غلبه بر درد و رنج در گرو هدفمند ساختن آن است

حسین مطیع، عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه صنعتی اصفهان، در گفت‌و‌گو با ایکنا از اصفهان با بیان اینکه همه انسان‌ها با علم حضوری خود درد و رنج را می‌فهمند، اظهار کرد: منشأ درد و رنج همواره یک چیز است و آن اینکه میل درونی انسان با واقعیت خارجی و بیرونی در تعارض قرار می‌گیرد، برای مثال ما دوست داریم که در جهان عدالت برقرار باشد، ولی وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم بی‌عدالتی‌های زیادی در جهان وجود دارد که باعث می‌شود ما دچار درد و رنج شده و فکر کنیم عدالت وجود ندارد، مثل اینکه چرا سرمایه‌های نخستین ما با دیگران مساوی نیست. یکی دیگر از مواردی که باعث درد و رنج می‌شود مرگ است. دوست نداریم بمیریم، چون می‌خواهیم جاودانه شویم، ولی بالاخره زندگی ما به پایان می‌رسد.
وی محدودیت‌های وجودی انسان را یکی دیگر از موارد درد و رنج خواند و افزود: انسان دوست دارد بلندپروازی‌هایی داشته باشد و افق‌های جدیدی را کشف کند، ولی در واقعیت عوامل زیادی مانع شده و به او اجازه موفقیت نمی‌دهد. از طرف دیگر، انسان نمی‌تواند معنا و حکمت برخی از اتفاقات و حوادث جهان هستی را درک کند، در حالی که در درون خود دوست دارد معنای آنها را بفهمد. همچنین انسان در درون خود دوست ندارد تنها باشد، ولی در بیرون احساس می‌کند تنهاست و کسی او را درک نمی‌کند، یا اینکه انسان دوست دارد پاک و معصوم و عاری از گناه و اشتباه باشد، ولی در واقعیت این‌طور نیست و گاه دچار گناه و خطا می‌شود.

درد و رنج انسان را آگاه و هوشیار می‌سازد
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه اگر منشأ درد و رنج را درک کنیم، فلسفه آن را نیز بهتر متوجه می‌شویم، گفت: اندیشمندان مسلمان و غیرمسلمان چند مورد را در قالب فلسفه زندگی بیان کرده‌اند، اول اینکه درد و رنج جنبه تنبیهی و بیدارگری برای انسان دارد و او را آگاه و هوشیار ساخته و متوجه نعمت‌هایش می‌کند. درد و رنج گاهی مواقع باعث شکوفایی استعدادهای انسان نیز می‌شود، بیش از نود درصد اختراعات و اکتشافات ناشی از درد و رنج‌هایی بوده که بشر متحمل شده و برای رفع آنها دنبال اختراعات و اکتشافات رفته است.
مطیع اضافه کرد: درد و رنج گاهی باعث ترفیع درجه می‌شود، در حدیثی از امیرالمؤمنین علی(ع) آمده است:«إِنَّ الْبَلَاءَ لِلظَّالِمِ أَدَبٌ وَ لِلْمُؤْمِنِ امْتِحَانٌ وَ لِلْأَنْبِيَاءِ دَرَجَةٌ وَ لِلْأَوْلِيَاءِ كَرَامَة؛ بلاها برای ظالم تـأدیب و برای مؤمنان امتحان و برای پیامبران درجه و برای اولیا کرامت و مقام است». از طرف دیگر، بعضی از دردها و رنج‌ها نسبی‌اند، یعنی برای یک نفر درد و رنج و برای دیگری خوشی و نعمت است، ولی باید به این نکته توجه کنیم که در جهان هستی هماهنگی نهایی وجود دارد، مبنی بر اینکه همه چیز در نهایت نیکوست و اگر هم درد و رنجی وجود دارد، به خال سیاهی بر روی رخی زیبا می‌ماند، خود خال زشت است، ولی هماهنگی نهایی آن را زیبا و زیباتر می‌کند، مثل شبکه فاضلاب برای یک ساختمان است که اگرچه کثیف و بدبوست، ولی وجود آن برای ساختمان لازم و ضروری است.

سختی و آسانی همزاد یکدیگرند
وی افزود: دردها و رنج‌ها گاهی مواقع باعث می‌شود در کنار آنها به خیرهای دیگری برسیم و در واقع اینها همزاد هم‌اند، قرآن می‌فرماید: «فان مع العسر يسرا ان مع العسر يسرا؛ بعد از هر دشوارى گشايشى است، بلكه با هر دشوارى دو گشايش است». امام حسن عسکری(ع) فرمودند: «هیچ درد و رنجی نیست که خداوند به انسان مومن می‌دهد، جز اینکه نعمت بالاتری او را احاطه کرده است». اگر این نکته را متوجه شویم، آن وقت دردها و رنج‌های عالم معنادار می‌شود.
عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: منظور از معناداری این است که درد و رنج برطرف شود که گاهی مواقع این اتفاق رخ می‌دهد و گاهی هم نه؛ اگر برطرف نشود، هدفمند شود، یعنی هدفی وجود داشته باشد که ارزشمندتر از تحمل درد و رنج باشد؛ مثل دانش‌آموز یا دانشجویی که شب امتحان با درد و رنج درس می‌خواند، با این هدف که نمره خوبی کسب کرده و قبول شود، چون این هدف شریف است و ارزش دارد، به خاطر آن درد و رنج را تحمل می‌کند؛ یا اینکه گفته شده اگر مصیبتی پیش آمد یا عزیزی را از دست دادید، کربلا را یاد کنید، چون با این کار درد و رنج خود را معنادار می‌کنید، یعنی هدفی پیدا کردید که ارزشمندتر از این وسیله بوده و آن، همراهی با حضرت سیدالشهدا(ع) و اتصال به جنبه‌های معنوی و ملکوتی ایشان است، آن وقت تحمل مصیبت یا داغ عزیزان آسان‌تر می‌شود.
وی تصریح کرد: در کنار سختی‌ها، آسانی نیز هست. خدا به هیچ‌کس سختی کامل نمی‌دهد. در عالم واقع هیچ فرد یا خانواده یا جامعه‌ای بدبخت یا خوشبخت کامل نیست.
مطیع اظهار کرد: مرگ تفاوت‌های میان انسان‌ها، جنگ‌ها و بیماری‌ها مصادیق سختی‌ها و مشقت‌هایی است که در عالم وجود دارد و اینکه چرا خداوند انسان را در رنج و سختی آفریده، برای پرورش و تکامل روح انسان، قدرشناسی، شکوفایی استعدادها و آزمون و ترفیع درجه اوست.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا هر کس به خدا نزدیک‌تر باشد، بیشتر به بلا و مصیبت گرفتار می‌شود، گفت: الزاماً این‌طور نیست. ممکن است خداوند بعضی از اولیای خود را با بلا و مصیبت آزمایش کند، ولی با عده‌ای هم این کار را نمی‌کند. البته اولیای خدا به این مقام رسیده‌اند که هر چه خدا به آنها بدهد اعم از غم و شادی برایشان فرقی ندارد و همان را می‌پسندند.
انتهای پیام