دوقطبی‌سازی؛ چالش فرهنگ‌سازی عفاف و حجاب
یک استاد حوزه و دانشگاه گفت: یکی از چالش‌های پیش روی ما در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، ایجاد فضای دوقطبی در جامعه یا فاصله‌گذاری میان افراد باحجاب و بی‌حجاب و رها‌کردن افراد سست‌حجاب به حال خود است.
الهام عربشاهی کاشی را در کاشان، نه‌تنها استاد حوزه و دانشگاه یا پژوهشگر دغدغه‌مند، بلکه یکی از چهره‌های مؤثر در زمینه جهاد تبیین و احیای فرهنگ عفاف و حجاب می‌شناسند؛ بانویی که رسالت خود را به کرسی تدریس و سخنرانی محدود نکرده و میدان‌دار گفت‌وگو با نسل جوان در سطح جامعه، کلاس‌ها و محافل مردمی این دیار است. او با اعتقاد راسخ به پیوند ناگسستنی عقل و وحی، سال‌هاست با نگاه علمی و دغدغه اجتماعی، در خط مقدم تبیین مفاهیم قرآنی، احیای سنت‌های اصیل دینی و مقابله با روایت‌های تحریف‌شده ایستاده است و با بهره‌گیری از جایگاه خود در هیئت اندیشه‌ورز بسیج و حلقه‌های علمی و فرهنگی کاشان، نه‌تنها در مقام معلم و سخنران، بلکه در نقش راهنمایی امین برای والدین، مربیان و جوانان این شهر عمل می‌کند. در ادامه گفت‌وگوی خبرنگار ایکنا از اصفهان با این بانوی دغدغه‌مند را می‌خوانیم.
ایکنا ـ به نظر شما، مهم‌ترین چالش‌های پیش روی ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه ایران چیست؟
یکی از چالش‌های پیش رو در این زمینه را ایجاد فضای دوقطبی در جامعه یا فاصله‌گذاری میان افراد باحجاب و بی‌حجاب می‌دانم، به‌گونه‌ای که افراد سست‌حجاب یا آن‌ها که دچار ضعف در اعتقاد هستند، کاملاً بی‌دین و بی‌ایمان خوانده و به حال خود رها می‌شوند، در حالی که براساس سیره شهدایی همچون شهید ابراهیم هادی و شهید سپهبد قاسم سلیمانی، باید تلاش و همت خود را بر این امر معطوف کنیم که دست چنین افرادی را بگیریم و آن‌ها را در آغوش اهل بیت(ع) رها کنیم؛ چراکه اگر بتوانیم یک نفر را نجات دهیم، مانند این است که یک امت را نجات داده‌ایم.
ایکنا ـ برخی معتقدند ضعف در تبیین فلسفه حجاب، زمینه‌ساز بدفهمی‌های اجتماعی شده است. به نظر شما چه عواملی باعث شده بخشی از جامعه حجاب را صرفاً امری تحمیلی تلقی کند؟
در عصری که بشریت تشنه معرفت و رسیدن به کمال در زندگی است و پیروی از الگوهای پوچ و گمراه، سرنوشتی جز حیرانی و ضلالت ندارد، تأسی به یگانه الگوی برتر زنان جهان، حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) می‌تواند راهگشا باشد.
لازم است فلسفه حجاب را با زبان عقلانی برای جوانان تشریح کنیم تا از سوءبرداشت‌ها جلوگیری شود؛ برای نمونه برخی فکر می‌کنند حجاب تبعیض جنسیتی است، در حالی که زن مظهر جمال محسوب می‌شود و زیبایی او به مراقبت بیشتری نیاز دارد، یا برخی معتقدند که محدودیت حجاب موجب خودنمایی بیشتر شده، در حالی که تجربه جوامع غربی خلاف این را نشان می‌دهد و زن بی‌حجاب به ابزار تبلیغاتی و کالای بی‌ارزش تبدیل شده است.
ایکنا ـ شما در جایگاه سخنران عرصه جهاد تبیین، چه ضرورت‌هایی برای بازخوانی و بازتولید گفتمان حجاب در فضای امروز اجتماعی و رسانه‌ای قائل هستید؟
بازخوانی و بازتولید گفتمان حجاب در فضای امروز اجتماع و رسانه بسیار ضرورت دارد؛ چراکه نه‌تنها عصر ما عصر ارتباطات و رسانه است، بلکه براساس قرآن، سنت، عقل و فطرت، حجاب دو فلسفه اساسی دارد؛ نخست اینکه زن از آرامش و بهداشت روانی برخوردار شود و بتواند بدون مزاحمت در اجتماع حضور یابد و دوم اینکه تحریک مردان کنترل شود تا سلامت خانواده و نسل به خطر نیفتد و جامعه از امنیت لازم برخوردار باشد.
حجاب نه‌تنها حکم فردی، بلکه رکنی مهم در تأمین امنیت روانی و اجتماعی جامعه و نشانه پذیرش ولایت الهی محسوب می‌شود و در سنت الهی، بدن‌نمایی و آرایش زنان برای نامحرمان، اختلاط زن و مرد و ترویج فساد و چشم‌چرانی به‌شدت نهی شده است. این مسائل در قرآن نیز در آیات ۳۱ سوره نور و ۵۳ سوره احزاب مورد تأکید قرار گرفته است. حجاب، سپر محکم زن در برابر دزدان عفت و شرف به‌شمار می‌رود و موجب تمرکز بر علاقه‌ورزی زوجین به یکدیگر، وفاداری خانواده و تعادل مسائل جنسی در جامعه می‌شود.
ایکنا ـ مهم‌ترین دغدغه‌های نسل جوان درباره موضوع حجاب چیست و چگونه می‌توان به این دغدغه‌ها پاسخ داد؟
در مواجهه با نسل جدید، به‌ویژه نسل Z یا نسل اینترنت، باید بیش از استدلال‌های نقلی، از استدلال‌های عقلی بهره برد. باید با جوانان گفت‌وگو کرد، دغدغه‌ها و شبهات‌شان را شنید و با سعه صدر پاسخ داد. همان‌طور که قرآن در آیه ۱۲۵ سوره نحل می‌فرماید: «وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ.» برای نمونه، می‌توان با آوردن دیدگاه اندیشمندان غربی چون ویل دورانت و برتراند راسل که بر ضرورت پوشیدگی و دشواربودن وصال زنان تأکید دارند، فلسفه حجاب را برای جوانان روشن کرد.
ایکنا ـ رسانه‌های جریان انقلاب در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب چه نقاط ضعف و قوتی داشته‌اند؟ چه راهکارهایی برای اثرگذاری بیشتر رسانه‌ها پیشنهاد می‌کنید؟
نقش رسانه‌ها در تبیین ارزش حجاب غیرقابل‌انکار است. بی‌توجهی به بعضی تولیدات سینمایی یا سریال‌های خانگی که ضدفرهنگ‌هایی مانند بی‌حجابی، بدن‌نمایی، مد و تجمل‌گرایی را ترویج می‌کنند، آسیب‌زاست. تأثیر سلبریتی‌ها و نوع پوشش و رفتار آن‌ها در رسانه‌ها بسیار جدی است؛ بنابراین باید توجه کرد که «هر آنچه دیده بیند، دل کند یاد.»
رسانه‌های جریان انقلاب باید به معرفی الگوهای برتر زنان محجبه در دنیای اسلام و حتی غرب بپردازند و الگوهای عاشورایی مانند حضرت زینب(س) را پررنگ کنند. مداحان، شاعران آیینی و هیئت‌ها می‌توانند در ایام محرم و صفر با بهره‌گیری از منبر و نوحه‌خوانی، این پیام‌ها را منتقل کنند.
ایکنا ـ در مقام پژوهشگر فعال، چه تجربه یا نمونه موفقی در اقناع نسل جوان درباره عفاف و حجاب داشته‌اید؟
معرفی کتاب‌های اثرگذار همچون «جواهرانه» به نسل نوجوان و جوان بسیار مؤثر بوده است. سرگذشت برخی مدل‌های غربی در این کتاب ذکر شده که پس از بازگشت به حجاب، به آرامش روحی و روانی رسیده‌اند و آرزو می‌کردند ای کاش زودتر حجاب را انتخاب می‌کردند؛ همچنین ارائه محصولات پژوهشی مانند کتاب، مقاله، پادکست و نمایشنامه و استفاده از جلوه‌های سمعی و بصری، روش‌های موفقی در اقناع نسل جوان بوده است.
ایکنا ـ اگر بخواهید سه راهکار عملی و فوری برای ارتقای فرهنگ عفاف و حجاب پیشنهاد کنید، چه خواهد بود؟
نخست، استفاده از زبان حکیمانه و گفت‌وگوهای سازنده با نسل جوان؛ دوم، تولید محتواهای خلاقانه در قالب اینفوگرافی، پادکست، نمایشنامه و فرآورده‌های پژوهشی؛ سوم، بهره‌گیری از فرهنگ عامه، ضرب‌المثل‌ها و معرفی الگوهای موفق محجبه در سطح رسانه‌ها و فضای شهری.
ایکنا ـ چگونه می‌توان معارف قرآنی مرتبط با حجاب را برای نسل امروز ساده‌سازی و کاربردی کرد؟
با بررسی دقیق سیره حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) و استفاده از قالب‌های جذاب مانند اینفوگرافی، پادکست، نمایشنامه و کتاب‌های مفید می‌توان مفاهیم قرآنی حجاب را کاربردی و ساده‌سازی کرد؛ همچنین استفاده از زبان عامه‌فهم و محصولات رسانه‌ای جذاب، راهگشا خواهد بود.
ایکنا ـ در پایان، پیام یا توصیه شما برای خانواده‌ها، مربیان تربیتی و فعالان فرهنگی کشور در هفته عفاف و حجاب چیست؟
توصیه من به خانواده‌ها، مربیان و فعالان فرهنگی این است که اصل گفت‌وگو و مناظره نیکو، استفاده از زبان نرم و سعه صدر را در تعلیم و تربیت دینی فراموش نکنند. معرفی الگوهای برتر علمی، اجتماعی و فرهنگی محجبه در دنیای اسلام و غرب به نوجوانان و جوانان ضروری است. بزرگداشت حجاب و حیا متعلق به یک روز یا یک هفته نیست، بلکه باید لحظه‌لحظه زندگی زنان و دختران ما در سایه عفاف و حجاب سپری شود.
زهراسادات محمدی
انتهای پیام
