عناصر کلیدی در موفقیت استارتاپ‌های هنری

به گزارش ایکنا از اصفهان، ابوالفضل آقایی، مدرس دانشگاه در وبینار «هنر و استارتاپ؛ پلی میان هنر و کسب‌وکار» که شامگاه گذشته، پنجم خردادماه به همت مدرسه فناوری فانوس برگزار شد، اظهار کرد: در سال‌های اخیر، تحولات گسترده‌ای در عرصه کسب‌وکار رخ داده و شکل کارکردن، روش‌های بازاریابی و شیوه ارائه محصولات به‌طور چشمگیری از الگوهای سنتی فاصله گرفته‌ است. این تغییرات عمدتاً از ظهور فناوری‌های نوین ناشی می‌شود. برای حفظ جایگاه در بازار و جلوگیری از عقب‌ماندگی، ضرورت دارد که با این فناوری‌ها آشنا شویم و سازوکارهای مرتبط را به‌درستی به‌کار بگیریم.  

وی افزود: در گذشته، رشد و بالندگی یک هنرمند، به‌ویژه نقاش به عوامل متعددی وابسته بود. شناخت استادان برجسته، امکان حضور در کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی ایشان و تلاش فردی برای معرفی آثار هنری، از جمله مراحل ضروری این مسیر بودند؛ اما امروزه با ظهور فناوری‌های جدید، شیوه ارائه و آموزش هنر کاملاً متحول شده است. اکنون در هر نقطه از جهان، آثار هنری و آموزش‌های مرتبط به‌صورت لحظه‌ای قابل دسترس و ارائه هستند.  

این مدرس دانشگاه با اشاره به نقش هنر در استارتاپ‌ها ادامه داد: تحولات فناوری نه‌تنها فضای کسب‌وکار را دگرگون کرده، بلکه عرصه هنر نیز تحت‌تأثیر آن قرار گرفته است. با توجه به شرایط اقلیمی، جغرافیایی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی ایران، کشور ما از ظرفیت منحصر به‌فردی در حوزه فرهنگ و هنر برخوردار است. این ظرفیت می‌تواند بستری مناسب برای ایجاد استارتاپ‌های هنری و گروه‌های خلاق باشد که امکان اتصال به بازارهای وسیع‌تری را برای جامعه آماری متنوع فراهم می‌کند.  

وی با بیان اینکه هنر می‌تواند روح تازه‌ای به کسب‌وکار بدمد، اضافه کرد: خروج از چارچوب‌های سنتی و پذیرش تغییرات در مدل‌های ارائه آثار هنری، امری اجتناب‌ناپذیر است. امروزه، شیوه‌های قدیمی از جمله تولید و ارائه آثار هنری در نگارخانه‌ها به‌تنهایی پاسخگوی نیاز بازار نیست. با بررسی موفقیت استارتاپ‌های مشهور جهانی، می‌توان دریافت که بسیاری از این پلتفرم‌ها با بهره‌گیری از فناوری، میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان جذب و به‌صورت شبانه‌روزی فعالیت می‌کنند. این روند نشان می‌دهد که استارتاپ‌های هنری مبتنی بر ظرفیت‌های فرهنگی و هنری داخلی می‌تواند به موفقیت چشمگیری دست یابد.  

استارتاپ‌های هنری؛ از عوامل موفقیت تا چالش‌ها

آقایی برندسازی صحیح را یکی از عناصر کلیدی در موفقیت استارتاپ‌های هنری دانست و گفت: انتخاب نام مناسب، طراحی لوگوی تأثیرگذار و بهره‌گیری از هویت بصری اصولی می‌تواند موجب تثبیت یک برند در ذهن مخاطبان شود. لوگوهای ساده، تفکیک‌شده و با مفهوم روشن در مقایسه با طرح‌های پیچیده و شلوغ، ماندگاری بیشتری دارد. برای تحقق این هدف، نقش طراحان گرافیک، نقاشان و متخصصان هویت بصری بسیار مهم است.  

وی افزود: علاوه بر طراحی لوگو، بسته‌بندی محصولات هنری نیز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ برای نمونه بعضی از کسب‌وکارهای نوآور با استفاده از تکنیک‌های ساده و در عین حال خلاقانه، مانند پیچیدن غذا در پارچه‌های سنتی، موفق به خلق هویت بصری متمایزی شده‌اند. این امر نشان می‌دهد که توجه به جزئیات هنری، تأثیر بسزایی در شکل‌گیری برندهای موفق دارد.  

این نقاش و گرافیست تصریح کرد: با وجود ظرفیت فراوان استارتاپ‌های هنری، چالش‌هایی نیز در این مسیر وجود دارد. یکی از مهم‌ترین موانع، محدودیت‌های ناشی از تحریم‌هاست که دسترسی به شبکه‌های جهانی را دشوار می‌کند. این مسئله می‌تواند روند فعالیت‌های آنلاین را تحت‌تأثیر قرار دهد. از سوی دیگر، فرصت‌های قابل توجهی نیز وجود دارد. توانمندی‌های فناوری نسل جوان، آشنایی با نرم‌افزارهای جدید و ارتباط مؤثر میان ابزارهای گوناگون، از جمله عوامل تأثیرگذار در موفقیت کسب‌وکارهای نوین است.  

وی ادامه داد: ایجاد پیوند میان هنر و فناوری می‌تواند زمینه‌ساز رشد و توسعه استارتاپ‌های نوآور باشد. بهره‌گیری از ظرفیت‌های هنری، طراحی اصولی هویت بصری و توجه به تغییرات بازار، از جمله اقداماتی‌ است که به تحقق این هدف کمک می‌کند. در نهایت، همراهی مستمر هنرمندان و طراحان در مسیر رشد استارتاپ‌ها می‌تواند موجب تثبیت جایگاه آنان در بازار جهانی شود.

آقایی گفت: برای موفقیت در استارتاپ‌های هنری، شناخت بازار، بهره‌گیری از فناوری، شبکه‌سازی و تجربه کاربری اهمیت دارد. طراحی لوگو و هویت بصری نقش مهمی در تثبیت برند ایفا می‌کند. تمامی حوزه‌های هنری، از ادبیات و موسیقی گرفته تا نقاشی و معماری، قابلیت تجاری‌سازی دارد؛ اما هرکدام نیازمند راهکارهای خاصی هستند. بازار NFT نمونه‌ای از ورود هنرهای تجسمی به تجارت دیجیتال به‌شمار می‌رود که مستلزم آشنایی با فناوری‌های مرتبط است.

وی با تأکید بر انتخاب منابع معتبر آموزش افزود: آموزش هنر در فضای مجازی، به‌ویژه در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب و اینستاگرام، امکان یادگیری گسترده را فراهم کرده است؛ اما انتخاب منابع معتبر اهمیت دارد. ورود به بازار گرافیک نیازمند حضور در جشنواره‌ها و رویدادهای ملی و بین‌المللی‌ است. این مسیر به دیده‌شدن آثار و ارتقای جایگاه حرفه‌ای کمک می‌کند. در برندسازی هنری، شناخت جامعه هدف، بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی و مشاوره با گرافیست‌ها و طراحان حرفه‌ای ضرورت دارد.  

این نقاش و گرافیست با تأمل در فضای بین‌المللی بیان کرد: هنر معاصر ایران، به‌ویژه مکتب سقاخانه تأثیر بسزایی در توسعه هنرهای تجسمی داشته و در سطح بین‌المللی شناخته شده است. در سایر حوزه‌های هنری مانند موسیقی، سینما، نمایش و ادبیات نیز تغییرات عمده‌ای رخ داده که بررسی آن‌ها نیازمند جلسات تخصصی‌تر خواهد بود. این تحولات، زمینه‌ای مناسب برای ارتباط میان هنر و استارتاپ‌ها فراهم کرده‌ است و استفاده از ظرفیت‌های هنری در کسب‌وکارهای نوین می‌تواند نتایج ارزشمندی به دنبال داشته باشد.

هوش مصنوعی و فرایندهای هنری

وی هوش مصنوعی را ابزاری قدرتمند برای تسهیل فرآیندهای هنری تلقی کرد و گفت: هوش مصنوعی جایگزین اصالت و خلاقیت انسانی نمی‌شود. توانایی بهره‌برداری صحیح از این فناوری اهمیت دارد؛ صرف استفاده از هوش مصنوعی بدون درک اصول آن، به تولید آثار فاقد هویت منحصر‌ به‌فرد منجر خواهد شد. این ابزار می‌تواند در ارائه نمونه‌های اولیه و الهام‌بخشی کمک کند؛ اما تصمیم‌گیری نهایی باید براساس تفکر انسانی انجام شود.  

آقایی تأکید کرد: هنرمندان برای ارتباط با مخاطبان و تبادل ایده‌ها می‌توانند از پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام و پیام‌رسان‌ها بهره بگیرند. علاوه بر انتشار آثار، تعامل مستقیم از طریق تلگرام و واتساپ می‌تواند فرصت‌هایی برای مشاوره و همکاری فراهم کند. در عین حال، تخصصی‌بودن گروه‌های هنری اهمیت دارد تا هر حوزه به‌صورت هدفمند مدیریت شود.  

وی شناخت بازار را لازمه طراحی بیزینس پلن دانست و ادامه داد: ایجاد یک بیزینس پلن موفق برای هنر مستلزم شناخت بازار، تدوین راهبردهای مناسب و بهره‌گیری از مشاوران متخصص است. در حال حاضر، منابع خاصی برای راهنمایی تجاری‌سازی هنر وجود ندارد؛ اما با تحقیق دقیق می‌توان استادان و متخصصان مرتبط را یافت. 

این مدرس دانشگاه در پایان گفت: کالیگرافی یا نقاشی‌خط در سال‌های اخیر با استقبال گسترده‌ای مواجه شده؛ اما با چالش‌هایی مانند تکرار آثار و کپی‌برداری روبه‌روست. برای موفقیت در این عرصه، نیاز به نوآوری و ارائه سبک‌های جدید وجود دارد. بازار این رشته، به‌ویژه در کشورهای حوزه خلیج فارس، فرصت‌های قابل‌ توجهی برای رشد و توسعه دارد.

عطیه حیدری