منازعات بی‌پایان ترکیه و شبه‌نظامیان کرد سوریه
ترکیه جریان‌های کردی سوریه را ادامه‌دهنده حزب پ. ک. ک می‌داند و در طول جنگ داخلی سوریه نیز حملاتی علیه آنان با گروه‌های مسلح مورد حمایت خود، از جمله ارتش ملی سوریه انجام داد.
به گزارش کردپرس، در چند روز گذشته، ارتش ترکیه و گروه‌های وابسته به آن حملات سنگینی به مناطق شمال و شرق سوریه، به‌ویژه حومه سد تشرین انجام داده‌اند؛ همچنین ارتش ترکیه و شبه‌نظامیان وابسته به آن، حملاتی به روستای خربت‌الشعیر در شمال شهر زرگان و روستای خدراوی در حومه همین شهر با استفاده از توپخانه‌های سنگین انجام داد که بنا به گفته منابع محلی، هدف اصلی آن‌ها تضعیف مواضع نیروهای دموکراتیک سوریه در این منطقه بوده است؛ در این درگیری‌ها ۲۳ شبه‌نظامی کشته و ۳۶ تن دیگر زخمی شدند.
نزاع و درگیری بین ترکیه با نیروهای دموکراتیک سوریه و شاخه نظامی آن، یعنی یگان مدافع خلق، مسبوق به سابقه است؛ زیرا ترکیه آن‌ها را وابسته به حزب کارگران کردستان ترکیه (پ. ک. ک) یا به عبارتی، آن‌ها را گسترش‌یافته همین حزب می‌داند. پ. ک. ک از جمله احزاب مخالف دولت ترکیه است و اختلافات زیادی بین این حزب با دولت‌های مختلف ترکیه، از جمله دولت وابسته به حزب عدالت و توسعه وجود دارد.
با پایان جنگ جهانی اول، فروپاشی امپراطوری عثمانی به تشکیل بعضی از دولت‌های امروزی عربی در خاورمیانه و شمال آفریقا منجر شد؛ اما کردها در جایگاه یکی از گروه‌های اقلیت در امپراطوری عثمانی که سال‌ها قبل از جنگ جهانی اول برای استقلال و ایجاد دولت مستقل کردی مبارزه می‌کردند، نه تنها نتواستند به آرزوی خود دست یابند، بلکه بین سه کشور ترکیه، عراق و سوریه تقسیم شدند. از آنجا که در کشورهای یادشده، گرایش‌های پان‌ترکیسم و پان‌عربیسم رواج داشت، همواره درگیری و منازعات گسترده‌ای میان کردها و حکومت مرکزی جریان داشته است.
اگرچه آمار دقیقی درباره جمعیت کردها در منطقه، حتی در ترکیه وجود ندارد، اما بسیاری از گزارش‌ها از جمعیت ۲۰ میلیونی قوم کرد از کل جمعیت ۸۶ میلیون نفری ترکیه حکایت دارد که بزرگ‌ترین جمعیت کردی را در مقایسه با کشورهای دیگر مانند عراق، سوریه و ایران دارد و از سویی، طبق تقسیمات کشوری ترکیه، این کشور دارای ۸۱ استان است که اکثریت ساکنان ۲۱ استان آن، کردنشین هستند و هرگونه تهدیدی از جانب پ. ک. ک می‌تواند زنگ خطر و تهدیدی برای مقامات آنکارا تلقی شود. پ. ک. ک منازعات مسلحانه‌ای با ترکیه به منظور جدایی از این کشور برای تشکیل کردستان مستقل یا خودمختار انجام داده است.
همان‌طور که اشاره شد، ترکیه جریان‌های کردی سوریه را ادامه‌دهنده حزب پ. ک. ک می‌داند و در طول جنگ داخلی سوریه نیز حملاتی علیه آنان با گروه‌های مسلح مورد حمایت خود، از جمله ارتش ملی سوریه انجام داد که نمونه بارزش، حمله اکتبر ۲۰۱۹ ترکیه به شمال شرق سوریه بود؛ یعنی منطقه‌ای که گروه‌های کردی سوریه در آنجا مستقر هستند.
با سقوط حکومت اسد در سوریه و روی کار آمدن احمد الشرع (ابومحمد جولانی)، وی اعلام کرده است که سلاح در سوریه فقط باید در اختیار نیروهای تحت امر وزارت دفاع در دمشق باشد و سناریوهایی مانند فدرالیسم یا ایجاد یک واحد سیاسی مستقل که کردهای سوریه همواره دنبال آن بوده‌اند، در دستور کار او قرار ندارد که به نظر می‌رسد، نوعی از ابهام یا بلاتکلیفی درباره کردها همچنان مطرح باشد.
از سویی، هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه در اظهاراتی تهدیدآمیز گفت: «اگر یگان‌های مدافع خلق سوریه و شبه‌نظامیان کرد از خواسته‌های آنکارا پیروی نکنند، ترکیه علیه آن‌ها عملیات نظامی انجام خواهد داد.» کردها در جایگاه یکی از گروه‌های مهم اقلیت سوریه که نزدیک به ۱۵ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و از سویی در مناطق استراتژیک و ژئواکونومیک این کشور مستقر هستند؛ یعنی قسمت‌های شمالی و شرق که میادین نفتی سوریه در آنجا قرار دارد و همچنین در طول تاریخ تشکیل دولت سوریه، به‌ویژه در دوران زمامداری خاندان اسد از بعضی حقوق سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تا حدود زیادی محروم بوده‌اند، همواره به مبارزات خود برای دستیابی به حقوق‌شان و تشکیل دولت خودمختار کامل و بعضاً مستقل تلاش کرده‌اند.
از آنجا که احمد الشرع (ابومحمد جولانی) و گروه تحت لوایش، یعنی تحریرالشام زمانی نزدیکی زیادی به القاعده و داعش داشتند، اگرچه در حال حاضر تلاش کرده‌اند چهره‌ای معتدل و میانه‌رو از خود به نمایش بگذارند، اما در گذشته تعارضات جدی با کردها داشتند، به‌ویژه اینکه ایالات متحده آمریکا با همراهی کردها حملاتی علیه مواضع داعش انجام داده و از سویی نزدیکی ترکیه به جولانی و خصومت این کشور با شبه‌نظامیان کرد باعث نگرانی نیروهای دموکراتیک سوریه شده است. از آنجا که نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) مورد حمایت آمریکا قرار دارند، به نظر نمی‌رسد آمریکا فعلاً خواهان تضمین منافع آن‌ها به‌ویژه منافع سیاسی کردها در قبال آنکارا و جریان‌های اسلام‌گرای مسلح، اعم از افراطی، میانه‌رو و سکولار مانند ارتش ملی سوریه باشد؛ زیرا در جنگ‌های ۲۰۱۹ شمال شرقی سوریه، با دستور ترامپ مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از آن منطقه، برخی این اقدام را تنهاگذاشتن کردها در مقابل مخالفان و خیانت به آن‌ها تلقی کردند.
از سویی، ترکیه که به دنبال ایفای نقش پررنگ در معادلات منطقه، از جمله سوریه است، تمام تلاش خود را برای به‌کارگیری راهبردهای سخت و نرم در چهارچوب سیاست‌های مورد نظر خود برای نفوذ در منطقه و مقابله با معارضان، به‌ویژه شبه‌نظامیان کرد در سوریه به‌کار خواهد گرفت.
پگاه‌سادات طباطبایی
انتهای پیام
