پنجمین جشنواره داستان کوتاه زاینده‌رود به ایستگاه پایانی رسید
پنجمین دوره جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود با برگزاری آیین اختتامیه، نکوداشت ضیاء موحد و معرفی و تجلیل از برگزیدگان به کار خود پایان داد.
به گزارش ایکنا از اصفهان، رودخانه زاینده‌رود که چند سالی‌ست به جاده‌ای خالی در میان شهر اصفهان تبدیل شده، فقط بخشی از محیط زیست کلان‌شهر اصفهان نیست، بلکه عنصری وحدت‌بخش و حیاتی برای مردم این شهر است؛ بنابراین با نظر به اهمیت این پدیده و مسئله خشکی زاینده‌رود، معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان در طول یک دهه گذشته، نسبت به برگزاری جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود (به‌مثابه عنصری حیات‌بخش در زیست جامعه شهری اصفهان) اهتمام داشته است.
این جشنواره به‌صورت دوسالانه برگزار می‌شود و پنجمین دوره آن که از سال گذشته کلید خورد، عصر روز گذشته، ۲۴ اردیبهشت‌ماه با برگزاری آیین اختتامیه و معرفی و تجلیل از برگزیدگان در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان به کار خود پایان داد. این آیین با نکوداشت ضیاء موحد، شاعر، استاد فلسفه و منطق و از اعضای جنگ ادبی اصفهان همراه بود و بخش‌هایی از مستند «تاریخ شهر ما را کسی نمی‌داند» به کارگردانی حامد قصری که پرتره‌ای از زندگی این چهره ادبی و فرهنگی است، اکران و تعدادی از اشعار وی در آیین اختتامیه خوانش شد.
ارزش علم افراد به میزان تعهد و سهم آن‌ها در آن علم است
در این مراسم، ضیاء موحد، عضو هیئت امنای انجمن حکمت و فلسفه ایران با اشاره به خوانش اشعارش و توضیحاتی که درباره سبک شعری او بیان شد، اظهار کرد: جلسه بسیار عجیبی‌ست؛ تقریباً تنها جلسه‌ای‌ست که شعرهای من را می‌خوانند، می‌فهمند و به من هم مطالبی یاد می‌دهند.
وی با خوانش شعری از صائب تبریزی ادامه داد: این جلسه با همه جلساتی که تاکنون برای من برگزار کرده‌اند، کاملاً متفاوت است؛ حتی کسانی که با من در جُنگ اصفهان هم‌دوره بودند، متوجه کاری که آن زمان انجام می‌دادم، نمی‌شدند و بعدها آن را دریافتند.
این استاد فلسفه تصریح کرد: اگر انسان فعالیت ارزشمندی انجام دهد، نیازی به تعریف بیش از حد دیگران ندارد؛ زیرا فعالیت او راه خود را پیدا می‌کند؛ بنابراین استمرار در انجام فعالیتی که دوست داریم و مطالعه فراوان، کفایت می‌کند و نباید به حرف رقیبان چندان بها داد.
وی با اشاره به تحصیلات خود در رشته فلسفه و منطق گفت: من دانش‌آموخته این رشته هستم؛ ولی منطقی را که در دپارتمان ادبیات تدریس می‌شود نیز فراگرفته‌ام؛ بنابراین دوست داشتم در عرصه ادبیات نیز بیاموزم؛ در نتیجه زمانی که وارد این عرصه شدم، مجموعه شعر و ادبیاتی که فراهم کرده بودم، تبلور یافت.
موحد بیان کرد: میزان تعهد هر فرد به دانشی که آموخته، به میزان سهمی که در آن داشته است، بازمی‌گردد. استادان بسیاری در رشته خود فوق‌العاده هستند؛ ولی فقط سخنان دیگران را بیان می‌کنند و خود در آن علم سهمی ندارند.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۶۰ که به ایران بازگشتم، مشاهده کردم منطق به همان روش قدیم تدریس می‌شود. تفاوت روش قدیم با جدید موضوع صحبت ما نیست؛ ولی به این مطلب بسنده می‌کنم که یادگیری فلسفه تحلیلی، منطق و... با وسعت و کاربردی که امروز دارند، دیگر بدون اطلاع از منطق جدید ممکن نیست.
عضو هیئت امنای انجمن حکمت و فلسفه ایران اضافه کرد: در نتیجه تصمیم گرفتم منطق را به روش جدید تدریس کنم که به کلی با منطق سنتی متفاوت است. سهم من در این علم، دقت در چنین مسائلی‌ست که شاید جای آن‌ها بیشتر در منطق ریاضی باشد، ولی برای یادگیری فلسفه باید این منطق را نیز به‌خوبی فراگرفت.
وی گفت: خوشحالم که به ثمر نشستن آن بذر را می‌بینم و با وجود مخالفت‌های اولیه، روز‌به‌روز بر تعداد علاقه‌مندان به این رشته افزوده شد، به‌طوری که بسیاری از آنان که روزی دانش‌آموزان و دانشجویان این رشته بودند، امروز استادان آن شده‌اند.
زاینده‌رود؛ انسجام‌بخش هویت فرهنگی اصفهان
در ادامه حامد سیارخلج، سرپرست معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان اظهار کرد: تقدیر از آقای موحد، به پاس یک عمر تلاش در راستای اعتلای شعر، ادب، فلسفه و منطق این جامعه مایه فخر و مباهات همه ماست و همچنین مفتخریم که پنجمین دوره جشنواره داستان کوتاه زاینده‌رود را برگزار کردیم.
وی ادامه داد: بحران محیط زیستی، یکی از مهم‌ترین بحران‌های روزگار ماست؛ همچنین بحران آب در استان اصفهان که ابعاد گوناگون اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و روانشناختی دارد، بر کسی پوشیده نیست؛ اما زمانی که آب در رودخانه جاری باشد، حال مردم اصفهان با وجود همه مشکلات بهتر است.
سرپرست معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان گفت: زاینده‌رود جاری فقط موضوعی محیط زیستی نیست، بلکه انسجام‌دهنده هویت فرهنگی مردم اصفهان نیز هست؛ به همین دلیل در معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان در برگزاری چنین جشنواره‌هایی استمرار داریم. ویژگی مهم جشنواره داستان کوتاه زاینده‌رود، دانشجویی‌بودن آن است.
وی تصریح کرد: کمتر جشنواره‌ای ماهیت دانشجویی دارد، به‌صورتی که دانشجویان بتوانند در آن فعالیت کنند و استعدادیابی شوند. صفر تا صد اجرای این جشنواره برعهده دانشجویان بوده و رویکرد جهاددانشگاهی، دانشجومحوری‌ست و دانشجویان این نهاد را برپا کردند. جشنواره داستان زاینده‌رود تلاش می‌کند تا با تلفیق هنر، ادبیات و داستان به شکلی نرم به مسئله زاینده‌رود بپردازد و توجهات را به این مسئله ملی جلب کند.
بیشتر از همیشه به کتابخوان حرفهای نیاز داریم
سپس سیاوش گلشیری، دبیر علمی پنجمین دوره جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود اظهار کرد: این جشنواره در حالی به کار خود پایان می‌دهد که دبیرخانه آن هنوز از تصمیمی که به تغییر رویکرد جشنواره، از ملی به منطقه‌ای منجر شد، بهت‌زده است. اولین دوره جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود دقیقاً ۱۰ سال پیش، در چنین روزهایی برگزار شد.
وی ادامه داد: جای کسانی که دیگر نیستند و اگر پافشاری آن‌ها نبود، مسلماً دوره‌های بعدی جشنواره داستان کوتاه زاینده‌رود برگزار نمی‌شد، خالی‌ست. شایسته است که یادی کنیم از زنده‌یاد داریوش اسماعیلی، معاون فرهنگی اسبق جهاددانشگاهی واحد اصفهان که استمرار جشنواره، بی‌شک مرهون تلاش‌های اوست.
دبیر علمی پنجمین دوره جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود بیان کرد: استقبال از نخستین دوره جشنواره از سراسر کشور و همچنین کیفیت برگزاری آن به‌گونه‌ای بود که مقرر شد جشنواره به‌صورت دوسالانه و با محوریت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان برگزار شود.
وی گفت: دبیرخانه در دوره‌های دوم و سوم، یعنی در سال‌های ۹۶ و ۹۸ پای خود را از سطح ملی فراتر گذاشت و بخشی را به دانشجویان خارج از کشور اختصاص داد که استقبال از آن نیز کم‌نظیر بود. این روند در چهارمین دوره، یعنی در بهار ۱۴۰۰، همزمان با همه‌گیری کرونا ادامه یافت و اختتامیه آن به‌صورت برخط برگزار شد.
گلشیری تصریح کرد: امروز، نوبت به اختتامیه پنجمین دوره رسیده است. در تمامی این سال‌ها، در کنار مسئولیت‌های دبیرخانه، سلسله‌کارگاه‌های متعددی در زمینه داستان‌خوانی و نقد داستان برای آموزش جوانان و دانشجویان در معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی واحد اصفهان برگزار شده است.
وی افزود: بسیاری از کسانی که در همین جلسات پرورش یافتند، اکنون در جایگاه نویسنده و منتقد، صاحب‌نظر شده و چراغ محفلی را روشن کرده‌اند. این مقدمه بهانه‌ای برای طرح دوباره این مسئله بود که نه بحران زاینده‌رود و مسائل و مشکلات مربوط به آن بعد منطقه‌ای دارد و نه می‌توان جشنواره‌ای را با چنین سابقه‌ای محدود کرد.
دبیر پنجمین دوره جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود تأکید کرد: معمولاً مرسوم است که دبیر جشنواره در کنار بیان اهداف، از روند علمی و اجرایی جشنواره و مجموعه فعالیت‌هایی که انجام شده است، گزارشی ارائه دهد و در نهایت از کسانی که در جشنواره شرکت کرده‌اند، تشکر کند؛ ولی امروز می‌خواهم پرسشی را مطرح کنم که مدت‌هاست ذهنم را به خود مشغول کرده است.
وی پرسش خود را این‌گونه مطرح کرد: با وجود این همه استقبال از جوایز و جشنواره‌های گوناگون، چرا اوضاع کتاب و کتاب‌خوانی، وضعیت تیراژ کتاب‌ها و موقعیتی که بر وضعیت ادبی ما سایه انداخته، روز‌به‌روز بغرنج‌تر از دیروز می‌شود؟
گلشیری اظهار کرد: البته متوجه این حقیقت هستم که بخش عظیم و قابل توجهی از این وضعیت به شرایط اقتصادی و سیاست‌گذاری‌های نادرست فرهنگی بازمی‌گردد؛ ولی نقش امثال من که نویسنده، مدرس و فعال فرهنگی هستیم، چیست؟ جوایز و جشنواره‌ها چه نقشی برعهده دارند؟ آیا صرف برگزاری جشنواره، انتخاب آثار برگزیده و کشف استعدادهای نوظهور می‌تواند گره‌ای از این شرایط باز کند؟
وی گفت: فکر می‌کنم آنچه امروز اهمیت دارد، تربیت خوانندگان و مخاطبان کتاب است. ما بیشتر از هر زمان دیگری به کتابخوان حرفهای نیاز داریم و قطعاً یکی از وظایف ما در مؤسسات و جشنواره‌های آموزشی، جبران کاستی‌هایی‌ست که دائماً در مدارس و دانشگاه‌ها در حال تکرار است.
دبیر پنجمین دوره جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود اظهار کرد: وظیفه ما آموزش چه چیزی خواندن، چگونه خواندن و سپس نوشتن است و جشنواره داستان کوتاه زاینده‌رود که حالا مانند درختی تنومند شاخه‌های خود را در همه جا گسترانده، باز هم از این قاعده مستثنی نیست.
تأثیر سعدی بر اشعار ضیاء موحد
در بخش دیگری از این آیین، ریحانه واعظ شهرستانی، پژوهشگر ادبی درباره اشعار ضیاء موحد اظهار کرد: ایشان ترجیح می‌داد که شاعر فیلسوف خطابشان کنیم؛ بنابراین امروز بیشتر به شاعر بودنشان می‌پردازیم. قطعاً فلسفه بر شعر و نقد موحد تأثیر داشته و اندیشه پنهان در اشعارش به مطالعات فلسفی بسیاری که داشته است، بازمی‌گردد.
وی به کتاب «شعر و شناخت» موحد اشاره کرد و گفت: در این کتاب در خصوص استعاره‌های ادبی مقاله‌هایی با رویکرد امروزی نوشته شده که در آن زمان پرداختن به موضوع استعاره با این رویکرد هنوز رواج نداشت.
این پژوهشگر ادبی در خصوص کتاب «سعدی» از ضیاء موحد تصریح کرد: این کتاب مفیدترین مطلبی‌ست که تاکنون درباره سعدی خوانده‌ام. نویسنده در کتاب سعدی، مانیفست شعری خود را بیان کرده است، به‌طوری که اگر نیمایوشیج در کتاب «حرفهای همسایه»، مانیفست شعری خود را در قالب نامه‌هایی برای همسایه بیان می‌کند، ضیاء موحد نیز مانیفست شعری خود را در کتاب «سعدی» بیان کرده است.
وی ادامه داد: در این کتاب بیان شده که هنر سعدی، رفتار او با زبان است؛ یعنی تمام اهمیتی که سعدی در جایگاه افصح‌المتکلمین‌بودن دارد، به‌دلیل رفتاری‌ست که با زبان دارد. آقای موحد در این کتاب در بخش‌های گوناگون به بیان چگونگی رفتار سعدی با زبان پرداخته است.
واعظ تأکید کرد: آقای موحد چنان اشعار سعدی را درک کرده و بر آن‌ها مسلط شده است که اثر آن را در جای‌جای اشعار خودش نیز مشاهده می‌کنیم. سعدی کوتاه سخن می‌گوید، دچار اطناب نمی‌شود، ایجاز مخل نیز ندارد و همه این ویژگی‌ها در اشعار آقای موحد نیز عیان است. موحد شعری متفاوت از اشعار آزاد امروزی می‌سراید که تشخص خاص خود را دارد.
اعلام نتایج
بخش پایانی آیین اختتامیه، معرفی و تجلیل از برگزیدگان پنجمین دوره جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود در سه بخش آزاد، ویژه و داستان کوتاه کوتاه بود، در حالی که بخش ویژه و داستان کوتاه کوتاه فقط یک برگزیده داشت و دیگر آثار راه‌یافته به مرحله نهایی بخش داستان کوتاه کوتاه نیز عنوان شایسته تقدیر را به خود اختصاص نداد. علی خدایی، ناهید طباطبایی و زهرا نصر، اعضای هیئت داوران مرحله نهایی پنجمین دوره جشنواره دانشجویی داستان کوتاه زاینده‌رود بودند.
بخش آزاد
رتبه اول: زهرا محمدی برای «کباب و کافور»
رتبه دوم: عابد میرمعصومی برای «زیر درخت داغدانان»
رتبه سوم: شقایق بهزادی‌پور برای «اتاق شماره ۲۲»
آثار شایسته تقدیر
رتبه اول: حسن ذهب‌صنیعی برای «ماهی‌دار»
رتبه دوم: مرجان مقدس‌بیات برای «لکه»
رتبه سوم: سمانه فرهادی برای «محمد مشعلی»
بخش ویژه
رتبه اول: نگار نصر برای «روایت حلول سوم»
آثار شایسته تقدیر
رتبه اول: پوریا خسروی برای «یک آرزو»
رتبه دوم: علیرضا ابراهیمی برای «میم الف»
رتبه سوم: غزال قاسمی فیروزآبادی برای «بیا کنار زاینده‌رود آشنا شویم»
بخش کوتاه کوتاه
رتبه اول: سیدعلی مستجاب‌الدعواتی برای «نجوای زیر پله‌ها»
زهراسادات مرتضوی
انتهای پیام
