وقتی علم و دانش هدف ترور قرار می‌گیرد

رژیم غاصب صهیونیستی در بامداد جمعه، ۲۳ خردادماه، حمله نظامی گسترده‌ای با عنوان «شیر برخاسته»، شامل مجموعه‌ای از حملات هوایی هماهنگ و بی‌سابقه علیه اهداف متعدد نظامی، غیر نظامی و زیرساخت‌های حیاتی در خاک جمهوری اسلامی ایران انجام داد. در این تجاوزها، علاوه بر تلفات در میان نیروهای نظامی، شماری از شهروندان غیر نظامی نیز قربانی شدند که در میان آن‌ها نام دانشمندان برجسته، پژوهشگران عالی‌رتبه و استادان دانشگاه به چشم می‌خورد.

اهداف مورد اصابت، افزون بر تأسیسات حساس غنی‌سازی نظیر نطنز، شامل مقر نیروهای مسلح و نیز ساختمان‌های مسکونی مرتبط با نخبگان علمی و پژوهشگران برجسته حوزه فناوری‌های راهبردی بود. ارتش رژیم صهیونیستی در بیانیه‌ای رسمی اذعان کرد که این افراد به‌زعم آن رژیم، نقشی محوری در پیشبرد برنامه هسته‌ای ایران داشتند و به همین دلیل در نخستین ساعات تجاوز مشمول حذف فیزیکی شدند. 

این اقدام را باید در امتداد سلسله‌ای از ترورهای هدفمند تلقی کرد که در بیش از دو دهه گذشته با هدف تضعیف ظرفیت علمی ایران صورت گرفته است. پیش‌تر، پنج‌ تن از برجسته‌ترین دانشمندان ایرانی در حوزه فیزیک و فناوری هسته‌ای، شامل مسعود علی‌محمدی (۱۳۸۸)، مجید شهریاری (۱۳۸۹)، داریوش رضایی‌نژاد (۱۳۹۰)، مصطفی احمدی روشن (۱۳۹۰) و محسن فخری‌زاده (۱۳۹۹) در عملیاتی که اغلب به نهادهای اطلاعاتی رژیم صهیونیستی نسبت‌ داده‌ شده است، به شکل هدفمند به شهادت رسیدند.

این ترورها که عمدتاً با استفاده از بمب‌های مغناطیسی، شلیک از سوی موتورسواران مسلح یا سامانه‌های پیشرفته کنترل از راه دور صورت گرفت، از سوی ناظران بین‌المللی، نمونه‌هایی بارز از تروریسم دولتی شناخته شد؛ بنابراین ترور چندین دانشمند در خرداد و تیرماه ۱۴۰۴ را نیز می‌توان اوج این رویکرد تلقی کرد؛ رویکردی که نه‌تنها تداوم سیاست ترور نخبگان علمی است، بلکه از نظر دامنه، سطح هماهنگی و عمق آسیب‌زنی، مرحله‌ای جدید و بی‌سابقه در پروژه حذف فیزیکی سرمایه انسانی ایران به‌شمار می‌رود. شایان ذکر است که این ترورهای هدفمند با عنوان «عملیات نارنیا» معرفی شده است. 

ابعاد این ترورها از ابعاد نظامی، سیاسی، حقوقی و... اهمیت ویژه‌ای دارد که در جای خود قابل بررسی است؛ اما در سلسله یادداشت‌های پیش رو، به معرفی دقیق‌تری از قربانیان علمی این تجاوز آشکار پرداخته می‌شود. 

فریدون عباسی دوانی: وی دانشمند فیزیک هسته‌ای، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران و از چهره‌های برجسته علمی کشور بود. نام عباسی در سال ۱۳۸۶ به‌دلیل نقش مؤثر در برنامه هسته‌ای ایران در قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز ذکر شد. او علاوه بر فعالیت‌های اجرایی، سال‌ها به تدریس در دانشگاه‌های گوناگون اشتغال داشت و در آبان‌ماه ۱۳۸۹، همزمان با ترور مجید شهریاری، هدف سوءقصد عوامل موساد قرار گرفت؛ اما از این حمله جان سالم به در برد. عباسی سرانجام در بامداد ۲۳ خردادماه ۱۴۰۴، در پی تجاوز رژیم صهیونیستی به مجتمع مسکونی «اساتید سرو» در تهران به شهادت رسید. 

سیدمصطفی ساداتی ارمکی: وی استاد فیزیک هسته‌ای، پژوهشگری برجسته و از نخبگان نسل جدید علوم پایه در ایران شناخته می‌شد. ساداتی مدرک دکترای فیزیک هسته‌ای را از دانشگاه شهید بهشتی اخذ کرد و در جایگاه عضو هیئت علمی، در این دانشگاه فعالیت می‌کرد. وی در زمینه طراحی و ساخت آشکارسازهای تابش و سامانه‌های ایمنی هسته‌ای متخصص بود و همکاری نزدیکی با سازمان انرژی اتمی ایران در توسعه زیرساخت‌های بومی این حوزه داشت. سرانجام در شامگاه ۲۴ خردادماه ۱۴۰۴، منزل مسکونی ساداتی در تهران هدف تجاوز هوایی رژیم صهیونیستی قرار گرفت و او همراه همسر و سه فرزند خردسالش و همچنین والدین همسرش به شهادت رسیدند. 

محمدمهدی طهرانچی: وی استاد فیزیک ماده چگال و از چهره‌های برجسته علمی و دانشگاهی ایران بود که سابقه ریاست دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه آزاد اسلامی را در کارنامه داشت. طهرانچی با انتشار بیش از ۱۵۰ مقاله علمی، تألیف ۱۲ کتاب تخصصی و ثبت ۸ اختراع، نقشی مؤثر در توسعه علمی ایران ایفا کرد. او از سال ۱۳۹۷ به ریاست دانشگاه آزاد منصوب شد و طرح‌هایی نظیر «پایش» را با هدف پیونددادن پژوهش‌های دانشگاهی به نیازهای راهبردی ایران اجرا کرد. در سال ۲۰۱۹، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا نام طهرانچی را به‌دلیل آنچه مشارکت در پروژه هسته‌ای مخفی موسوم به «آماد» خوانده شد، در فهرست تحریم‌های خود قرار داد. او نیز در جریان تجاوز رژیم صهیونیستی به مجتمع مسکونی «اساتید سرو» در تهران، همراه همسر و محافظانش هدف قرار گرفت و به شهادت رسید.

الهه‌سادات بدیع‌زادگان