رقابت‌های قرآنی در بوته نقد/
حاشیه‌های مرحله ضبط اثر در مسابقات تواشیح/ اجماع جمعی داوران بر چیست
گروه مسابقات: مسابقات تواشیح در کشور چند سالی میشود که گرفتار حاشیه‌های فراوان شده است، اگر تا یکی دو سال قبل حاشیه‌ها حول تغییرات صورت گرفته در مسابقات می‌چرخید، این بار اما حاشیه‌ها از اتهام بی‌عدالتی در مرحله استانی یا همان ضبط اثر مسابقات است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، طی سه سال اخیر، گروه‌های تواشیح و مدیحه سرایی و ... از وضعیت این رشته‌ها در کشور و پرداختن به آن در مسابقات راضی نبوده‌اند، همین نارضایتی‌ها بود که باعث شد در سال 94 که رئیس مرکز امور قرآنی هنوز تازه نفس بود، دست به تغییراتی بنیادی در این حوزه بزند.
تغییراتی که اگرچه رئیس جوان مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف تلاش داشت تا آن را در راستای ارتقای تواشیح بداند و گروه‌های تواشیح را به سعه صدر بیشتر در آن روزهای پرالتهابِ انتقادات دعوت کند، اما هر چه زمان گذشت خوش نیامدن این تغییرات به مذاق گروه‌های تواشیح بیشتر خود را نشان داد و اعتراضاتشان بیشتر شد تا اینکه امسال نیز که حدود دو سال از آن تغییرات پشت سر گذاشته شده است - تلاش شده بود تا سال به سال این تغییرات ادامه داشته باشد - داوران نیز به تیم گروه‌های تواشیح در بحث انتقاد از آن پیوسته‌اند.
داوران و گروه‌های تواشیح اگر تا دو سال پیش انتقادات خود را به سمت اصل تغییرات مسابقات و غیرحضوری شدن یا حضوری شدن برخی مراحل نشانه رفته بودند، امروز اما انتقادات بیشتر بر روی اجرا نشدن آیین‌نامه و محتوای آن در مرحله استانی(گزینش برای حضور در مرحله کشوری) متمرکز است. البته داوران مسابقات تواشیح انتقادات خود را نه با حرارتی که نشئت گرفته از جوانی اعضای گروه‌های تواشیح باشد، بیان می‌کنند، بلکه با پختگی و در قالب پیشنهاداتی برای ارتقاء تواشیح در کشور به بیان نکات خود پرداخته و می‌پردازند.
بحث داوران مسابقات تواشیح و پیشنهادات آنها بیشتر متوجه آیین‌نامه مسابقات در این بخش و پیاده‌سازی آن است. پیکان پیشنهادات داوران بیشتر به سمت لزوم جرح و تعدیل و روشن شدن ابهامات در آیین‌نامه را نشانه رفته است.
ابهاماتی که باعث میشود تا گروه‌های تواشیح در استان‌هایی که از امکانات کمتری برخوردار هستند، نتوانند آثار خود را با کیفیت استان‌های دیگر تهیه کنند و این باعث نادیده شدن فعالیت آنها خواهد شد.
نظارت‌ها یکسان نیست/اوقاف انتقادات را جدی بگیرد
در همین زمینه مهدی دغاغله، داور مسابقات بین‌المللی قرآن که داوری مرحله استانی مسابقات تواشیح را نیز امسال برعهده داشته بر این باور است که اینکه گروه‌ها باید زیر نظر نماینده اوقاف صوت و تصویر آثار خود را ضبط کنند تا ویرایش بر روی آن انجام نگیرد، گفت: در این فرآیند یکسری ایراداتی وجود دارد که جای رسیدگی بیشتر دارد. مانند اینکه نظارت‌ها یکسان نیست و کیفیت صدابرداری‌ها هم مثل هم نیست. بنابر این به گروه‌ها ظلم میشود و در نمره‌شان تأثیر دارد.
دغاغله ادامه داد: این موضوع آسیب بزرگی است که مسابقات تواشیح را تهدید می‌کند. در مواردی نیز نابرابری در بحث صوت به چشم می‌خورد که باعث میشود ما داوران، هنرهای فردی اعضای گروه را به خوبی نشنویم. به عنوان پیشنهاد می‌گویم که مسئولان اوقاف این موضوع را جدی بگیرند؛ چرا که برای قضاوت دقیق نیاز است که شیوه صدابرداری یکسان باشد. برای ضبط آثار یک دوربین کاشته شود و تعداد مشخصی از بلندگوها وجود داشته باشد و گروه‌ها با همان سیستم و همان تنظیم که تا پایان مسابقات یکسان است به اجرا بپردازند تا بشود قضاوت درستی کرد و گرنه اینکه مشخص نباشد هر استانی به چه شکلی ضبط می‌کند، مشکل‌‌ساز خواهد بود.
این پیشکسوت قرآنی اضافه کرد: داوران می‌توانند تشخیص دهند که چه تعداد افراد در گروه اجرا دارد و یا اینکه تدوین و ویرایش صوتی بر روی آن انجام شده یا خیر؟ برخی از گروه‌ها که فایل صوتی را برای ما ارسال کردند و فایل تصویری به همراه آن نبود مشخص بود که ضبط در استودیو انجام شده و در این نوع ضبط اثر، اشکالات و نقطه ضعف‌ها پوشانده میشود که این خلاف آیین‌نامه مسابقات است. بنابر این این موضوع باعث میشود که دیگر گروه‌هایی که از شرایط امکاناتی کمتری برخوردارند، به حق خود در مسابقات نرسند.
لزوم اصلاح در دور آینده
وی تصریح کرد: این موضوع باید در سال‌های آینده برطرف شود. این موضوع را نه به عنوان انتقاد بلکه به عنوان یک پیشنهاد بیان میشود که این قضیه جدی گرفته شود. در برخی استان‌ها گروه با یک بلندگو و گروهی دیگر در استان با تعداد کافی به ضبط اثر دست می‌زنند و این باعث میشود، صداها به طور یکسان ضبط نشود و جنبه‌های هنری و فردی افراد به خوبی توسط داوران شنیده نشود. بنابراین این امر در داوری تأثیرگذار است.
پیش‌بینی و گوشزد کردن ایرادات
مسعود عنایتی‌مقدم، یکی دیگر از داوران مسابقات تواشیح و ابتهال‌خوانی نیز با اشاره به اینکه دو سال پیش و در زمان برگزاری مرحله کشوری مسابقات تواشیح و ابتهال این مشکلات را به مسئولان مسابقات گوشزد کرده است، گفت: در همان مسابقات شاهد بودیم که بسیاری از گروه‌ها اجراهای خود را با کیفیت خوب ضبط کرده و پیدا بود که هنر ضبط صوت پشت این قضیه بوده است. برخی دیگر که از امکانات بهره‌ای نبرده بودند خیلی معمولی ضبط و ارسال کرده بودند، البته شاید هم امکانات داشته و خواسته بودند تا آیین‌نامه را رعایت کنند.
این داور مسابقات تواشیح و مدیحه‌سرایی اظهار کرد: همانجا پیشنهاد خودم را مطرح کردم که باید مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه و مسئولان برگزارکننده مسابقات مرحله ضبط اثر که همان مرحله استانی است با یک استاندارد یکپارچه برگزار کنند. من پیشنهاد دادم مرکز گروه‌هایی را به استان‌ها اعزام کند تا با یک دستگاه یکسان و با ضبط یکسان و عادلانه اجراها را ضبط کند.
عنایتی‌مقدم با تأکید بر اینکه برگزاری این مسابقات با شیوه‌ای که گفته میشود گام نهادن در مسیر عدالت خواهد بود، گفت: اگر گروهی از سوی مرکز اعزام نشود و استان‌ها خود به ضبط اثر اقدام کنند، می‌توانند بارها اجرا کنند و در نهایت بهترین خروجی خود را ارسال کنند. در صورتی که اگر گروه ناظر و اعزام حضور داشته باشد، همان ضبط ابتدایی را ارسال خواهد کرد تا در مرکز مورد داوری قرار گیرد.
وی با تأکید بر اینکه این نگرانی که گروه‌های تواشیح دارند تنها برای انتخاب اولیه گروه‌ها هست، خاطرنشان کرد: اگر مرحله استانی را به ادارات اوقاف نیز واگذار کنند، چون امکانات استان‌ها شبیه هم نیست، باز هم اشکال وارد خواهد شد، بنابر این تنها راه اعزام گروه و ضبط اجرا توسط آن گروه در همه استان‌ها هست.
این داور مسابقات تواشیح در ادامه گفت‌وگوی خود در پاسخ به این سوال که داوران با دیدن این وضعیت در زمان داوری چه تصمیم‌گیری دارند، گفت: من شخصاً اینگونه عمل می‌کنم که تا جایی که ممکن است عدالت نسبی بین گروه‌های با کیفیت بالای ضبط و کیفیت پایین ضبط رعایت شود. چرا که اعتقاد دارم چون برخی گروه‌ها امکانات نداشته‌اند پس طبیعی است که حذف شوند، عمل صحیحی نیست.
دغدغه داوران در قضاوت
عنایتی مقدم همچنین در پاسخ به این سوال که آیین‌نامه تا چه میزان حد و مرزها برای ضبط اثر را مشخص کرده است، گفت: مشکل این است که این موارد با کیفیت یکسان ضبط نمی‌شود و یکی از دغدغه‌های داوران نیز همین است که چرا همه آثار با کیفیت مشخص و یکسان ضبط نشده است، تا جایی که من اطلاع دارم همه اساتید داور این موضوع است که باید حتماً به صورت متمرکز این ضبط انجام شود و این موضوع تنها مربوط به تواشیح نیست بلکه ابتهال نیز به همین صورت است و این اختلاف کیفیت ضبط وجود دارد.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه کیفیت بالا یا پایین ارتباط چندانی در داوری‌ها نخواهد داشت، افزود: حداقل این است که من به عنوان یکی از داوران این رشته هر موقع حضور داشته‌ام، کیفیت ضبط را چندان تأثیر نداده‌ام.
آیین‌نامه ناقص
عنایتی‌مقدم در پایان در پاسخ به این سوال که آیین‌نامه تا چه میزان مرز ضبط آثار و کیفیت آنها را مشخص کرده است، گفت: در آیین‌نامه چیزی مشخص نشده است و در واقع نقص به آیین‌نامه برمی‌گردد که مشخص نکرده است. هرچند اگر مشخص هم باشد کیفیت امکانات استان‌ها با هم یکسان نیست و ما نمی‌توانیم استان‌ها محروم را با استان‌هایی همچون تهران و خراسان رضوی مقایسه کنیم.
اسماعیل مومن‌ثانی، یکی دیگر از داوران برجسته مسابقات تواشیح است که امسال نیز وظیفه قضاوت مسابقات را بر عهده داشته است، وی نیز همچون دیگر داوران این مسابقات بر این باور است که وضعیت فعلی گزینش و داوری عادلانه نیست؛ چرا که گروه‌ها در شرایط یکسان اقدام به ضبط اثر نمی‌کنند.
مومن‌ثانی در گفتوگو با خبرنگار ایکنا در این زمینه گفت: خود ما نیز نسبت به این نوع برگزاری معترض بودیم و اعتقاد داشتیم که حق همه رعایت نمی‌شود. اگر قرار است که مرحله اول مسابقات حضوری نباشد و زنده اجرا نشود، بهترین کار این است که همه استان‌ها از یک سیستم صوتی واحد استفاده کنند. اینکه هر استان از سیستم صوتی جداگانه‌ای استفاده کند، برخی آثار قوی و برخی دیگر نیز ضعیف خواند بود.
خروجی این نوع برگزاری؛ بی‌انگیزگی و دلزدگی
وی با اشاره به اینکه گروه‌ها که بعد از یک سال زحمت و هزینه و فعالیت اثری را ضبط و برای مسابقات ارسال می‌کنند، از کیفیت خروجی اطلاع ندارند، افزود: سال گذشته در حین برگزاری مسابقات پیشنهاد دادیم که یک سیستم صوتی واحد تدارک دیده شود تا عدالت برای همه استان‌ها رعایت شود. مدیریت این موضوع مشکل چندانی نخواهد بود و این امر امکانپذیر است.
این داور مسابقات تواشیح تأکید کرد: در حال حاضر وضعیت مشخص نیست؛ چرا که کیفیت‌های ضبط متفاوت است و معلوم نیست ناظری برای ضبط آثار وجود داشته است یا خیر، بر همین اساس امسال هیئت داوران به این نتیجه رسیدند که حداقل آنهایی که احساس میشود در استودیو اجرا شده است از مرحله اول حذف کنند تا سال بعد چاره‌ای اندیشیده شود و شرایط برابر شود تا حق و حقوق گروه‌ها از بین نرود.
مومن‌ثانی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با اشاره به اینکه اگر گروه‌های تواشیح بعد از یکسال زحمت و ارائه اثر احساس کنند که به دلیل کیفیت پایین ضبط، اثرشان مورد ارزیابی درستی واقع نشده است، دلسرد می‌شوند، گفت: در این مسابقات داور مجبور است، براساس آن چیزی که می‌شنود نمره بدهد، گروه‌ها نیز اطلاع ندارند که فایل ارسال شده با چه کیفیتی ارسال شده است، لذا یک نقض در اینجا وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: حالا که مسئولان برگزاری مسابقات اعلام می‌کنند به علت نبود بودجه امکان برگزاری حضوری مرحله استانی را ندارند، حداقل کار این است که یک سیستم واحد صوتی تدارک دیده شود و همه استان‌ها با همان سیستم، ضبط را انجام دهند. ضمن اینکه ناظر نیز باید در زمان ضبط حضور داشته باشد.
این داور مسابقات تواشیح در پاسخ به این سوال که در آیین‌نامه مسابقات حد و مرز و نحوه ضبط مشخص شده است یا خیر، گفت: بله همه چیز در آیین نامه مشخص شده و جزئیات ذکر شده است.
مومن‌ثانی همچنین در پاسخ به این سوال که رعایت بندهای آیین‌نامه در فایل‌های صوتی قابل تشخیص است یا خیر، گفت: بله به خوبی مشخص میشود که کیفیت ضبط به چه صورتی بوده است. گاهی در استان‌های کمتر برخوردار یک فرد را که آشنایی چندانی با سیستم صوتی و .. ندارد به عنوان مسئول ضبط معرفی می‌کنند و همان فرد هم کار ضبط شده را ارسال می‌کند که گروه‌ها در اینجا اطلاعی از کیفیت خروجی کار ندارند، اما استان‌های دیگر به صورت دیگر عمل می‌کنند.
وی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با ایکنا در پاسخ به این سوال که داوران با دیدن اختلاف کیفیت‌ها بر چه اساسی تصمیم می‌گیرند، گفت: داوران سعی می‌کنند تا جایی که میشود درصدی را به این موضوع اختصاص دهیم که فلان گروه کار را ضبط کرده و آیین‌نامه را هم رعایت کرده است اما فردی که مسئول ضبط بوده با کار آشنا نبوده است. داوران معمولاً درصدی را برای این موضوع اختصاص می‌دهیم.
تغییرات در مسابقات تواشیح مثبت نبود/ اقبال به مسابقات کم شده است
این داور مسابقات کشوری تواشیح در بخش دیگری از صحبت‌های خود به آثار تغییرات ایجاد شده در مسابقات و اقبال عمومی گروه‌ها برای حضور در این مسابقات نیز گفت: در مجموع بعد از این تغییرات اقبال عمومی برای شرکت در مسابقات کم شده است. به طوری که امسال نسبت به سال قبل یک سوم از گروه‌ها حضور یافته بودند.
مومن‌ثانی همچنین در ادامه این گفتوگو به لزوم توجه مسئولان و نهادهای فرهنگی به هنرهای قرآنی اشاره و اظهار کرد: مسئولان فرهنگی کشور باید نسبت به این موضوع مقداری حساسیت نشان دهند. ما شاهد هستیم که برای برخی مسائل هزینه‌های خوبی صورت می‌گیرد، اما برای مواردی همچون تواشیح و ... هزینه‌ای نمی‌شود، لازم است در کنار کارهای دیگر این هنر قرآنی نیز مورد توجه قرار گیرد. همین می‌تواند بسیاری از جوانان را جذب کند.
وی با تأکید بر اینکه اقبال عمومی نسبت به تواشیح کم شده و این موضوع از مساجد گرفته تا ... وجود دارد، افزود: استان‌ها در این زمینه به لحاظ دعوت ضعیف هستند اما در تهران وضعیت بهتر است و دعوت‌ها بیشتر است. اخیراً مشاهده میشود که برخی گروه‌ها موسیقی را نیز وارد کار کرده‌اند، به دنبال این بسیاری از مذهبی‌ها برای دعوت از گروه‌ها در مناسبت‌ها می‌گویند گروهی که موسیقی دارد را دعوت کنیم که برنامه بهتر شود.
مطالب مرتبط
