تأثیر مخرب تبلیغات مراکز ترک اعتیاد آسان بر افراد سالم و معتاد

محسن روشن‌پژوه، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در گفت‌وگو با ایکنا؛ به تحلیل تأثیر تبلیغات موجود در زمینه ترک اعتیاد آسان، بدون درد، صددرصد تضمینی، گیاهی و ... پرداخت و گفت: این الگوی تبلیغ نشان می‌دهد که پدیده اعتیاد و مفهوم بهبودی اعتیاد از سوی مدعیان این نوع درمان‌ها شناخته نشده است.

وی با تأکید بر اینکه درمان اعتیاد یک پدیده پیچیده و زمان‌بر بوده که جنبه‌های مختلفی در آن مطرح است، گفت: به هیچ وجه نمی‌توان گفت درمان اعتیاد آسان است. البته بهبودی اعتیاد امکان‌پذیر است اما کار آسانی نیست، بلکه پروسه‌ای تخصصی با در نظر گرفتن جنبه‌های مختلف فردی، روانی، اجتماعی، زیستی، خانوادگی و ... است و بدون توجه به این موارد بهبودی امکان‌پذیر نیست. 

تبلیغات ترک اعتیاد آسان موجب گرایش به اعتیاد می‌شود

معاون اسبق پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور این سبک تبلیغات برای ترک اعتیاد را اساساً اشتباه دانست و گفت: این نوع تبلیغات که در آن ترک اعتیاد تضمینی و آسان بازاریابی می‌شود، برداشت‌های اشتباه در ذهن مخاطبان ایجاد می‌کند. یکی از عوامل بازدارنده مصرف مواد مخدر در افرادی که تاکنون مواد مصرف نکرده‌اند، نگرانی از اعتیاد و عدم امکان ترک است، اما این نوع تبلیغات این نگرانی را از بین می‌برد و موجب می‌شود افراد با اطمینان از اینکه می‌توانند به راحتی ترک کنند به اعتیاد سوق یابند.

وی ادامه داد: افراد از عواقب برخی اقدامات مثل مصرف مواد مخدر می‌ترسند اما با تبلیغات اشتباه ترک آسان، این ترس از بین می‌رود و این نوع تبلیغات با رویکردهای سلامت، پیشگیری و درمان اعتیاد مغایرت دارد.

روشن‌پژوه با تأکید بر اینکه درمان اعتیاد را باید واقعی، دقیق و علمی برای مخاطبان معرفی کرد، گفت: عموم مردم و افرادی که اعتیاد دارند و داوطلب درمان هستند باید با واقعیت اعتیاد و ترک آن آشنا شوند. اگر توقع غیرعلمی در مردم ایجاد کنیم، عده‌ای که در آستانه مصرف هستند با خیال راحت مواد مصرف می‌کنند، چرا که بر این گمان هستند که به راحتی می‌توانند ترک کنند و توقع مردم از معتادان برای ترک راحت و سریع هم افزایش پیدا می‌کند و معتادان داوطلب درمان هم وقتی با سختی‌های ترک و عودهای مکرر مواجه می‌شوند، از درمان ناامید شده و انگیزه آنها برای ترک تخریب می‌شود و خانواده‌‌ها را نیز به بهبودی و درمان بدبین می‌کنند.

وی تصریح کرد: این روند کل ماهیت درمان و بهبودی را زیر سؤال می‌برد. به همین دلیل از منظر سیاست‌گذاری به شدت در حوزه‌های پیشگیری و درمان لطمه‌زننده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: اعتیاد پدیده پیچیده‌ای است که زمینه‌های مختلفی در سطح فردی، محیط، جامعه، تعاملات بین فردی، تعاملات فرد با نهادهای اجتماعی، محیط کار، محل زندگی و درس، الگوهای ارتباطی که در خانواده وجود دارد، نحوه فرزندپروری، روندهای اجتماعی از جمله سیاست‌های اقتصادی، مدیریت شهری و ... مستقیم و غیرمستقیم باعث بروز آن می‌شود. از سوی دیگر با مصرف مواد تغییرات زیستی و روانی در فرد به وجود می‌آید که هر تغییر آسیب‌های خاص خود را در پی دارد.

تأثیر مصرف مواد بر جسم، روح و روابط اجتماعی

وی ادامه داد: حتی یک بار مصرف مواد هم می‌تواند فرایند اعتیاد را به دنبال داشته باشد. مصرف مواد اختلالات شناختی، زیستی، سلولی و مولکولی در فرد ایجاد می‌کند، موجب تغییر کارکرد مغز می‌شود و همین عوامل عوارض جسمی و روانی را در پی دارد که تعاملات و فعالیت‌های اجتماعی افراد، همبستگی اجتماعی، تعامل و ... فرد معتاد را مختل می‌کند و کم‌کم فرد از جامعه طرد می‌شود. همین مسئله موجب گرایش بیشتر فرد به مواد می‌شود و چرخه معیوبی شکل می‌گیرد. حال تصور کنید که پس از این همه تغییرات و آسیب‌های روانی، اجتماعی، جسمی و ... فرد می‌‌خواهد مصرف مواد را ترک کند. آیا به نظر شما این اقدام آسانی است؟  

روشن‌پژوه ادامه داد: با عدم مصرف مواد یکسری عوارض روانی و جسمانی در فرد ایجاد می‌شود که باید کنترل شود، یکسری مهارت‌ها و قابلیت‌های شناختی و روانی مختل شده است که باید ترمیم شود، یک‌سری تعاملات و ارتباطات خانوادگی، محیطی و اجتماعی نیز مختل شده که باید درمان شود و ... این واقعیت و روند صحیح درمان است.

هر فرد معتاد نیاز به درمان خاص خود دارد

وی در پاسخ به این سؤال که بهترین روش درمان در کشور کدام روش است؟ گفت: بهترین درمان برای عموم افراد وجود ندارد. هر فردی درمان خاص خود را دارد. هر فرد معتاد باید ارزیابی شود و درمان متناسب با شرایط وی برای او طراحی شود. بر این اساس ممکن است فردی به درمان سرپایی با استفاده از مصرف متادون نیاز داشته باشد و فرد دیگری به حضور در مراکز اقامتی بدون استفاده از متادون یا فردی به درمان TC نیاز داشته باشد، در حالی که برای فرد دیگری درمان میان‌مدت اقامتی منجر به ترک مواد در وی می‌شود.

روشن‌پژوه تأکید کرد: باید براساس نیاز فرد الگوی متناسب درمان را برای او انتخاب کنیم و نمی‌توان گفت کدام درمان برای عموم معتادان بهترین روش است.

وی در پاسخ به این سؤال که افرادی که از یک روش نتیجه نگرفته‌اند آیا بهتر است از روش‌های دیگر استفاده کنند؟ گفت: یک چالش اساسی در درمان اعتیاد این است که روش درمان مناسب برای بیمار انتخاب نمی‌شود و چالش دوم نیز این است که مداخلات و روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های درمان به اندازه کافی و به مدت مناسب و دقیق اجرا نمی‌شود و همین دو مسئله دلیل بسیاری از شکست‌های درمان اعتیاد است. کسی که نیاز به درمان سرپایی دارد نباید وارد اقامتگاه درمان شود و کسی که نیاز به درمان پرهیزمدار دارد نباید متادون استفاده ‌کند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پایان گفت: تاکنون هیچ مطالعه‌ای در خصوص میزان اثربخشی روش‌های درمان مختلف در معتادان ایران انجام نشده است. به همین دلیل هم نمی‌دانیم کدام روش‌ها بیشتر می‌تواند به درمان معتادان ایران کمک کند.

انتهای پیام