ازدواج پیامبر(ص) و خدیجه(س)؛ پیوندی مقدس و تاریخی

دهم ربیع‌الاول، سالروز پیوند آسمانی و الهی پیغمبر خاتم(ص) با بانوی مکرمه اسلام، حضرت خدیجه کبری(س) است؛ روزی که به‌مناسبت این وصلت، جانی تازه در جهان دمیده شد و حیات اسلام با این پیوند به ابدیت حیات بشر و ظهور موعود گره خورد. در این یادداشت تلاش شده است تا به بخشی از تأثیرات این ازدواج، این پیوند الهی در قرآن و بررسی آن در کلام بزرگان پرداخته شود. 

آشنایی و خواستگاری

حضرت خدیجه(س) که از زنان ثروتمند و محترم قریش بود، به‌دلیل درستکاری و امانتداری حضرت محمد(ص)، به ایشان علاقه‌مند شد. این علاقه زمانی شکل گرفت که حضرت محمد(ص) در جایگاه کارگزار تجاری خدیجه(س) در سفرهای تجاری به شام شرکت و با صداقت و اخلاق نیکوی خود، اعتماد و محبت خدیجه(س) را جلب کرد.

مراسم عقد و ازدواج

مراسم عقد این دو بزرگوار با حضور بزرگان قریش و خانواده‌های دو طرف برگزار شد. خطبه عقد را ابوطالب، عموی حضرت محمد(ص) خواند و مهریه‌ای که برای این ازدواج تعیین شد، نشان از احترام و ارزش والای این پیوند داشت. 

زندگی مشترک

زندگی مشترک حضرت محمد(ص) و حضرت خدیجه(س) سرشار از محبت، احترام و همکاری بود. حضرت خدیجه (س) با تمام وجود از حضرت محمد(ص) حمایت کرد و در سخت‌ترین شرایط، پشتیبان و همراه ایشان بود. 

تأثیر ازدواج مقدس بر جامعه اسلامی

ازدواج حضرت محمد(ص) و حضرت خدیجه(س) تأثیرات عمیقی بر جامعه اسلامی داشت. حضرت خدیجه(س) با حمایت‌های مالی و معنوی خود، نقش مهمی در پیشبرد اهداف اسلام و تقویت جایگاه حضرت محمد(ص) ایفا کرد. این پیوند، نمونه‌ای از ازدواجی موفق و الهی بود که می‌تواند الگوی مناسبی برای مسلمانان باشد. از جمله تأثیرات این ازدواج عبارتند از:

۱ ـ تقویت جایگاه اجتماعی حضرت محمد(ص): ازدواج با حضرت خدیجه(س) که از زنان ثروتمند و محترم قریش بود، به حضرت محمد(ص) جایگاه اجتماعی بالاتری بخشید. این پیوند سبب شد تا پیامبر(ص) بتواند با اطمینان بیشتری به تبلیغ دین اسلام بپردازد و حمایت‌های مالی و اجتماعی لازم را از همسر خود دریافت کند.

۲ ـ حمایت مالی و معنوی از پیامبر(ص): حضرت خدیجه(س) با تمام ثروت و دارایی خود از حضرت محمد(ص) و دین اسلام حمایت کرد. این حمایت‌ها به‌ویژه در دوران آغازین دعوت پیامبر(ص) بسیار حیاتی بود و به ایشان امکان داد تا بدون نگرانی از مشکلات مالی، به تبلیغ و گسترش اسلام بپردازد. 

۳ ـ تثبیت نقش زنان در جامعه اسلامی: این ازدواج نشان داد که زنان می‌توانند نقش‌های مهم و مؤثری در جامعه ایفا کنند. حضرت خدیجه(س) با مدیریت دارایی‌های خود و حمایت از پیامبر(ص)، نمونه‌ای از زنی موفق و تأثیرگذار در جامعه اسلامی بود و این امر به تثبیت نقش زنان در جامعه کمک کرد.

۴ ـ تربیت فرزندان بزرگوار: از این ازدواج، فرزندان بزرگواری چون حضرت فاطمه‌ زهرا(س) به دنیا آمدند که نقش مهمی در تاریخ اسلام ایفا کردند.

۵ ـ تقویت ایمان و اخلاق: حضرت خدیجه(س) با ایمان و اخلاق نیکوی خود، الگوی بزرگی برای زنان مسلمان شد و نقش مهمی در تقویت ایمان و اخلاق در جامعه اسلامی ایفا کرد. 

ازدواج مقدس در قرآن

در قرآن کریم به‌طور مستقیم به ازدواج حضرت محمد(ص) و حضرت خدیجه(س) اشاره نشده است؛ اما برخی از مفسران و علمای اسلامی معتقدند که بعضی از آیات به‌طور غیرمستقیم به این موضوع اشاره دارند. از جمله، آیه ۷۴ سوره فرقان که می‌فرماید: «وَالَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّهَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً؛ و کسانی که می‌گویند: پروردگارا! از همسران و فرزندانمان، مایه روشنی چشم ما قرار ده و ما را پیشوای پرهیزگاران گردان.» برخی مفسران این آیه را به حضرت خدیجه(س) و فرزندان ایشان، به‌ویژه حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نسبت داده‌اند. 

ازدواج حضرت خدیجه(س) و پیامبر(ص) در کلام بزرگان

مقام معظم رهبری به مهم‌ترین پیامد این پیوند مقدس اشاره می‌کند و می‌فرماید: «حضرت خدیجه(س) در واقع مادر ۱۲ امام است؛ چون ایشان مادر امیرالمؤمنین(ع) هم هست. ایشان امیرالمؤمنین(ع) را در آغوش خودش، در دامان خودش، در زندگى خودش پرورش داده تا چند سالگى.»

علامه محمدباقر مجلسی(ره): «خدیجه یاور راستین و بااعتبار اسلام بود که رسول اکرم(ص) با حمایت‌های بی‌دریغ و کارسازش در رسیدن به اهداف‌ بلند خود آرامش می‌یافت. به همین دلیل است که فرشته وحی از سوی خداوند متعال به او درود می‌فرستد.»

آیت‌الله جوادی آملی می‌گوید: «همان‌طور که وجود گرامی رسول اکرم(ص) قبل از نزول اسلام و قرآن به امانت معروف بود، خدیجه(س) نیز قبل از اسلام به طهارت معروف بود، می‌گفتند «بانوی طاهره.» آن «طاهره» همتای این «امین» شد و این «امین» همسر آن «طاهره» شد و آن اموال در راه اسلام صرف شد و خدا این صرف را پذیرفت و به رسولش فرمود: وَ وَجَدَکَ عَائِلاً فَأَغْنَی؛ یعنی تو را بی‌نیاز کرد، یعنی مال خدیجه(س) مال خداست، کار خدیجه(س) مقبول الهی است.» 

در پایان باید بر این نکته تأکید کرد که ازدواج حضرت محمد(ص) و حضرت خدیجه(س) یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رویدادهای تاریخ اسلام است که با عشق، احترام و همکاری همراه بود. این پیوند مقدس نه تنها بر زندگی شخصی این دو بزرگوار تأثیر گذاشت، بلکه بر جامعه اسلامی و تاریخ بشریت نیز تأثیرات عمیقی داشت.

زهراسادات محمدی