Çarpık imanlar

TAHRAN (IQNA) – Allah’a imanın birey ve toplum hayatına olumlu etkileri vardır ancak Kur’an bazı insanların imanlarını eleştirerek gerçek imanın olumlu etkilerinden yararlanamadıklarını söyler.

Kur’an-ı Kerim’de çeşitli iman türleri ve eğilimler şöyle eleştirilir:

1-Mevsimsel ve arasıra olan iman. Bazı insanlar tehlike ve tehdin altındayken Allah’ı hatırlar ama durum düzeldiğinde ise Allah’ı unutup yeniden şirke yönelirler.

Ankebut suresi 65. ayeti:  “Onlar bir gemiye bindikleri zaman (fırtına korkusuyla), kendisine içten bir inanç ve bağlılıkla Allah’a yakarırlar; fakat onları sağ salim karaya çıkardığında bakarsın ki yine Allah’a ortak koşuyorlar.”

2- Taklide dayalı iman. Bazı insanların Allah’a imanı delil ve akıl değil, atalarını taklit etmenin sonucudur. Putperestler, ilahi elçilere, ataları öyle inandığı için putlara inandıklarını söylemişlerdi. Kur’an onlara Şuara suresi 74. ayetinde diyor ki:  “Hayır ama biz atalarımızı böyle yapar bulduk” dediler.

3-Yüzeysel iman. Bazı insanların imanı yüzeysel olup ruhlarına ve kalplerine nüfuz etmemiştir. Hucurat suresi 14. ayeti: “Bedevîler, “İman ettik” dediler. Şunu söyle: “Henüz iman gönüllerinize yerleşmediğine göre, sadece boyun eğdiniz. Bununla beraber Allah’a ve resulüne itaat ederseniz yaptığınız hiçbir şeyi boşa çıkarmaz; Allah çok bağışlayıcı, çok esirgeyicidir.”

4-Amelsiz iman. Kur’an’nın birok ayetinde bilgilerine rağmen amel etmeyen insanlar eleştirilmektedir. “İnsanlar, denenip sınavdan geçirilmeden, “İman ettik” demekle bırakılacaklarını mı sanıyorlar?” (Ankebut:2)

5-İmanın sarsılması: Bazı insanların imanında tereddüt ve belirsizlik vardır. Bu tür iman sahibi hangi tarafı seçeceğini bilemez.

Kur’an bu tür insanlar için Hac suresi 11. ayetinde şöyle buyurur: “Yine insanlar içinde kimileri vardır ki, Allah’a şartlı olarak kulluk eder; öyle ki kendisine bir iyilik denk gelirse bundan pek memnun olur, ama başına bir imtihan sıkıntısı gelse hemen yüz çevirir. Böyleleri dünyasını da âhiretini de yitirmiştir ve apaçık hüsran işte budur.”

6-Ödünç alınan iman. Usul-i Kafi kitabında dini kendilerine ait olmayanlarla ilgili Bab el-Me’arin başlıklı bir bölüm bulunmaktadır. Bu dünyada dinleri vardır ama öldükleri zaman imansız ölürler. Mesela Hac farz olup da hacca gitmeyen veya malının zekatını vermeyen kimseye öldüğü zaman, Hristiyan veya Yahudi olarak ölmesi söylenecektir.

Bir gün Peygamber Efendimiz mescide girdi ve namaz kılan beş kişiye şöyle dedi: “Kalkın ve mescidimizi terk edin, çünkü namaz kılıyorsunuz ama zekat vermiyorsunuz.”

7-Seçici iman. Bazı insanlar İslam ve Kur’an’dan sadece kendi çıkarlarına uygun şeyleri kabul ederler.  “Haklı çıkacaklarını bilirlerse koşarak ona geliyorlar. “(Nûr: 49)

“ Allah’ı ve peygamberlerini inkâr edenler, Allah ile peygamberlerini birbirinden ayırmak isteyenler, “Bir kısmına inanırız ama bir kısmına inanmayız” diyenler ve bunlar arasında bir yol tutmak isteyenler yok mu, işte gerçek kâfirler bunlardır ve biz kâfirlere alçaltıcı bir azap hazırlamışızdır.” (Nisâ :150)

İslam’ın başlangıcında bazı insanlar Peygamber Efendimiz’e gelip namaz kılmamak şartıyla ona iman ettiklerini söylediler. Allah’ın Resûlü de”Namazsız din olmaz” dedi.

8-Taktiki iman. Medine’deki Yahudi ileri gelenlerinden bazıları, bir sabah Peygamber Efendimiz’in hizmetine gelip iman edecekleri, aynı günün öğleden sonra ise İslam’ı bırakıp tekrar Yahudi olacakları ve İslam’ın faydasız olduğunu iddia edecekleri konusunda anlaştılar.

Allah, onların planlarını Peygamber Efendimiz’e (s.a.v.) vahiy yoluyla haber verdi. Al-I İmrân suresi 72. ayeti: “Ehl-i kitap’tan bir grup şöyle dedi: “Gün başlarken müminlere indirilmiş olana iman edip günün sonunda inkâr edin. Belki onlar da dinlerinden dönerler.”

Muhsin Kıraati’nin İnanç İlkeleri (Tevhid) kitabından alıntıdır.