گفتوگو؛ دریچهای برای ورود به زندگی اخلاقی
نویسنده کتاب «گفتوگو؛ راهی به توانایی، دانایی و برنایی» گفت: این کتاب گفتوگو را دریچهای برای ورود به زندگی متقارن، متوازن و اخلاقی در نظر گرفته است.
به گزارش ایکنا از اصفهان، آیین رونمایی و نشست نقد و گفتوگو درباره کتاب «گفتوگو؛ راهی به توانایی، دانایی و برنایی» از تازههای نشر جهاددانشگاهی واحد اصفهان و از سلسلهنشستهای ششمین دوره طرح ملی فصل سخن، روز گذشته، 15 دیماه در این واحد برگزار شد.
امیرحسین ستودهفر، نویسنده کتاب در این نشست ابتدا به سابقه فعالیتهای خود پرداخت و اظهار کرد: حدود 25 سال است که در سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری اصفهان مسئولیت دارم و در زمینه مهندسی و سیاستگذاری فرهنگی فعالیت میکنم، در صداوسیما تهیهکننده و معلم دبیرستان نیز بودم و در دانشگاهها کارگاههای آموزشی برگزار میکردم. مجموعه این فعالیتها باعث شد تا به داستان گفتوگو و دیالوگ برسم.
وی افزود: اصفهان با توجه به فرهنگ و هویت خاص خود بسیار ارزشمند است؛ ولی صرف تعریفکردن از این شهر نمیتواند برای دیدن نقاط قوت و ضعف آن و هویت و فرهنگش کمککننده باشد. در نهایت به این نتیجه رسیدم که یکی از مهمترین شاهکلیدها، مباحث فرهنگی، تربیتی و کمک به رشد و توسعه موضوع گفتوگوست و باید به مفهوم «دیالوگ» دقت کنیم. با توجه به فعالیتهای اجرایی که در گذشته داشتم، این تجربه حاصل شد که باید گفتوگو را گسترش دهیم. برای این منظور، اولین اقدام ما، برگزاری کارگاههای دیالوگ بود که حاصل آن انتشار کتابی شد که امروز برای رونمایی از آن گردهم آمدهایم.
این کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی در خصوص ویژگیهای کتاب «گفتوگو؛ راهی به توانایی، دانایی و برنایی» گفت: سعی کردیم به برجستهترین استادان حوزه دیالوگ مراجعه کنیم و برای سؤالات اساسی این عرصه پاسخی بیابیم. استفاده از نظرات استادان برجسته اصفهان، یکی از ویژگیهای مهم کتاب است. ما در شهر اصفهان با کمبود کسانی مواجهیم که به عرصه دیالوگ بپردازند. از دیگر ویژگیهای کتاب، نگاه میانرشتهای به موضوع گفتوگو یا دیالوگ با محوریت مبانی فلسفی است که یکی از ظرفیتهای این موضوع را شامل میشود.
وی اظهار کرد: نکته دیگر، نشاندادن ابعاد گسترده مفهوم گفتوگوست که در بخش عمومی امر سادهای به نظر میرسد و مردم به اهمیت آن پی نبردهاند؛ به عبارت دیگر میخواستیم فیل داستان مولانا را بهطور کامل نشان دهیم، نه اینکه هر بار از زاویهای خاص به آن نگاه شود. نکته بعدی این است که موضوع گفتوگو در طول سالها در مراکز مشاوره فقط از دیدگاه خانوادهمحور و روانشناختی مطرح شده و اصلاً در بخش زیربنایی به آن پرداخته نشده است. در نتیجه تمرکز ما فقط بر این زاویه متمرکز مانده است.
ستودهفر بیان کرد: ما گفتوگو را دریچهای برای ورود به زندگی متقارن، متوازن و اخلاقی در نظر گرفتهایم؛ شاید گفتوگو برای شناخت خود مبانی فلسفی داشته باشد و زمانی که در این عرصه عمیق میشویم، به ابعاد گستردهای راه مییابد، بهطوری که میتواند دریچهای برای رسیدن به یک زندگی خوب باشد. در کنار این نگاه متقارن به موضوع گفتوگو، کتاب به اصالت فرهنگ اعتقاد دارد؛ از نظر ما فرهنگ زیربنای حوزههای اقتصادی، اجتماعی و... است و در عین حال، فرهنگ و منش فردی نیز اهمیت بسیاری دارد. در کتاب بر این موضوع که فرد باید گفتوگو را بشناسد و منش آن را در خود ایجاد کند، تمرکز کردیم؛ بعد از فرد نوبت به بخشهای خانواده، مدرسه و... میرسد.
وی تصریح کرد: تا زمانی که زیرساختهای جامعه برای مباحث فردی فراهم نباشد، نمیتوان به گفتوگوی تمدنها دست یافت. نکته نهایی این است که برای ترویج گفتوگو به ابزار نیاز داریم که اگر بخواهیم خوشبین باشیم، حدود 8 استاد برجسته و تیمهای فعال در عرصه گفتوگو ارزش بسیاری دارد؛ ولی این نکته بهویژه در اصفهان کافی نیست؛ در نتیجه باید گروهها، تسهیلگران و مربیانی در این زمینه تربیت کنیم. در نهایت نیز بر اساس تجربه خود طرح درس کاربردی و عملیاتی در کتاب پیشنهاد دادهایم.
ما گفتوگو با خودمان را هم بلد نیستیم
در ادامه محمدرضا نیستانی، دانشیار برنامهریزی آموزشی و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: دیالوگ مفهومی فربه، بالنده، سازنده و معناگستر است؛ شاید به همین دلیل در علوم انسانی در سراسر جهان زمانی که به مبحثی میپردازند، نهایت آن دیالوگ یا گفتوگوست. اولین نکته این است که ما با خودمان گفتوگوی خوبی نداریم، بهطوری که در گفتوگو با خودمان بالنده شویم و این نشان میدهد که اصول گفتوگو را بلد نیستیم؛ حتی در صحبت با خودمان نیز صلح نداریم و آرامشی که از آن حرف میزنیم، حتی در خودمان هم نیست.
وی در توضیح گفتوگو با خود بیان کرد: در ایدههای روانشناسی جدید توضیح داده شده که گفتوگو با خود چگونه ما را سالمتر، آرامتر و فربهتر میکند تا در نهایت به رشد برسیم. عرصههایی را که در آن گفتوگو میتواند کمککننده باشد، در ادامه با مثالی توضیح میدهم. روز گذشته که هوا نسبتاً سرد بود، از خیابان پروین تا نقش جهان، سپس چهارباغ، سیوسهپل و طول رودخانه تا پل خواجو و از آنجا تا خانه را دوچرخه سواری کردم که حدوداً سه ساعت طول کشید. فقط سه ساعت دوچرخهسواری کردم؛ ولی مانند این بود که یک سال در حال لذتبردن از زندگی بودم.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان گفت: در طول همه این مدت احساس میکردم که معماری شهر در حال گفتوگو با من است، هم معماری قدیمی و هم معماری جدید؛ شهر اصفهان در طول زمان خوب ساخته شده است. این تجربه را به مدت پنج سال هر روز در شهر لیون فرانسه داشتم؛ ولی وقتی اصفهان را میبینم، متوجه میشوم که اصلاً قابل مقایسه با لیون نیست و بسیار فراتر و پربارتر از آن است. این فضا در حال گفتوگو و ارتباط با من است.
وی با بیان اینکه ما در حوزه علوم انسانی صاحبنظر نداریم، ادامه داد: هر کسی در خانه خود نشسته است و کتاب مینویسد، در حالی که در شهر خود پرسهزنی، کنشگری و گفتوگو با همفکران خود نداشته و در نهایت مطلبی با خطاهای زیاد مینویسد. امروز زمانی که از کارل مارکس و فوکو کتاب میخوانیم، گمان میکنیم که در خانههایشان نشسته و مفهومسازی کردهاند، در حالی که ساعتها در کافهها با یکدیگر گفتوگو میکردند. سعدی شیرازی خلاقیت خود را از بستر دیالوگ و مسافرتهایی که داشت، بهدست آورد و بعد از 50 سالگی شروع به نگاشتن مطالب خود کرد.
نیستانی ادامه داد: امروز هرکس را که میبینیم، در حال نوشتن کتاب است، در حالی که آنها اصلاً چیزی برای عرضهکردن ندارند؛ چون تجربه و گفتوگویی در پس این آثار نیست. ما در دیالوگ نقد میشویم و کسی ما را تشویق نمیکند؛ ولی در جریان این نقدشدن بالنده میشویم، نگاهی به دست میآوریم که پیش از آن نداشتیم، افق تاریکی که قبلاً در زندگی وجود داشت، روشن و همه اینها از گفتوگو شروع میشود. دیالوگ، رابطهای همدلانه مبتنی بر تفکر انتقادیست. زمانی که به زندگی خانوادگی بازمیگردیم، متوجه میشویم در خانواده نیز گفتوگو وجود ندارد.
وی بیان کرد: وقتی در جامعه با کسانی مواجه میشویم که حتی پاسخ سلام ما را هم نمیدهند، گمان میکنیم انسانهای بیادبی هستند، در حالی که شاید ما درکی از حضور آنها نداشته باشیم و ندانیم که در پس ذهن و زندگیشان چه وقایعی در حال رخدادن است. اگر زندگی آنها را درک کنیم، آرام میشویم. اگر دیالوگ را خوب بدانیم، میتوانیم ناخودآگاه خودمان را که عمیقترین، پیچیدهترین و نابهنگامترین جنبه وجودمان است، به خدمت بگیریم و آن را بفهمیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در خصوص کتاب «گفتوگو؛ راهی به توانایی، دانایی و برنایی» گفت: زحمت آقای ستودهفر، ستودنیست. ما دچار جمعماندگی شدهایم، به این معنا که جمع هرجایی بخواهد، میتواند ما را ببرد، در این میان، ماندن در تکماندگی و یافتن مفاهیم فربه و ارزشمند سودی نمیرساند؛ ولی میدانیم که آگاهکردن افراد و جامعه به زندگی بهتر دیگران منجر میشود و بسیار با ارزش است؛ در نتیجه میتوان گفت که کتاب «گفتوگو؛ راهی به توانایی، دانایی و برنایی» از این نظر که به موضوع گفتوگو پرداخته، اثری گرانبهاست.
وی بیان کرد: این کتاب برای اولین بار کسانی را که در باب دیالوگ تلاش میکنند، گردهم آورده و با آنها گفتوگو کرده است. هر کدام از این افراد دریچه جدیدی به مبحث گفتوگو باز میکنند که ارزشمند است. نکته این است که ما هنوز در آغاز راهی طولانی هستیم. شخصاً فکر میکنم اگر همه عمرم را صرف ارتقای سطح فرهنگ جامعه در عرصه دیالوگ کنم، ارزش دارد. ما به مربیان و تسهیلگرانی در این عرصه نیاز داریم که لازمه آن، تشکیل انجمنها و گروههاست.
زهراسادات مرتضوی
انتهای پیام
