تدوین فرهنگ لغت تصویری قرآنی در مؤسسه «چشمه زلال زندگی»

محسن توکلی، مدیر مؤسسه قرآن و عترت «چشمه زلال زندگی» در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان در خصوص فعالیت‌های این مؤسسه اظهار کرد: کلیت فعالیت ما در مؤسسه چشمه زلال زندگی، بر نوآوری در آموزش قرآن کریم متمرکز است. ما در حال انجام چندین فعالیت هستیم که هریک به نوعی کامل‌کننده یک پازل و یکی از این فعالیت‌ها، تدوین معجم مصور قرآن کریم است.

وی افزود: ما در زبان‌های گوناگون همچون عربی و انگلیسی، فرهنگ لغات تصویری داریم؛ اما به این دلیل که هیچ‌گاه آموزش قرآن به‌مثابه یک زبان مطرح نبوده است، فرهنگ لغت تصویری قرآنی نداریم؛ البته ما به‌طور جدی در حال کارکردن در این زمینه هستیم.

عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان بیان کرد: با توجه به رواج ابزارهای هوش مصنوعی که به تصویرسازی کمک می‌کند، بنا داریم از آن برای پروژه معجم مصور قرآن استفاده کنیم.

وی توضیح داد: واژه در زبان عربی سه نوع است؛ اسم، فعل یا حرف. ما با حروف کاری نداریم، بلکه اسماء و افعالی که در عالم خارج قابلیت مشاهده و تصویرسازی دارد، مدنظر ماست. برای استخراج چنین واژگانی از قرآن نیز گروهی تشکیل داده‌ایم و برای دسته‌بندی این واژگان هم از هوش مصنوعی و هم از هوش انسانی استفاده می‌کنیم.

توکلی ادامه داد: اگر می‌خواستیم تک‌تک واژگان قرآن را تصویرسازی کنیم، تعداد آن‌ها زیاد می‌شد؛ از همین رو واژگان هم‌موضوع درباره گیاهان، حیوانات، خوردن، آشامیدن و... را که با هم قرابت دارند، مرتبط کردیم.

وی اضافه کرد: از سال ۱۴۰۲، تفکر درباره معجم مصور قرآن کریم را آغاز کردیم؛ اما به‌طور جدی کلید نخورده بود. اکنون با استادانی همچون حامد شهبازی، عضو هيئت علمی دانشگاه اصفهان، در مقام پژوهشگر هوش مصنوعی و همچنین استادان و دانشجویان دیگر در راستای تکمیل پروژه همکاری می‌کنیم.

عضو هيئت علمی دانشگاه اصفهان درباره دیگر فعالیت‌ها و اقدامات مؤسسه «چشمه زلال زندگی» گفت: از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به تدوین کتابی با نام «چشمه زندگی» اشاره کرد که مبتنی بر آموزش قرآن به‌مثابه یک زبان و مربوط به پنج سال پیش است. این اثر درواقع مبنای کار ما در پروژه معجم مصور قرآن به‌شمار می‌رود و ۹ جلد است؛ البته تاکنون سه جلد آن آماده و یک جلدش منتشر شده است. به‌دلیل آنکه تصویرسازی‌های این کتاب‌ها متعلق به پنج سال پیش و ابتدایی است، مجدداً در حال بازسازی آن‌ها هستیم تا با تصویرهای جدید منتشر شود.

وی این کتاب‌ها را مخصوص بزرگسالان علاقه‌مند به یادگیری زبان قرآن دانست و تصریح کرد: منظور از زبان قرآن، صرف و نحو نیست، بلکه واژه، مفاهیم، دستور زبان، تلفظ، تجوید، فرهنگ و به‌طور کلی تمامی مهارت‌های زبانی را به‌طور متوازن شامل می‌شود. اگر کتاب‌های آموزش مکالمه انگلیسی را در نظر بگیرید، ما چنین طرحی را برای آموزش قرآن، بومی‌سازی کرده‌ایم.

زهرا مظفری‌فرد