پیامدهای طوفان الاقصی برای جامعه اسرائیل
عملیات هفتم اکتبر (طوفان الاقصی) و جنگ فرسایشی غزه به ایجاد پیامدهای اقتصادی، روانی، امنیتی و سیاسی برای رژیم اسرائیل منجر شده، به‌طوری که هر کدام به نحوی جامعه اسرائیل را تحت‌تأثیر قرار داده است.
حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر 2023 و به دنبال آن، حملات گسترده ارتش اسرائیل به غزه که هم‌اکنون نیز ادامه دارد، افزون بر آنکه باعث تخریب گسترده مراکز درمانی و آموزشی، ترور هدفمند فرماندهان حماس و از همه مهم‌تر، به شهادت رسیدن بیش از 53 هزار تن از مردم غزه شده، آسیب‌هایی به جامعه اسرائیل نیز وارد کرده است که در یادداشت پیش رو به آن‌ها پرداخته می‌شود.
اقتصاد اسرائیل؛ زیان‌ها و تهدیدات پیش رو
پس از عملیات هفتم اکتبر (طوفان الاقصی) و در سایه بحران‌های امنیتی و سیاسی، اقتصاد اسرائیل نیز با زیان‌هایی مواجه شده است. نهادهای اقتصادی رژیم اسرائیل نسبت به مهاجرت اسرائیلی‌های ثروتمند و خارج‌شدن دارایی‌ها و پس‌اندازهای آن‌ها از این رژیم هشدارهایی داده‌اند. این عامل موجب بی‌اعتمادی در میان سرمایه‌گذاران و خروج دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها آن‌ها شده است. بانک‌های اسرائیل به مشکلات ناشی از فرار سرمایه اذعان کرده و از نگرانی مشتریان نسبت به سرمایه‌های خود گفته‌اند. این وضعیت هم‌زمان با افزایش نگرانی‌ها درباره افت بازار سهام، افزایش احتمالی مالیات‌ها و کسری بودجه تشدید شده است.
همچنین، اقتصاددانان هشدار داده‌اند که اگر سرمایه‌گذاران در بلند‌مدت احساس کنند سرمایهگذاری در خارج از اسرائیل بازدهی بهتری دارد، شاید انگیزه‌ای برای بازگشت سرمایه‌های خود نداشته باشند. گفته می‌شود بعضی از شرکت‌های سرمایهگذاری در حال کاهش تخصیص دارایی‌های خود در بازار سهام اسرائیل هستند و ترجیح می‌دهند پرتفوی خود را به سمت بازارهای خارجی هدایت کنند. روند خروج سرمایه تهدیدی مهم برای اقتصاد اسرائیل است؛ زیرا شرکت‌هایی که در خارج ثبت شده‌اند، درآمد و سود حاصل از آن را در همان شرکت‌ها نگه می‌دارند و ممکن است این سود به اسرائیل (سرزمین‌های اشغالی) بازنگردد و اسرائیلی‌ها از مزایای آن بهره‌مند نشوند.
روند خروج سرمایه از اسرائیل با افزایش تنش‌ها در منطقه با رشد بیشتری در مقایسه با سال‌های قبل مواجه بوده است. کارشناسان اقتصادی معتقدند که این وضعیت می‌تواند به زنجیره‌ای از فروپاشی‌های اقتصادی منجر شود؛ زنجیره‌ای که افزون بر شدت بحران‌های امنیتی، با روی کار آمدن راست‌گرایان افراطی و در رأس آن‌ها شخص نتانیاهو و سیاست‌های جنجال برانگیزش، به‌ویژه اصلاحات قضایی که به قول برخی از صهیونیست‌ها تهدیدی علیه دموکراسی آن‌هاست، ممکن است تشدید شود.
اگرچه در حال حاضر اطلاع دقیقی از وضعیت اقتصادی اسرائیل و زیان‌های ناشی از عملیات هفتم اکتبر و جنگ غزه وجود ندارد، اما خبرگزاری سی ان ان در گزارشی در اکتبر سال 2024 اعلام کرد که هزینه‌های ناشی از جنگ به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است، به‌طوری که طبق گفته‌های کارنیت فلوگ، رئیس سابق بانک مرکزی اسرائیل، اگر جنگ طولانی‌تر و شدیدتر شود، هزینه‌های فراوانی برای فعالیت‌ها و رشد اقتصادی اسرائیل خواهد داشت. او همچنین هشدار داد که افزایش هزینه نظامی همراه با تضعیف احساس امنیت می‌تواند باعث مهاجرت اسرائیلی‌ها، به‌ویژه کارآفرینان تحصیل‌کرده و متخصص بخش فناوری شود که سهم 20 درصدی در اقتصاد اسرائیل دارند.
همچنین سایر بخش‌های اقتصادی اسرائیل در مقایسه با بخش فناوری، اگرچه اهمیت کمتری دارند، اما آسیب‌های بیشتری متحمل شده‌اند. بخش‌های کشاورزی و ساخت‌و‌ساز به‌دلیل لغو مجوز کاری فلسطینی‌ها از زمان وقوع عملیات هفتم اکتبر با چالش‌های جدی مواجه‌اند و این امر باعث افزایش قیمت سبزیجات و کاهش خانه‌سازی شده است. بخش گردشگری نیز از این چالش‌ها در امان نمانده و با کاهش شدیدی روبه‌روست. وزارت گردشگری اسرائیل تخمین زده که کاهش گردشگران خارجی موجب از دست رفتن 18.7 میلیارد شِکِل (واحد پول اسرائیل)، یعنی معادل 4.9 میلیارد دلار درآمد این رژیم شده است.
سیل مهاجرت صهیونیست‌ها
عملیات هفتم اکتبر و به دنبال آن شروع جنگ غزه و تبادل آتش بین اسرائیل و حزب‌الله که تا دسامبر سال گذشته ادامه داشت، باعث مهاجرت هزاران اسرائیلی از سرزمین‌های اشغالی شده است. برخی از کارشناسان مهاجرت معتقدند ممکن است تعداد افرادی که از سرزمین‌های اشغالی مهاجرت می‌کنند، از تعداد مهاجران به آن پیشی بگیرد. براساس گزارش اداره مرکزی آمار اسرائیل، 40600 اسرائیلی که در هفت ماه نخست سال 2024 برای مدت طولانی سرزمین‌های اشغالی را ترک کردند، افزایش 59 درصدی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل دارد؛ یعنی زمانی که 24000 نفر اسرائیل را ترک کردند.
اما مسئله‌ای که در اینجا برای صهیونیست‌ها نگران‌کننده به نظر می‌رسد، مهاجرت نخبگان در حوزه‌های گوناگون، به‌ویژه پزشکی و فناوری است، به‌طوری که گیل فایر، معاون مدیر یکی از مراکز پزشکی تل‌آویو می‌گوید: «برخی از متخصصان برجسته این مرکز که دارای سابقه کاری در کشورهای دیگر بوده‌اند، در بازگشت خود به اسرائیل (سرزمین‌های اشغالی) تردید کرده‌اند.» او همچنین یادآور شد که پیش از جنگ، آن‌ها همیشه برمی‌گشتند و اقامت دائم تنها گزینه در نظر گرفته نمی‌شد؛ اما در طول جنگ نظر آن‌ها تغییر کرده است و گفته‌اند که شاید تا چند سال دیگر خواهان بازگشت نباشند.
ایجاد آسیب‌های روانی
عملیات هفتم اکتبر در جایگاه یکی از بزرگترین حملات نظامی به اسرائیل، تأثیرات روانی عمیقی بر این جامعه گذاشته و به گفته کارشناسان، باعث ایجاد حس تحقیر در صهیونیست‌ها به‌دلیل حمله گروهی شبه‌نظامی همچون حماس شده است. این حمله برای آن‌ها به‌‌مثابه حملات 11 سپتامبر بود و همان‌طور که آمریکایی‌ها هنوز از آن حملات احساس سرشکستگی می‌کنند، صهیونیست‌ها هم نسبت به آن احساس حقارت و سرشکستگی دارند و سربازان این رژیم نیز بار روانی ناشی از این حقارت را با خود حمل می‌کنند.
در اسرائیل خدمت سربازی برای مردان و زنان به استثنای گروه ارتدوکس مذهبی حریدی، اجباری است. برخی از سربازان، نیروهای ذخیره ارتش محسوب می‌شوند و در وضعیت جنگی، ملزم به خدمت هستند. با توجه به جنگ غزه و نیاز ارتش اسرائیل به فراخوان نیروهای ذخیره، این امر می‌تواند باعث واکنش‌های روانی گوناگون از جمله خستگی، اضطراب، افسردگی یا حتی خودکشی شود. براساس گزارش منابع عبری، از زمان آغاز جنگ در غزه تا پایان سال 2024، 35 سرباز ارتش اسرائیل به خودکشی دست زده‌اند؛ همچنین حملات متعدد گروه‌های مقاومت به بعضی از مناطق سرزمین‌های اشغالی در طول 19 ماه گذشته، باعث فعال‌شدن آژیر خطر و احساس ترس و اضطراب در میان صهیونیست‌ها شده است.
اعتراضات گسترده به سیاست‌های نتانیاهو
پس از عملیات هفتم اکتبر، شاهد اعتراضات گسترده‌ای از سوی صهیونیست‌ها، به‌ویژه خانواده‌های اسرا علیه سیاست‌های نتانیاهو شامل طولانی‌‌کردن جنگ و تلاش‌نکردن به قدر لازم برای نجات اسرا بوده‌ایم. از سوی دیگر، پیش از عملیات هفتم اکتبر، نارضایتی‌ها نسبت به اصلاحات قضایی نتانیاهو شدت گرفته و باعث شکل‌گیری اعتراضاتی علیه وی شده بود؛ اما با انجام عملیات هفتم اکتبر از سوی حماس، افزون بر نارضایتی‌ها نسبت به اصلاحات قضایی، اسرائیلی‌ها شخص نتانیاهو و سایر مقامات اطلاعاتی و امنیتی این رژیم را بابت ماجرای هفتم اکتبر، مقصر و پاسخگو دانستند.
همچنین با توقف آتشبس و ازسرگیری جنگ در غزه پس از دو ماه آتشبس شکننده، اعتراضات گسترده‌ای از سوی گروه‌های مختلف اسرائیلی، به‌ویژه خانواده‌های اسرای باقی‌مانده در نزد حماس شکل گرفته است. معترضان خواستار پایان‌دادن به جنگ و آزادی گروگان‌ها شده‌اند. به گزارش تایمز اسرائیل، در ماه مارس سال جاری، بیش از 200 هزار نفر دست به تظاهرات زدند. در این تظاهرات که بزرگترین تجمع اعتراضی از زمان حمله هفتم اکتبر بوده است، معترضان افزون بر آنکه خواستار توقف جنگ و آزادی اسرا شدند، اقدام نتانیاهو برای برکناری رونن بار، رئیس شاباک (سازمان اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل) را نیز محکوم کردند؛ البته در این مورد، معترضان موضع یکسانی نداشتند و عده‌ای او را همانند نتانیاهو به‌دلیل انجام عملیات هفتم اکتبر مقصر می‌دانستند. اعتراضات همچنان نسبت به عمکرد و سیاست‌های نتانیاهو ادامه دارد و به نظر می‌رسد با افزایش سیاست‌های جنگ‌طلبانه و پی‌گیری‌نکردن مذاکرات آتشبس، نارضایتی‌ها نسبت به سیاست‌های وی همچنان تداوم یابد.
روی هم رفته، عملیات هفتم اکتبر و جنگ فرسایشی غزه به ایجاد پیامدهای اقتصادی، روانی، امنیتی و سیاسی برای رژیم اسرائیل منجر شده، به‌طوری که هر کدام به نحوی جامعه اسرائیل را تحت‌تأثیر قرار داده است.
پگاه‌سادات طباطبایی
انتهای پیام
