هیچ‌‌گاه بدون وضو از مناطق عملیاتی عکاسی نکردم
برگزیده بیستمین جشنواره ملی «ره‌آورد سرزمین نور» گفت: به قدری فضای مناطق عملیاتی ملکوتی است، شخصاً هیچ‌وقت بی‌وضو عکسی نگرفتم و تأثیر عکس‌ها بر دل مخاطب و داوران شاید همین نکته باشد.
مهدی کشایی آرانی از خطه آران‌وبیدگل، عکاس جوانی‌ست که در بیستمین جشنواره ملی «ره‌آورد سرزمین نور»، از میان ۱۰ هزار اثر، عکس حرفه‌ای راهیان نور او حائز نشان افتخار، تندیس و جایزه نقدی شد و همچنین یکی از آثارش در دوازدهمین جشنواره هنری کل سپاه به نمایشگاه این جشنواره راه یافت. به همین مناسبت، خبرنگار ایکنا از اصفهان با این جوان هنرمند گفت‌وگویی انجام داده است که متن آن را در ادامه می‌خوانیم.
ایکنا ـ لطفاً ابتدا خود را معرفی کنید و سپس درباره عکسی که با عنوان «راهیان نور»، برگزیده بیستمین جشنواره ملی «ره‌آورد سرزمین نور» شد، بیشتر توضیح دهید. چه چیزی الهام‌بخش شما برای ثبت این لحظه بود؟
مهدی کشایی، متولد شهرستان آران‌وبیدگل هستم. آخرین مدرک تحصیلی‌ام، کارشناسی ارشد پژوهش هنر در دانشکده هنر دانشگاه شاهد تهران است و اکنون در حال نوشتن رساله و پایان‌نامه هستم و اتفاقاً پایان‌نامه‌ام هم در خصوص سبکی از عکاسی مستند اجتماعی است.
مدرک کارشناسی من، گرافیک است. پایه اول کار عکاسی‌ام از هنرستان شروع و جرقه عکاسی برای من از آنجا زده شد که تا مقطع کارشناسی گرافیک پیش رفتم. در حوزه گرافیک به گرایش عکاسی علاقه‌مند شدم و به‌صورت جدی به آن پرداختم. حدود ۱۸ سال است که به‌صورت حرفه‌ای در این عرصه کار می‌کنم. در این مسیر، بسیاری از استادان به من کمک کرده‌اند که عکاسی حرفه‌ای را به‌صورت مستمر و پویا ادامه دهم و تاکنون هم این کار را ادامه داده‌ام.
عکس‌هایی که گرفتم، حاصل چهار سال کار پیاپی در مناطق عملیاتی جنوب در موقعیت‌های گوناگون شامل طلائیه، شلمچه، اروندکنار، فتح‌المبین، فکه، چذابه، کانال کمیل و... بود. در نهایت، حدود شش فریم عکس به جشنواره «ره‌آورد سرزمین نور» ارسال کردم که به حمد خدا، این شش فریم مورد داوری قرار گرفت و من برگزیده شدم.
حال‌وهوای مناجات‌ها و گریه‌های از سر شوق و اشتیاق و صفا و پاکی افرادی که در مناطق عملیاتی جنوب بودند و نیز حال خوش معنوی آنجا تأثیر خوبی بر من داشت تا آنجا که توانستم راحت‌تر عکاسی کنم و عکس‌ها را از فضای معمولی و کلیشه‌ای که بسیاری از عکاسان استفاده می‌کنند، خارج کنم.
ایکنا ـ با توجه به تعداد زیاد شرکت‌کنندگان در بخش عکاسی حرفه‌ای، چه چیزی به نظر شما باعث شد تا عکس‌تان در میان هزاران اثر برگزیده شود؟
تنها چیزی که می‌توانم بگویم و شاید پذیرش آن برای مخاطبان سخت و غیرقابل باور باشد، اما آن را از صمیم قلب و خالصانه عرض می‌کنم، این است که یکی از چیزهایی که بر اثری هنری، خصوصاً عکاسی تأثیر می‌گذارد و آن را منتخب می‌کند، این است که به دل خود هنرمند و سپس مخاطب بنشیند.
یادم نمی‌آید در مناطق عملیاتی جنوب در آن فضای نورانی و عرفانی عکاسی کرده باشم، ولی وضو نداشته باشم. از بس که فضای آن مناطق ملکوتی است، شخصاً هیچ‌وقت بی‌وضو عکسی نگرفتم و تأثیر عکس‌ها بر دل مخاطب و داوران شاید همین نکته باشد.
بسیاری از هنرمندان دیگر را هم دیده‌ام یا در زندگی‌نامه‌شان خوانده‌ام که بی‌وضو کار نمی‌کردند؛ برای مثال شهید مرتضی آوینی هیچ وقت بی‌وضو پشت میز تدوین نمی‌نشست و اینکه می‌بینیم آن قدر آثارشان به دل مخاطب می‌نشیند، اثر معنویت است.
ایکنا ـ چگونه عضویت شما در عکاسان آوین حوزه هنری و انجمن عکاسان شاهد و ایثارگر کشور بر سبک عکاسی و دیدگاه هنری شما تأثیر گذاشته است؟
طبیعتاً فقط ورکشاپ‌ها و نقد و بررسی آثار و تکنیک‌های عکاسی به من کمک نکرده، بلکه هنر متعهد هم پشت این قضایا بوده است. من از مقوله آموزش و تعهد بسیار تأثیر گرفتم و با پیاده‌کردن این مؤلفه‌ها موفق شدم.
ایکنا ـ در جایگاه دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه شاهد تهران، چگونه تحصیلات دانشگاهی شما بر فعالیت‌های هنری و عکاسی‌تان تأثیر گذاشته است؟
به‌طور کلی فضای دانشگاهی و علمی به میزان زیادی می‌تواند بر فرد اثرگذار باشد. شخصاً برای من که در دانشکده هنر دانشگاه شاهد تهران ادامه تحصیل می‌دهم، فضای خوب دانشگاه، معنویت، انقلابی‌بودن و استادان خوب و مجرب که از لحاظ علمی قوی و غنی هستند، بسیار مؤثر بودند.
من از استادان کمک زیادی گرفتم. جا دارد از همین تریبون از آنان تشکر کنم. بسیاری مواقع، آثارم را در فضای مجازی برای استادانم می‌فرستادم و آنان نقد، تحلیل و بررسی می‌کردند و یک‌سری راهکار خوب به من ارائه می‌دادند و من از این راهکارها در پیشبرد اهداف خودم در عرصه هنر عکاسی استفاده می‌کردم.
جا دارد که از استاد دکتر محسن مراثی و دکتر علیرضا کریمی که بسیار به من لطف داشتند و صبورانه آثار مرا نقد و بررسی می‌کردند، تشکر کنم. تا عمرم باقی باشد، خودم را مدیون استادان می‌دانم.
ایکنا ـ چه چالش‌ها و فرصت‌هایی در مسیر حرفه‌ای خود در جایگاه یک عکاس تجربه کرده و چگونه با آن‌ها مواجه شده‌اید؟
اکنون ما در جنگ رسانه‌ای بسیار قوی و سلطه غرب بر جمهوری اسلامی در عرصه رسانه و هنر هستیم. اخیراً صحبت‌هایی از سوی مقام معظم رهبری درباره رسانه و هنر مطرح شد که رهنمودهای ایشان می‌تواند در این برهه از زمان بسیار راهگشا باشد.
در غرب، علیه جمهوری اسلامی ایران چه با فیلم و چه با عکس محتوا تولید می‌کنند؛ اما در کشور ما، چه در رسانه ملی و چه در دولت بسیار ضعیف عمل شده است. هرچه سریع‌تر باید با این چالش مقابله شود و ما جنگی رسانه‌ای علیه این ابرقدرت پیاده کنیم.
دشمنان انقلاب اسلامی فهمیدند که با ابزار جنگ سخت نمی‌توانند علیه جمهوری اسلامی بجنگند؛ پس تلاش کردند تا با جنگ رسانه‌ای اهداف خود را پیاده و ما را خلع سلاح فرهنگی کنند. این کار هم تحقق پیدا نمی‌کند، مگر با ابزار هنر و عکاسی که امروزه در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند بر مخاطبان حرفه‌ای و آماتور بسیار تأثیرگذار باشد.
فقط با یک شات زدن در شبکه‌های اجتماعی، میلیاردها میلیارد عکس و فیلم جابجا می‌شود. هنر دیجیتال بسیار به ما کمک کرده و فرصت تجربه را به عکاسان داده است که عکس بگیرند و در فضای اجتماعی بازنشر دهند؛ اما خودش یک‌سری چالش هم در پی دارد. این چالش می‌تواند هدفمند باشد و از سوی خود هنرمند ارائه شود و تأثیر خودش را بر مخاطب بگذارد.
در رسانه ملی، فیلم بسیار زیاد تولید شده است. فیلم نمی‌تواند یک‌سری اهداف خود را پیاده و پیامش را منتقل کند؛ اما عکس این خاصیت را دارد. فیلم را باید ساعت‌ها دید؛ اما عکس در کسری از ثانیه می‌تواند تأثیرگذار باشد. در شبکه‌های اجتماعی بمباران تصویری انجام شده است؛ ولی ما در مقابله با آن چه کرده‌ایم؟
این نقطه ضعف ماست. در همین راستاست که مقام معظم رهبری درباره این قضیه و موضوع تبیین در قالب هنر و رسانه صحبت می‌کند. امیدوارم تا آنجا که توان دارم، این معضل را در قالب هنر عکاسی حل کنم. من دنبال این هستم که یک‌سری از آثار را در کتاب دیجیتالی و فیزیکی چاپ کنم و قدمی ولو کوچک در عرصه هنر عکاسی بردارم و امیدوارم توفیقش را داشته باشم.
ایکنا ـ برنامه‌ها و اهداف آینده شما در حوزه عکاسی و پژوهش هنر چیست و چگونه قصد دارید به آن‌ها دست یابید؟
اگر خداوند توفیق دهد، می‌خواهم کار عکاسی را به‌صورت موضوعی و پروژه‌محور پیش ببرم. تاکنون این کار را انجام داده‌ام و امیدوارم که در این عرصه موفق شوم و نه تنها در ایران، بلکه در خارج از کشور هم به‌صورت بین‌المللی در جشنواره‌ها حضور پیدا کنم.
متأسفانه در زمینه علمی پژوهشی در کشور ما مقداری ضعیف عمل شده است. در آینده می‌خواهم در این زمینه بیشتر کار کنم و یک‌سری مقالاتی را هم اگر بتوانم، به چاپ برسانم.
ایکنا ـ و سخن پایانی.
مواقعی پیش می‌آید که برخی دوستان از من می‌پرسند چطور این موفقیت را کسب کردی؟ باید بگویم در عرصه هنر، ما مشق عملی و مشق نظری داریم. در زمینه عکاسی، باید عکس زیاد ببینید و زیاد عکاسی کنید. در این صورت می‌توانید ایده‌های خوب و خلاقانه بدهید.
امروزه هنر دیجیتال بسیار گسترده شده و هوش مصنوعی هم به کمک این عرصه آمده است و به شدت و سرعت به سمت جلو حرکت می‌کند؛ همچنین گوشی‌های هوشمند بسیار قدرتمند شده‌اند و امکان خوبی در اختیار عکاسان قرار می‌دهند. پیشنهادم به دوستانی که علاقه‌مند به عکاسی هستند، این است که سعی‌شان بر این باشد که به‌صورت موضوع‌محور یا پروژه‌محور عکاسی کنند.
زهراسادات محمدی
انتهای پیام
