معیارهای والی مطلوب از منظر امیرالمؤمنین(ع)

در آستانه عید بزرگ غدیر و چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌ جمهوری، خبرنگار ایکنا از اصفهان گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام مهدی اژه‌ای، استاد حوزه و دانشگاه درباره موضوعاتی چون معیارهای والی مطلوب از منظر امیرالمؤمنین علی(ع)، فرد اصلح از دیدگاه مقام معظم رهبری و مهم‌ترین ویژگی و شاخص نامزدهای انتخاباتی در شرایط فعلی کشور و منطقه انجام داده است که متن آن از نظر خوانندگان می‌گذرد. 

ایکنا ـ معیارهای والی مطلوب از منظر امیرمؤمنان علی(ع) چیست؟ 

امیرالمؤمنین(ع) در نامه‌ای به مالک اشتر درباره یک والی مطلوب به خصوصیاتی اشاره می‌کند که عبارتند از گفت‌وگوی فراوان با دانشمندان و حکیمان، دوری از خودپسندی و کم‌حوصلگی در دیدار با مردم، صلح‌طلبی با دشمنان به شرط مراقبت، توجه به عامه مردم و نه خواص و نزدیکان، پیش‌قدم بودن برای رسیدگی به وضعیت مردم دور از دسترس، برگزیدن افرادی که از انجام کارهای بزرگ نهراسند، روی نپوشاندن از مردم به منظور بی‌خبر نماندن از امور مملکت، به انجام رساندن کارها در وقت معین و پرهیز از وعده‌های دوپهلو که در نظر داشتن تمام این شایستگی‌ها در انتخاب فرد اصلح بسیار مؤثر است. 

همچنین می‌توان به مواردی چون ایمان به معنای باور قلبی به حقانیت اسلام و نیز عامل بودن به احکام نورانی قرآن، تقوا یا پرهیز از گناه و تعدی به بیت‌المال، عدالت به گونه‌ای که از تعدی به حقوق فردی و اجتماعی مردم خودداری کند، امانت‌داری به معنای اینکه پست و مقام را طعمه نداند، صداقت در گفتار و کردار که مصداقش ارائه آمار و ارقام دقیق و صحیح به مردم است و اصالت خانوادگی، «من اهل البیوت الصالحه» اشاره کرد. 

به علاوه نظم و انضباط در امور مالی و تنظیم وقت برای حل مشکلات با توجه به تعبیر «و نظم امرکم»، تجربه در پست و مقامی که متصدی می‌شود: «و توخ منهم اهل‌ التجربه»، نداشتن سوءپیشینه، اطاعت‌پذیری: «المطیع لامر مولاه»، با حیا بودن: «توخ اهل‌ التجربه والحیا»، فرهیختگی در علم و سیاست و سابقه در مسلمانی یا سابقه در انقلاب از دیگر ویژگی‌های والی مطلوب است. 

ایکنا ـ از دیدگاه رهبر معظم انقلاب، فرد اصلح به چه کسی گفته می‌شود؟ 

بیشترین تکرار رهبر معظم انقلاب از ویژگی‌های فرد اصلح در طول ۲۸ سال گذشته به این ترتیب بوده: ایشان ۳۳ مرتبه به مدیریت اجرایی قوی، ۳٠ مرتبه به شیوه تبلیغات صحیح، ۲۸ بار به پایبندی به مبانی، ۲۱ مرتبه به خستگی‌ناپذیری و جهادی بودن، ۲٠ مرتبه به صمیمی و خدمتگزار مردم بودن، ۱۹ مرتبه به استکبارستیزی و شجاعت، ۱۸ مرتبه به ایمان، تقوا و توکل، ۱۶ مرتبه به پرهیز از بداخلاقی انتخاباتی و ۱۵ بار به شناخت نیاز و درد جامعه اشاره داشته‌ است. 

همچنین ۱۱ مرتبه بر داشتن تدبیر، بصیرت و برنامه، مبارزه با بی‌عدالتی و تقید به آرمان‌ها و پیشرفت کشور، ۱۰ مرتبه به ساده‌زیستی و غیراشرافی بودن، هفت مرتبه به التزام به قانون، شش مرتبه به نگاه به داخل و اقتصاد مقاومتی، پنج مرتبه به دوری از فساد، امانت‌داری و توجه به نظرات و توانایی مردم و دو مرتبه بر صداقت و راستی تأکید کرده است. 

ایکنا ـ اگر مجموع شرایط فعلی کشور را در نظر بگیریم، به نظر شما وجود کدام یک از ویژگی‌های فرد اصلح در نامزدها ضروری‌تر به نظر می‌رسد؟ 

آنچه نیاز مبرم کشور بوده، هست و خواهد بود، مسئله مدیریت است. تمام اشکالاتی که گفته می‌شود، به ضعف مدیریتی برمی‌گردد. در میان شش نامزد انتخاباتی به اعتراف بسیاری، نقطه قوت یکی از آنها مدیریت قوی است. حتی اگر اشکالاتی در دولت اخیر دیده می‌شد، اغلب مربوط به مشاوران و متصدیان ضعیف بود، وگرنه هر کجا فردی قوی تصدی‌گر پستی بوده، نتیجه خوبی هم به دست آمده است. دلیل همه فضاسازی‌ها و شایعه‌پردازی‌ها که اغلب آن دروغ آشکار است، نشان می‌دهد که فرد، قوی بوده و سابقه وی نشان از مدیریت ممتازش دارد.

ایکنا ـ به نظر می‌رسد که سازش‌ناپذیری، مهم‌ترین مؤلفه برای انتخاب نامزد اصلح با توجه به شرایط منطقه و خط شهید جمهور در نظر گرفته شده است. نظرتان را در این‌باره بیان کنید. 

به دیدگاه امام خمینی(ره) راجع به سازشکاران با استکبار اشاره می‌کنم. ایشان می‌فرماید: «من به صراحت می‌گویم ملی‌گراها اگر بودند، به راحتی در مشکلات و سختی‌ها و تنگناها دست ذلت و سازش به طرف دشمنان دراز می‌کردند و برای اینکه خود را از فشارهای روزمره سیاسی برهانند، همه کاسه‌های صبر و مقاومت را یک‌جا می‌شکستند و به همه میثاق‌ها و تعهدات ملی و میهنی ادعایی خود پشت پا می‌زدند.»

«کسی تصور نکند که ما راه سازش با جهان‌خواران را ‌‌نمی‌دانیم؛ ولی هیهات که خادمان اسلام به ملت خود خیانت کنند... اگر بند بند استخوان‌هایمان را جدا سازند، اگر سرمان را بالای دار برند، اگر زنده زنده در شعله‌های آتشمان بسوزانند، اگر زن و فرزندان و هستی‌مان را جلوی دیدگانمان به اسارت و غارت برند، هرگز امان‌نامه کفر و شرک را امضا ‌‌نمی‌کنیم.»

ایکنا ـ و سخن پایانی. 

شهید بهشتی می‌گوید: «اگر قرار باشد در جامعه‌اى مردم بخواهند زمام‌دار انتخاب كنند و كار را به دست منتخب خودشان بسپارند، كار مشكلى خواهد بود. شناختن و بعد جمع‌آورى و متمركز كردن اكثريت آرا روى یک فرد يا یک گروه، چقدر كار مشكلى است... جامعه‌اى كه بخواهد حق انتخاب داشته باشد، بايد بداند كه رنج انتخاب هم دارد.»

زهراسادات محمدی