حاکمیت اخلاق بر انتخابات نیازمند تدوین قانون است

محسن نصری، استاد دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان، درباره اخلاق انتخاباتی، اظهار کرد: برای شکل‌گیری روابط اجتماعی سالم و جلوگیری از تضییع حقوق الهی و مردمی، یک‌سری رذایل و فضایل اخلاقی مطرح می‌شود که از دسته اول باید پرهیز کرد و به تقویت دسته دوم پرداخت. در عرصه سیاست و انتخابات، رذایلی که می‌تواند روابط و مناسبات این عرصه را دچار مشکل کند و بر آن تأثیر منفی بگذارد، امثال شایعه‌پراکنی، دروغ، تهمت و تخریب رقیب است که نامزدها، ستادهای انتخاباتی، طرفداران نامزدها، مجریان و ناظران انتخابات و عموم مردم باید از این رفتارها پرهیز کنند.

بیشتر بخوانید:

• انتخاب بدون شناخت، خلاف اخلاق و حق‌الناس است

وی افزود: مهم‌ترین فضیلت اخلاقی که در جریان رقابت‌های انتخاباتی باید به آن توجه کرد، اخلاص است. افراد بنا نیست در این رقابت‌ها به‌دنبال کسب قدرت باشند، بلکه باید رضایت الهی را مدنظر قرار دهند که راهش، اخلاص است، یعنی وارد شدن به صحنه انتخابات با هدف خدمت به اسلام و مسلمین و کسب رضایت الهی و رأی دادن بر اساس تکلیف شرعی، نه مبتنی بر دعواهای سیاسی و جناحی.

استاد دانشگاه اصفهان رعایت انصاف را یکی دیگر از فضایل اخلاقی لازم در رقابت‌های انتخاباتی خواند و گفت: در قضاوت نسبت به دیگران باید جانب انصاف رعایت شده و چیزی خلاف حق و حقیقت بیان نشود. در فضای انتخاباتی برای اینکه افراد بتوانند درست را از نادرست و اصلح را از صالح تشخیص دهند، لازم است که در نقد نامزدهای انتخابات و پاسخگویی به سؤالات و شبهات مردم جانب انصاف رعایت شود. فضیلت اخلاقی دیگری که باید به آن توجه کرد، مراقبت از حق‌الناس و حق‌الله است.

نصری بیان کرد: در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در مقایسه با جوامعی که رقابت‌های انتخاباتی در آنها فقط دعوا بر سر قدرت است، جامعه ما در این خصوص وضعیت بهتری دارد، ولی نسبت به قله و آرمانی که در ارزش‌های اسلامی برای خود تعریف کرده‌ایم، بسیار عقب هستیم و باید بیشتر تلاش کنیم. آیت‌الله خادمی از اساتید حوزه علمیه اصفهان و از رهبران انقلاب در این شهر، در سال 58 نامزد انتخابات مجلس خبرگان رهبری شدند. وقتی طلبه‌های حوزه علمیه برای ایشان تبلیغ می‌کردند، از اهالی خانه‌ها و صاحبان مغازه‌ها برای نصب پوستر اجازه می‌گرفتند تا مبادا کسی برای زیباسازی دیوار منزل یا مغازه خود هزینه کرده باشد و راضی به این کار نباشد و ظلمی اتفاق بیفتد. رفتارهایی از این دست، الگوی اخلاقی برای تبلیغات انتخاباتی با حفظ حقوق دیگران است. از طرف دیگر، شعارها و برنامه‌هایی که مطرح می‌شود، نباید مبتنی بر دروغ و فریب و فقط برای خوشامد مردم و کسب رأی آنها باشد.

وی درباره چگونگی انتخاب فرد اصلح، گفت: در ازدواج، برای سرنوشت دو نفر تحقیق صورت می‌گیرد تا بعداً با مشکل مواجه نشوند، برای انتخاب رئیس‌جمهور نیز که سرنوشت 85 میلیون ایرانی به وی گره خورده است، باید از منابع موثق تحقیق و بررسی انجام داد. نکته دوم، مشورت کردن با افراد متخصص و متعهد است، یعنی افرادی که اولاً به‌دلیل گرایش‌های سیاسی کاندیدایی را تأیید یا سرکوب نکنند و دوماً در شناخت نامزدها و نقد سخنان و برنامه‌های آنها دارای تخصص و اطلاعات لازم باشند. نکته سوم، توکل به خداوند و توسل به اهل‌ بیت(ع) در انتخاب افراد است. ما در بسیاری از امور زندگی‌مان از خدا و اهل‌ بیت(ع) کمک می‌خواهیم و شایسته است برای شناخت و انتخاب نامزد اصلح نیز از آنها کمک بخواهیم.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: نهادینه شدن اخلاق انتخاباتی در جامعه به تربیت سیاسی مدیران و عموم مردم از منظر آموزه‌های اسلامی برمی‌گردد. در سیاست غربی، موضوع کسب قدرت است، ولی در سیاست مدنظر اسلام هدایت جست‌وجو می‌شود. شکل‌گیری این تربیت سیاسی صحیح در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست و باید در درازمدت پیگیری شود. از طرف دیگر، لازم است در خصوص باید و نبایدهای رفتارهای انتخاباتی قانون وضع شود و به‌عنوان بخشی از نظام قانونی انتخابات قرار گیرد، تا اگر کسی از قوانین تخطی کرد، هم امکان حضور در عرصه انتخابات را نداشته باشد و هم به دلیل تخلفات قانونی با وی برخورد شود. بخشی از این قوانین تدوین شده، ولی همچنان نیازمند تکمیل شدن است.

وی اظهار کرد: اگر اخلاق انتخاباتی رعایت نشود، اولاً ممکن است فرد غیراصلح انتخاب شود، یعنی کسی با زدوبند، فریب و تزویر به صحنه بیاید و با سخنان و ادعاهایی که درباره خودش و رقبا مطرح می‌کند، آرای مردم را جذب کند. دوماً کسی که اخلاق انتخاباتی را رعایت نکند، مورد طمع دشمنان قرار می‌گیرد. دشمن به‌دنبال جریان نفوذ در کشور است و یکی از محورهایی که می‌تواند نقش این جریان را در امور پررنگ کند، سرمایه‌گذاری بر روی افرادی است که در رقابت‌های انتخاباتی فقط به کسب قدرت می‌اندیشند. سوماً، با عدم رعایت اخلاق انتخاباتی، اعتماد مردم سلب می‌شود که نتیجه آن، عدم مشارکت در انتخابات است. در مردم‌سالاری دینی، نقش و حضور مردم بسیار اهمیت دارد و به همین دلیل، رهبر معظم انقلاب ابتدا بر مشارکت حداکثری و سپس بر انتخاب اصلح تأکید می‌کنند.