سیزدهمین کنگره قرآن و عترت دانشگاههای علوم پزشکی کشور قرار است سال آینده در کاشان، شهری با پیشینهای ریشهدار در معنویت و تلاوت برگزار شود؛ کنگرهای که امسال نهتنها یک گردهمایی علمی، بلکه صحنهای برای نمایش ظرفیتهای پنهان قرآن در زیست فردی، اجتماعی و حرفهای جامعه بهداشت و درمان است. از اسناد تحقیقی تا پنلهای تخصصی، از نقد نظام سلامت تا گفتوگو درباره اخلاق پزشکی و از تبیین راههای ترویج معنویت در فضای دانشگاهی تا گزارش فعالیتهای قرآنی سراسر کشور، آنچه پیش روست، رویدادی خواهد بود که به تعبیر برگزارکنندگان، میتواند بزرگترین اتفاق قرآنی در جامعه پزشکی ایران باشد. در همینباره، خبرنگار ایکنا از اصفهان با محمدحسین نیکنام، رئیس گروه قرآن، عترت و سلامت فرهنگستان علوم پزشکی (دارای مدرک دکترای تخصصی ایمنیشناسی «ایمونولوژی») گفتوگو کرده است تا درباره اهداف، ضرورتها و چشمانداز این نشست علمی معنوی جویا شود. در ادامه متن این گفتوگو را میخوانیم.
فرهنگستان علوم پزشکی ۱۸ گروه علمی دارد که یکی از آنها گروه قرآن و عترت است. این گروه در طول سال، جلسات و کارگروههای متعددی برگزار میکند و در زمینه ارتباط قرآن و عترت با سلامت به بحث، بررسی و تدوین اسناد میپردازد. خروجی این فعالیتها نیز معمولاً در قالب بیانیهها و اسناد تخصصی منتشر و علاوه بر آن، هرسال کنگرهای علمی در این حوزه برگزار میشود. این کنگرهها بهطور سنتی در بهمنماه برگزار میشد؛ اما با توجه به سرمای فصل و اشتغالات دانشگاهی، تصمیم گرفته شد از دوره سیزدهم، زمان برگزاری به اردیبهشتماه منتقل شود. نخستین دوره این تغییر، یعنی سیزدهمین کنگره، هشتم و نهم اردیبهشتماه همزمان با ولادت باسعادت امام رضا(ع) در کاشان برگزار خواهد شد.
در دوازدهمین کنگره، محور اصلی، «عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت» بود. این عوامل اگرچه مستقیم در حوزه مسئولیت وزارت بهداشت قرار نمیگیرند، اما اثرات آنها متوجه نظام سلامت است، مانند سبک زندگی، محیط زیست و آلودگی هوا، رسانه، هوش مصنوعی، عدالت در سلامت و اهمیت سالهای اولیه زندگی. شش عنوان از این حوزهها در کنگره قبل بررسی شد و کارگروهها در طول سال نیز در خصوص آنها فعال بودند. اسناد نهایی این مباحث در کنگره کاشان ارائه میشود.
برای کنگره پیش رو، دو موضوع جدید نیز به برنامهها اضافه شده؛ نخست «خودمراقبتی» در جامعه پزشکی است. این واژه معمولاً به مراقبت فرد از خود تعبیر میشود؛ اما درواقع منظور بخشی از تصمیمات و ملاحظات حرفهای پزشکان است که شاید ضرورتی نداشته باشد و هرچند به ضرر بیمار نیست، اما هزینههای نظام سلامت را افزایش میدهد، مانند تجویز بینیاز بعضی از آزمایشها، امآرآی یا سونوگرافی. این موضوع ظریف در قالب پنلی تخصصی با محور اخلاق پزشکی، تعریف رابطه پزشک با بیمار و ارتباطات داخلی حوزه درمان تحلیل میشود.
موضوع دوم، «ترویج و تبلیغ قرآن در جامعه پزشکی» است؛ یعنی راهکارهای افزایش توجه متخصصان سلامت به آموزههای قرآن و عترت و تقویت معنویت در محیطهای درمانی و دانشگاهی.
این اجلاس همچون سالهای گذشته دارای مراسم افتتاحیه و اختتامیه است. سال گذشته، رئیسجمهور و جمعی از استادان حوزه مهمان مراسم بودند. در پنلها نیز معمولاً یک استاد حوزه و یک استاد دانشگاه مباحث را بهصورت مشترک پیش میبرند. کنگره جنبه بینالمللی دارد و هر سال مهمانانی از خارج کشور نیز در آن حضور مییابند.
شب نخست برنامه، محفل قرآنی با حضور قاریان و حافظان برگزار و در اختتامیه نیز از فعالان قرآنی دانشگاه و استان تجلیل میشود. کاشان بهدلیل پیشینه مذهبی و قرآنی، وجود حافظان و قاریان فراوان و علاقهمندان جدی به فعالیتهای دینی، میتواند میزبان یکی از پربارترین و گرمترین دورههای این اجلاس باشد.
البته چند سال پیش نیز این کنگره از سوی همین مجموعه در کاشان برگزار شد و توفیق حضور داشتم. برنامهای بسیار گرم، باشکوه و پربار بود. انشاءالله کنگره پیش رو نیز نهتنها از آن دوره کمتر نخواهد بود، بلکه با استقبال گستردهتر و آثار و برکات بیشتری همراه خواهد شد. این کنگره را میتوان رخدادی ملی و شاید بزرگترین اتفاق قرآنی در جامعه پزشکی کشور دانست.
هدف ما جاری و ساریشدن برنامههای قرآنی در دانشگاههاست. امروز اغلب دانشگاهها فعالیتهای ارزشمندی دارند؛ اما هر کدام به شیوه خود. آنچه اهمیت دارد، تعمیق این فعالیتها، تنوعبخشی برای پوشش سلیقههای مختلف و ایجاد هماهنگی و همافزایی میان دانشگاههاست.
کشور ما که بر پایه قرآن و عترت بنا شده است، مراکز متعدد و فعال قرآنی دارد؛ اما اغلب فعالیتها جزیرهای پیش میرود. اگر این مجموعهها کنار هم قرار بگیرند، ظرفیتهای موجود میتواند چندبرابر شود و نتایج بسیار بزرگتری رقم بخورد. کارهای خوبی در حال انجام است؛ اما فاصله زیادی میان فعالیتهای موجود و ظرفیت واقعی قرآن وجود دارد. قرآن دریایی بیانتهاست؛ هرچه بیشتر کار کنیم، باز هم میدان کار گستردهتر است.
امیدوارم این سلسلهنشستها فقط به چند روز برگزاری کنگره محدود نباشد و پیشبرنامهها و پسبرنامهها نیز بهصورت مستمر ادامه یابد. نمونهاش تجربه سال گذشته است که فعالیتها پس از اتمام کنگره متوقف نشد، بلکه در قالب کارگروهها استمرار یافت. در جلسات ماهانه نیز هر بار یک دانشگاه گزارش فعالیتهای قرآنی خود را ارائه میکند که علاوه بر اطلاعرسانی، موجب تکمیل و بهبود مسیر کار میشود.
رسانهها مکمل هر برنامه هستند. اگر رسانهها در انتقال تجربهها و دستاوردها نقشآفرینی کنند، همین امر میتواند موجب گسترش مدلهای موفق فعالیتهای قرآنی شود. نباید نگاهمان فقط محدود به ایران باشد؛ در خارج از کشور نیز فعالیتهای ارزشمندی صورت میگیرد.
دو هفته پیش با مسئول فعالیتهای قرآنی عتبه حسینیه در کربلا دیدار داشتم. آنها با مدلی مشخص توانستهاند تعداد حافظان قرآن را چندبرابر کنند و طرحهای متنوعی دارند. از ایشان دعوت کردم تا تجربیاتشان را در فرهنگستان ارائه دهند.
در مجموع، ما باید ارتباطات قرآنی را تقویت کنیم؛ هم برای انتقال تجربه و هم برای تشویق و تکمیل یکدیگر. هدف، حرکت به سمت کارهای بزرگ و مگاپروژههایی در شأن قرآن است؛ کارهای کوچک، محدود و جزیرهای برای این عرصه کافی نیست.
انتهای پیام