کد خبر: 4244925
تاریخ انتشار : ۰۷ آبان ۱۴۰۳ - ۲۲:۱۴
در دومین نشست «تجربه‌نوردی فرهنگی» مطرح شد

فضای مجازی؛ لازمه ارتباط مؤثر مساجد با نسل جوان

یک متخصص بازاریابی دیجیتال گفت: اگر مساجد نتوانند در فضای مجازی حضور داشته باشند، عملاً ارتباط مؤثر با نسل جوان را از دست خواهند داد.

دومین نشست تجربه‌نوردی فرهنگی در اصفهانبه گزارش ایکنا و به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، دومین نشست تجربه‌نوردی فرهنگی با موضوع «تحلیل نوآوری‌های مسجدمحور در فضای مجازی» ویژه تشکل‌های مردمی و فعالان فرهنگی و اجتماعی، امروز ۷ آبان‌ماه به همت خانه فناوری‌های فرهنگی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان، شهرک علمی و تحقیقاتی و اداره مشارکت‌های فرهنگی و اجتماعی شهرداری اصفهان برگزار شد.

ستار کاشانی، متخصص بازاریابی دیجیتال در آغاز این نشست با طرح این سؤال که مسجد، پایگاه یا کانون ایده‌آل چگونه است، اظهار کرد: مسجد ایده‌آل، محل رشد در همه زمینه‌ها اعم از اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و... است. چنین رویکردی به مساجد در زمان اهل بیت(ع) وجود داشت؛ اما امروزه متأسفانه مساجد ما از این امر فاصله گرفته‌اند.

وی افزود: تصور بسیاری از ما از مسجد، فقط مکانی برای نمازخواندن است. حتی اگر بخواهیم روشنفکرانه درباره آن فکر کنیم، عقیده داریم کار فرهنگی نیز باید در مساجد انجام شود، درحالی‌که این مسئله‌ ۳۰ سال پیش باید حل می‌شد و اکنون باید به این بیندیشیم که چگونه مشکلات اقتصادی مردم را در مساجد حل کنیم.

این متخصص بازاریابی دیجیتال فروشنده‌بودن را ویژگی همه انسان‌ها دانست و گفت: همه ما انسان‌ها در طول تاریخ فروشنده بوده‌ایم. هرکس به نوعی چیزی می‌فروشد. چه بسا لزوماً هنگام فروش، پولی دریافت نمی‌کنیم. زمان، روح، ظرفیت ذهنی و... مواردی هستند که گاهی به جای پول از دیگران می‌گیریم.

وی در پاسخ به این سؤال که برای فروش بهتر محصول یا خدمات چه باید بکنیم، تصریح کرد: پاسخ همان کاری است که مدیر یک کسب‌وکار انجام می‌دهد. باید این مسئله‌ را بپذیریم که من نوعی می‌خواهم عقاید خود را به یک نوجوان بفروشم. این نوجوان بناست این عقاید را از من بخرد، بپذیرد، هضم کند و در نهایت آن را به‌کار گیرد. بر مبنای چنین دیدگاهی، مدیر یک کسب‌وکار باید ابتدا نیاز مردم را شناسایی کند.

کاشانی ادامه داد: ما هنگامی می‌توانیم عقاید خود را در مسجد به مخاطب بفروشیم که بتوانیم نیازش را برطرف کنیم. هنگامی نیاز مخاطب را خواهیم شناخت که خودمان را جای او بگذاریم. گفت‌وگوی امروز ما درباره نسل Z است.

وی با طرح سؤال دیگری بیان کرد: نوآوری چیست؟ فرد چه کاری انجام دهد، او را نوآور می‌خوانیم؟ هنگامی که خلاقیتی اجرا می‌کنیم، نوآوری اتفاق می‌افتد. خلاقیت یعنی یک چیز جدید و شامل دو بعد مثبت و منفی است. خلاقیت منفی به این معناست که من به دنبال چیز جدیدی هستم؛ اما کار را سخت می‌کنم. خلاقیت مثبت نیز به معنای آوردن چیز جدیدی است که کار را بهینه می‌کند و باعث بهترشدنش می‌شود. خلاقیت، ایده است. وقتی به ایده عمل می‌کنیم، به نوآوری تبدیل می‌شود.

این متخصص بازاریابی دیجیتال در تعريف فضای مجازی و تفاوت آن با فضای حقیقی توضیح داد: اینترنتی که در اختیار داریم، همان فضای مجازی است. تفاوتش با فضای حقیقی آن است که همه‌چیز در آن مجازی‌ست و فیزیکی نیست. طبق آخرین آمار موجود، پنج میلیارد نفر در دنیا از فضای مجازی استفاده می‌کنند.

ذهن فعالان فرهنگی محدود شده است

وی تأکید کرد: یکی از ایراداتی که در کار اغلب فعالان فرهنگی مساجد و پایگاه‌ها دیده‌ام، این است که ذهنشان به همان محله‌ای محدود است که در آن کار می‌کنند؛ یعنی به این نیندیشیده‌اند که افزون بر جوانان محله، جوانان کل کشور و حتی خارجی را جذب کنند. ذهن شمار بسیاری از این افراد محدود است و می‌گویند ما در جوانان محله خودمان هم مانده‌ایم، وای به حال سایر مناطق و یا کشورهای دیگر.

کاشانی با اشاره به آماری از مجله MDPI یادآور شد: «90 درصد نوجوانان ارتباطات آنلاین را مهم‌ترین بخش ارتباطات اجتماعی خود می‌دانند.» این نشان می‌دهد که اگر مساجد نتوانند در فضای مجازی حضور داشته باشند، عملاً ارتباط مؤثر با نسل جوان را از دست خواهند داد.

وی زمان آغاز حضور مساجد در فضای مجازی و فعالیت مؤثر در این فضا را اوایل همه‌گیری کرونا یعنی سال 99 بیان کرد و افزود: تا قبل از آن ما از این مسئله غافل بودیم. حتی اکنون نیز بازدید محتوای همه فعالان فرهنگی بزرگ و کوچک کشور به اندازه یک اینفلوئنسر نیست. علت آن نیز اهمیت‌ندادن به این فضاست و درک نکرده‌ایم که تا چه میزان فضای مجازی می‌تواند مؤثر باشد. هالیوود سال‌هاست این مطلب را درک کرده که از فضای حقیقی باید فاصله گرفت. تقریباً می‌توان گفت به جز ما، همه دنیا اهمیت این فضا را دریافته‌اند.

این متخصص بازاریابی دیجیتال تصریح کرد: ما اصول ابتدایی تولید محتوا در فضای مجازی را بلد نیستیم، مانند اینکه اصول جنگیدن را بلد نباشیم. در این حالت منابع را هدر می‌دهیم. هنگامی که زمان محدود نوجوان را با مطالب بی‌فایده پر می‌کنیم، باعث نادیده‌گرفتن مطالب مفید از سوی او می‌شویم. می‌خواهم بگویم برخی از ما نه تنها مفید نیستیم، بلکه مضریم.

وی با بیان آمار دیگری در مجلات خارجی ادامه داد: «۷۳ درصد نوجوانان معتقدند نسل‌های قدیمی به درستی با آن‌ها ارتباط برقرار نمی‌کنند.» یعنی مخاطب ما نسبت به فرد میانسال در مسجد حساسیت دارد. آیا آخرین بازی‌های مجازی و استودیوهای جهان را می‌شناسید؟ از آخرین اخبار فناوری خبر دارید؟ طبیعی‌ست نوجوانی که دغدغه‌های این‌چنینی دارد، با شما ارتباط برقرار نمی‌کند. بسیاری از ما حتی زبان نسل Z را بلد نیستیم. هنگامی که از این نسل صحبت می‌کنیم، باید همه فضاهایی را که با آن سروکار دارد، لمس کرده باشیم.

کاشانی اضافه کرد: طبق آمار، تولید محتوای هر کاربر جنگجوی ضدنظام و ضدفرهنگ در توییتر برابر با ۱۵ نیروی فعال و انقلابی است. طبیعتاً همه نمی‌توانند در همه پلتفرم‌ها فعال باشند؛ اما باید با آن‌ها آشنا باشند. در آمار دیگری آمده است که «۷۶ درصد از جوانان احساس می‌کنند نسل‌های قدیمی آن‌ها را تنبل و بی‌ارزش می‌دانند.» به این معنا که نوجوان و جوان ما گمان می‌کند نگاه افراد بزرگسال داخل مسجد به او همچون فردی بی‌ارزش و تنبل است.

وی بیان کرد: طبق آمار یکی دیگر از مجلات خارجی، «بیش از ۵۰ درصد از نوجوانان به جای ارتباطات حضوری، بیشتر وقت خود را با دوستانشان به‌صورت آنلاین می‌گذرانند.» ما نرم‌افزاری برای مسجد نداریم، حال آنکه در کشوری زندگی می‌کنیم که نظام و دولت آن سال‌هاست با چنین فعالیتی موافق هستند. نوجوان ما ترجیح می‌دهد در فضای مجازی باشد؛ زیرا ما برنامه‌ای برای او نداریم.

این متخصص بازاریابی دیجیتال گفت: بیستم اسفند ۹۸، من و چند نفر دیگر از طرف مسجد علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) کاشان برای جلسه‌ای در خصوص جذب مخاطب جوان و نوجوان دعوت شدیم. در نهايت نیز پس از جلسات و همفکری بسیار قرار بر این شد که کلیپی را به‌صورت هفتگی تولید کنیم، به این صورت که یکی دو نفر از افراد آن پایگاه در آن کلیپ به تعریف خاطرات شهدا می‌پرداختند. خاطرات به‌صورت رندوم انتخاب می‌شد و تجهیزات بسیار ضعیف بود.

وی افزود: آن زمان این کار به قدری برای مسئولان جذاب بود که شبکه تلویزیونی اصفهان آن را پخش می‌کرد. البته این کار در زمان خود خوب و بهتر از هیچ بود. می‌خواهم بگویم چقدر در این زمینه خلأ وجود دارد و کاری انجام نشده است.

کاشانی با بیان آمار دیگری اظهار کرد: «افسردگی و استرس میان نوجوانان و جوانان در حال گسترش است.» سؤالی که مطرح می‌شود، این است که ما چه‌ کار کنیم؟ ما در جایگاه کسانی که در فضای فرهنگی فعالیت می‌کنیم، قرار است طبیب روح باشیم؛ پس چرا پنج دقیقه برای صحبت با نوجوانان و جوانان اختصاص نمی‌دهیم تا بفهمیم حرف حسابشان چیست؟

ما در دنیای نوجوانان نیستیم

وی توضیح داد: اگرچه ممکن است ما دیدگاه‌های خود را داشته باشیم؛ اما لزوماً در دنیای آن نوجوان نیستیم. حتی اگر ۲۲ سالمان باشد، نمی‌توانیم نوجوان ۱۶ ساله را درک کنیم و ببینیم چه می‌کند؛ پس در اولین گام باید درباره مشکلاتش با او صحبت کنیم. وضعیت فرهنگی کشور ما در مقایسه با گذشته بدتر شده است و مادامی که این را نپذیریم، چیزی اصلاح نخواهد شد.

این متخصص بازاریابی دیجیتال با اشاره به ظرفیت‌های جذب جوانان و نوجوانان در فضای مجازی گفت: کارهایی که در فضای مجازی می‌توانیم انجام دهیم، تولید مستند نوآوری و حضور جدی و هدفمند در این فضاست. هرکس در هر صفحه یا کانالی که فعالیت می‌کند، باید اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای خود تعيين کند.

وی ادامه داد: در وهله اول باید بدانید به دنبال چه چیزی هستید و نیاز مخاطب را بشناسید؛ سپس رفتار روزانه خود را بررسی کنید، به این صورت که ببینید روزانه اولین سایت، کانال یا نرم‌افزاری که باز می‌کنید، چیست و چرا آن کار را انجام می‌دهید. بعد باید ببینید علت جذب چنین فضاهایی چیست و در نهایت مهندسی معکوس انجام دهید. البته اولویت‌های من نوعی مهم نیست. اگر ما اخبار دوست داریم، دلیل نمی‌شود مخاطبمان هم اخبار را دوست داشته باشد.

کاشانی «تفکر طراحی» را یکی دیگر از عواملی خواند که کمک می‌کند نوآور باشیم و اضافه کرد: تفکر طراحی، روشی برای خلق ایده‌های نوست. اولین نکته در خلاقیت آن است که بپذیریم ایده‌هایی که بیان می‌کنیم، می‌توانند کاملاً افتضاح باشند. هنگامی که ایده‌ای را می‌نویسید، به خوب و بد بودن آن فکر نکنید و هرچه در ذهنتان می‌آید، یادداشت کنید.

وی در خصوص مراحل تفکر طراحی بیان کرد: همدلی‌کردن، مرحله اول از تفکر طراحی به‌شمار می‌رود. به این معنا که ابتدا پای صحبت مخاطبم بنشینم تا مشکلش را به من بگوید و با او همدلی کنم. مرحله دوم عبارت از تعریف مسئله است؛ یعنی موضوعاتی را که وجود دارد، شفاف‌سازی کنیم تا اضافات حذف شوند. ایده‌پردازی، مرحله سوم است؛ یعنی اکنون که مشکل مخاطب را فهمیده‌ام، بارش فکری داشته باشم و ایده‌های گوناگون را بنویسم.

این متخصص بازاریابی دیجیتال تصریح کرد: پس از طی مراحل یادشده به سراغ ساخت نمونه اولیه می‌رویم. ابتدا ایده‌های بی‌فایده را حذف و ایده‌های کارآمد را استفاده می‌کنیم. آزمایش و ارزیابی، مرحله آخر است؛ یعنی ببینیم چیزی که ساخته‌ایم، چه میزان کارایی دارد.

وی یادآور شد: طبق مراحلی که نام بردیم، مسئله نوجوان برای مثال می‌تواند این باشد که دست‌کم گرفته می‌شود و آزادی عمل ندارد. در مرحله بعدی که تعریف مسئله‌ است، به صحبت پیشین می‌اندیشیم که اصلاً دست‌کم گرفته‌شدن و آزادی‌نداشتن به چه معناست؟ سپس ایده‌پردازی می‌کنیم که من نوعی در مقام فعال فرهنگی چه کاری می‌توانم انجام دهم که نوجوان احساس نکند دست‌کم گرفته شده است یا آزادی عمل ندارد و موجب نشوم آسیب ببیند.

کاشانی اظهار کرد: یکی از مشکلات بزرگی که در مساجد، پایگاه‌ها و کانون‌ها داریم، این است که کدام خیر را پیدا کنیم تا از او پول بگیریم. این دغدغه برای ما زشت است که هرگاه می‌خواهیم کار فرهنگی کنیم، به دنبال خیر می‌گردیم. مسجد و کانون ما باید در شرایطی باشد که بتواند کمک مالی هم بکند.

وی ادامه داد: در راستای نوآوری‌های مسجد برای نوجوان و جوان در فضای مجازی، اگر بنا باشد شخص سومی را وارد این فضا کنیم و به او بال و پر دهیم، باید بگویم بلاگرها و هنرمندان ما غالباً خاکستری هستند؛ یعنی شما نمی‌توانید متوجه شوید شخص مورد نظرتان انقلابی است یا نه. آدم خاکستری یعنی شما ندانید او واقعاً چه می‌کند؛ اما آرام‌آرام مردم را به سمت جبهه مخالف ما سوق می‌دهند.

این متخصص بازاریابی دیجیتال در جمع‌بندی مطالب خود گفت: به‌طور کلی، طبق صحبت‌هایی که در این جلسه بیان شد، باید فضاهای مختلف مجازی را لمس کنیم و در آن‌ها حضور داشته باشیم. دوم آنکه نحوه کار، تولید محتوا و متقاعدسازی در این فضا را بدانیم. مورد سوم نیز اینکه ایده‌هایی متناسب با پیاده‌سازی در فضای مجازی ارائه دهیم.

یادآور می‌شود، اطلاع‌رسانی و ثبت‌نام برای حضور در نشست‌های بعدی «تجربه‌نوردی فرهنگی» با دعوت از صاحبان ایده و الگوهای برتر رویداد ملی رشدآوند، ویژه مسؤلان و اعضای تشکل‌های مردمی و فعالان فرهنگی و اجتماعی، از طریق پایگاه اینترنتی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شعبه اصفهان به نشانی www.Morsalat.ir انجام خواهد شد.

انتهای پیام
captcha