تورهای بازدید از آثار و داشته‌های فرهنگی و هویتی برای شرکت‌کنندگان در رویدادها باشد که در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد. در این زمینه، روایتی که تولید و منتقل می‌کنیم، حائز اهمیت است. این روایت نباید صرفاً توصیف کالبدی آثار باشد، بلکه باید برداشتی از تاریخ و میراث معنوی شهر به مخاطب بدهد. رویدادها تمام می‌شود و آنچه می‌ماند، خاطرات مربوط به آن‌هاست و اگر مخاطب ما در جایی سفیر این خاطرات باشد، می‌تواند تصویری مثبت، مؤثر، الهام‌آفرین و امیدبخش ایجاد کند.

نباتی‌نژاد در خصوص کم‌وکیف المان‌های قرآنی در اصفهان توضیح داد: پیشنهاد من این است که نشستی با حضور مدیرعامل سازمان زیباسازی برگزار و در این خصوص بحث و گفت‌وگو شود. این سازمان مجموعه اقداماتی در خصوص نمادهای شاخص هویتی انجام داده است که تعداد آن‌ها کم نیست و بخشی از آن‌ها به نمادی دائمی تبدیل شده‌اند. نظر من این است که نمادی مانند «بسم الله الرحمن الرحیم» در سطح شهر کم است، در صورتی که می‌تواند الهام‌آفرین و حتی گره‌گشای بسیاری از مشکلات باشد. در حوزه دفاع مقدس نیز نمادهای بسیاری ایجاد شده و احیای محل مربوط به معراج شهدا نیز در دستور کار قرار دارد، هرچند این مکان در جایی واقع شده که مرز میان محدوده شهری اصفهان و خمینی‌شهر است و احیای آن از مسئولان این شهر نیز باید مطالبه شود.

وی همچنین به اقدامات شورای نام‌گذاری در دوره جاری مدیریت شهری اشاره کرد و گفت: شورای نام‌گذاری فقط می‌توانست به تعیین اسامی اکتفا کند؛ ولی تغییر المان‌های مربوط به کوچه‌ها و بن‌بست‌ها نیز در دستور کار قرار گرفت و مناطقی که نام شهید بر خود داشت، تابلوی آن‌ها از دایره به گل لاله تبدیل شد، یا تمثال‌های شهدا که در کنار نام آنان قرار گرفت. این اقدام تأثیر مثبتی بر خانواده‌های شهدا داشت و موجب دلگرمی آن‌ها شد. همین‌طور باید به پویش نام‌گذاری معابر با اسامی شهدا و ساخت تندیس‌ها اشاره کرد؛ بنابراین همه این اقدامات باید در کنار هم دیده شود.

رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح کرد: در خصوص نمادهای هنری، دو نوع رویکرد وجود دارد؛ یکی قائل به این است که نماد باید واضح و روشن باشد و دیگری معتقد است که نماد باید پر رمز و راز باشد و مخاطب خود معنا و مفهوم آن را کشف کند.

وی در پایان تأکید کرد: آنچه می‌خواهیم در زمینه المان‌های‌ شهری اتفاق بیفتد و پیگیر آن هستیم، این است که هنرمندان جوان در سطح شهر فرصتی برای خلق آثار خود پیدا کنند؛ یعنی دیواری اشتراکی در نقطه خاصی از شهر و با نامی مشخص در اختیار دانشجویان هنرمند قرار گیرد تا بنا به مناسبت‌های گوناگون، آثار خود را مرتبط با موضوع آن مناسبت به تصویر بکشند. این اتفاق هم رویدادی هنری است و هم موجب افزایش حس تعلق به شهر در میان نسل جوان و شکوفایی آن‌ها می‌شود. اگر این ظرفیت ایجاد شود، این اطمینان را می‌دهم که دانشجویان از آن استفاده حداکثری می‌کنند و بعداً از میان آن‌ها امثال هنرمندانی چون استاد فرشچیان ظهور می‌کند.

محبوبه فرهنگ