با سقوط حکومت بشار اسد و روی کار آمدن احمد الشرع یا همان ابومحمد جولانی، تنشها و درگیریها میان هیئت حاکم بر سوریه به رهبری جولانی با اقلیتهای قومی و مذهبی این کشور شدت یافته است، بهطوری که نیروهای جولانی از همان ابتدای تکیهزدن وی بر مسند ریاستجمهوری سوریه، با علویها، بهویژه عناصری که ادعا میشود، از وابستگان نظام پیشین هستند، درگیر شدند. این درگیریها که در مناطق علوینشین سوریه مانند لاذقیه، طرطوس، حماه و حمص رخ داد، به کشته و زخمیشدن بیش از هزار علوی و آوارهشدن هزاران تن دیگر منجر شده است.
درگیری و تنش میان حکومت جولانی با علویان، بیشتر بهدلیل وابستگی حکومت پیشین سوریه به آنهاست؛ از آنجا که تحریرالشام و در رأس آن، ابومحمد جولانی از معارضان اصلی حکومت اسد بودند، نیروهای جولانی از بیم آنکه علویان تهدیداتی متوجه حکومت جدید سوریه کنند، تلاش خود را برای سرکوب آنها میکنند؛ پس درگیریهای مسلحانه میان علویان و حکومت جولانی بیشتر بهمنظور وابستگی خاندان اسد به علویان و دفع هرگونه تهدیدات از جانب آنهاست.
دومین اقلیت مذهبی درگیر با دولت موقت سوریه، دروزیها هستند. منازعات دروزیها با جولانی، دو بعد داخلی و خارجی دارد. در بعد داخلی، دروزیها با اینکه در ابتدا از سقوط بشار اسد راضی به نظر میرسیدند و در ظاهر از حکومت جولانی استقبال کردند، اما تنشهای خشونتآمیزی که بین این فرقه با حکومت جدید سوریه رخ داده است، باعث بدبینی و بیاعتمادی دروزیها به عملکرد جولانی شده و بعید هم به نظر میرسد که دامنه منازعات محدود شود و روابط دو طرف بهبود یابد.
در بعد خارجی نیز رژیم صهیونیستی بهدلیل پیگیری منافع سیاسی خود در منطقه، از دروزیها در مقابل جولانی دفاع کرده و به بهانه حمایت از آنها، مواضع وابسته به رژیم جولانی را مورد هدف قرار داده است؛ همچنین حمایت بخشی از دروزیان وابسته به تلآویو مانند جریان حکمت الهجری از مقاومت در برابر جولانی و خودمختاری استان دروزینشین سویدا، درگیریها میان جولانی و دروزیها را اجتنابناپذیر کرده است.
آخرین گروه اقلیتی که با رژیم جولانی وارد تنش شده، کردها هستند. کردها در جایگاه یک اقلیت قومی در کشور سوریه، در زمان حکومت خاندان اسد، تعارضاتی با آن داشتند. آنها در جریان جنگ داخلی سوریه توانستند به خودمختاری محلی محدود دست یابند. کردها از ابتدای روی کار آمدن جولانی، با او مشکلات زیادی نداشتند؛ اما بهتازگی درگیریهایی میان نیروهای دموکراتیک سوریه موسوم به قسد و جولانی رخ داده است.
خبرگزاری سانای سوریه ادعا کرد که قسد با استفاده از خمپاره و تیربار سنگین، مناطق مسکونی در بعضی از محلههای حلب را هدف قرار داده است و از طرفی، تعدادی از تکتیراندازان قسد بر پشتبام ساختمانها مستقر شدهاند؛ اما قسد ضمن رد اتهامات یادشده، دولت موقت سوریه را مسئول مستقیم تشدید درگیریها دانست و مدعی شد که نیروهای جولانی با تجهیزات نظامی به مناطق مسکونی حمله کردهاند.
این تنشها در حالی میان قسد و جولانی رخ میدهد که دو طرف در توافقنامه ۱۰ مارس، تأکید کرده بودند که اختلافات خود را بهصورت مسالمتآمیز حل کنند و متعهد به ارتش واحد و حکومت مرکزی یکپارچه باشند؛ اما بهدلیل اختلافاتی که همچنان میان جولانی و جریانهای کردی جریان دارد، به نظر میرسد، توافق ۱۰ مارس ماهیت اجرایی نداشته باشد و دو طرف با نقض آن به منازعات با یکدیگر ادامه دهند.
یکی دیگر از منازعات کردها با دولت موقت سوریه، مربوط به برگزاری انتخابات نمایندگان مجلس از سوی جولانی است. قسد و سایر جریانهای کردی، انتخابات پارلمانی سوریه را در اصل نمایشی سیاسی از سوی رژیم جولانی دانستند و از طرف دیگر اعلام کردند که انتخابات مجلس سوریه در غیاب نامزدی آزاد، رأیگیری واقعی و شفاف مردمی و بدون هیچ اعتباری برگزار شده است و نشانگر اراده ملی نیست.
نقش ترکیه نیز در این منازعات، حائز اهمیت است. دولت ترکیه شبهنظامیان کرد را چالشی اساسی علیه منافع و امنیت ملی خود تلقی میکند و حتی وارد نبردهایی با آنها شده است. نزدیکی ترکیه به دولت موقت سوریه و از سوی دیگر، منازعات ترکیه با جریانهای کردی سوریه، باعث افزایش فشارها از سوی آنکارا و جولانی بر شبهنظامیان کرد برای خلع سلاح آنها شده است؛ اما قسد بهمنظور حفظ منافع سیاسی و امنیتی خود در برابر دولت موقت، نمیتواند بهطور کامل به توافقنامه ۱۰ مارس پایبند باشد و سلاح خود را کنار بگذارد.
روی هم رفته، منازعه با اقلیتهای سوری یکی از چالشهای اساسی دولت موقت جولانی است و اقلیتهای سوریه بنا به دلایل سیاسی، فرقهای و امنیتی، منازعات گستردهای با رژیم جولانی داشتهاند و همین امر، دستیابی به راهحلی مسالمتآمیز میان آنها با جولانی را تقریباً غیرممکن کرده است.
پگاهسادات طباطبایی
انتهای پیام