مادرانگی‌های حضرت زهرا(س)

لحظه لحظه زندگی پربرکت حضرت فاطمه زهرا(س) درخشان و نورانی است؛ اما نوشتار پیش‌ رو سعی دارد به تبیین نقش مادری حضرت صدیقه کبری(س) در طول زندگی کوتاه و مبارک ایشان بپردازد. آن حضرت که خود پرورش‌یافته دامان خدیجه(س) و رسول خدا(ص) بود، فرزندانی به جامعه بشریت تقدیم کرد که هرکدام صاحب عالی‌ترین ارزش‌های والای انسانی و نمادی از شجاعت، ایمان، مجاهدت، انسانیت و... بودند. 

رفتار با نوزادان 

هنگامی‌ که فرزندان حضرت فاطمه(س) متولد می‌شدند، ایشان نوزادان را نزد پدر می‌برد تا رسول خدا(ص) در گوش راست آن‌ها اذان و در گوش چپ‌شان اقامه بخواند؛ سپس گوسفندی برای آن‌ها عقیقه و مقداری از گوشت آن برای قابله (ماما) و بقیه برای همسایگان و خویشان فرستاده می‌شد. 

بانوی دو عالم در روز هفتم تولد فرزندان، موی سر نوزاد را می‌تراشید و هم‌وزن آن نقره صدقه می‌داد. از آنجا که پیامبر(ص) یکی از حقوق فرزند بر پدر و مادر را انتخاب نام نیکو برشمرده بود، حضرت زهرا(س) نیز به‌منظور انتخاب نام نیکو برای فرزندان به پیامبر(ص) رجوع می‌کرد. ایشان نیز از خداوند درخواست می‌کرد تا نامی شایسته از طریق جبرئیل برای نوزادان نازل کند. حضرت علی(ع) نیز در این‌باره می‌فرمود: «حق فرزند بر پدر و مادر آن است که نام نیکو برایش انتخاب و او را خوب تربیت کنند و قرآن بیاموزند.» 

تغذیه نیکوی فرزند 

حضرت صدیقه طاهره(س) از شیره جان خویش به فرزندانش می‌نوشاند و با وجود کار و مسئولیت زیاد، آنان را در دامن پرمهر خود پرورش می‌داد و از آغوش پرمحبتش محروم نمی‌کرد. ایشان در محیط خانه و در مواجهه با کودکان، اوج محبت و عطوفت را نثار آنان می‌کرد؛ گرچه مورخان به‌طور مبسوط به ثبت رفتار و گفتار آن حضرت با فرزندان خود نپرداخته‌اند، اما از بزرگواری و بزرگ‌منشی فرزندان به خوبی نمایان می‌شود آن‌ها در خانه‌ای بزرگ شده‌ بودند که از احترام و محبت سرشار بوده‌ است. 

پرورش ایمان و اخلاق 

یکی از مؤلفه‌های مهم مادری حضرت زهرا(س)، پرورش بعد ایمانی و اخلاقی فرزندان بود. روایات متعدد گویای آن است که ایشان احکام و آموزه‌های دینی را برای فرزندان خود به‌گونه‌ای ظریف و عالمانه آموزش می‌داد و در این زمینه خود را مسئول می‌دانست؛ برای مثال فاطمه زهرا(س) به فرزندش امام حسن(ع) که هفت سال بیشتر نداشت، می‌فرمود: «به مسجد برو و آنچه از پیامبر شنیدی، فراگیر و سپس نزد من بازگرد و برای من بازگو کن.» حضرت مجتبی(ع) همین کار را انجام می‌داد و سپس با سخنان شیرین خود، بیانات پیامبر(ص) را برای ایشان روایت می‌کرد. 

حضرت فاطمه(س) نه‌ تنها کودکان را با واجبات الهی آشنا می‌کرد، بلکه در انجام مستحبات نیز مشوق آنان بود؛ برای نمونه فرزندان خود را در لیالی قدر با راهکارهای گوناگونی بیدار نگه می‌داشت، به این صورت که آنان را در روز می‌خواباند و برای نیمه‌شب، خوراکی یا غذایی تدارک می‌دید تا آن‌ها برای عبادت شبانه سرحال باشند، به شب‌زنده‌داری بپردازند و از برکات شب قدر بهره‌مند شوند. بانوی اسلام به فرزندان خود متذکر می‌شد که هر کس از برکات شب قدر محروم بماند، محروم واقعی است. 

اهمیت انجام مستحبات در خانه حضرت فاطمه(س) به‌ حدی مهم بود که حضرت زینب کبری(س) شب‌ها تا صبح به شب‌زنده‌داری، نمازخواندن و تلاوت قرآن مشغول بود. 

بازی و سرگرمی 

بازی یکی از مهم‌ترین نیازهای کودک است و کودکی سالم تلقی می‌شود که پرتحرک و پرجست‌وخیز باشد. بازی کودکان در خانه حضرت زهرا(س) نیز اهمیت ویژه داشت، به‌طوری‌که گاهی فرزندان ایشان تا پاسی از شب در خانه پدربزرگشان، پیامبر مهربانی‌ها مشغول بازی بودند. 

حضرت زهرا(س) خود نیز با بچه‌ها بازی می‌کرد؛ آن‌ها را بالا و پایین می‌انداخت، در حین بازی برای آن‌ها شعر می‌خواند و گاهی نیز همراه بازی، آن‌ها را به پرستش خدا، پرهیز از ظلم و طرفداری از حق تشویق می‌کرد. 

ام‌ابیها گاهی نیز برای نشاط بیشتر کودکان، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را به برگزاری مسابقه فرامی‌خواند. مسابقه خط‌نویسی به‌ منظور تقویت ذهنی و اندیشه‌ای کودکان و مسابقه‌ کشتی به‌ منظور ورزیدگی و افزایش نیرومندی جسمی، از جمله آن‌ها بود.

الهه‌سادات بدیع‌زادگان